محسن رضایی، دبیر کنونی مجمع تشخیص مصلحت نظام، از نخستین ماه‌های جنگ ایران و عراق فرمانده ستاد کل نیروهای مسلح بود، و از همان دوران به مدت ۱۶ سال فرماندهی سپاه پاسداران را بر عهده داشت.

رضایی که اینک دبیر شورای تشخیص مصلحت نظام جمهوری اسلامی است شامگاه جمعه، ۲۷ مرداد در چهارمین نشست "رسانه و چشم‌انداز" سخنرانی کرد و در انتها به پرسش چند نفر از حاضران پاسخ گفت. بخشی از سخنان رضایی به سیاست‌های آمریکا در منطقه، به ویژه در ارتباط با جمهوری اسلامی، اختصاص داشت.

تسلط آمریکا بر منطقه با سقوط اسد

فرمانده پیشین سپاه در سخنرانی خود جنبش‌های اعتراضی در خاورمیانه و شمال آفریقا موسوم به "بهار عربی" را، به پیروی از ادبیات رسمی رایج در ایران، "بیداری اسلامی" می‌خواند و می‌گوید آمریکا قصد دارد بر این جریان‌ها مسلط شود.

به گزارش خبرگزاری فارس محسن رضایی سوریه را میدان رویارویی نهایی ایران و آمریکا عنوان کرده و می‌گوید «باید به این نکته توجه کرد که اگر سوریه به دست آمریکا بیفتد بیداری اسلامی کلا در اختیار آمریکایی‌ها قرار می‌گیرد.»

محسن رضایی معتقد است، برخلاف جورج بوش، رئیس جمهور پیشین آمریکا که حمله نظامی به افغانستان و عراق را در دستور کار خود قرار داد «باراک اوباما می‌خواهد از طریق تسلط بر بیداری اسلامی بر منطقه سوار شود و نمونه آن هم دخالت غربی‌ها در امور داخلی سوریه است.»

انزوای روزافزون حکومت بشار اسد

جمهوری اسلامی به عنوان جدی‌ترین متحد بشار اسد در منطقه متهم است که در سرکوب معترضان سوری همکاری‌های گسنرده‌ای با حکومت سوریه دارد. تهران این موضوع را رسما تکذیب کرده اما شماری از مقام‌های ارشد این کشور، از جمله معاون فرمانده سپاه قدس، واحد برون مرزی سپاه پاسداران، حضور و فعالیت در سوریه را تایید کرده‌اند.

ظاهرا با افزایش شمار شخصیت‌های شاخص سیاسی و نظامی سوریه که به مخالفان پیوسته‌اند، و شدت گرفتن درگیری‌ها در پایتخت و شهرهای مهم این کشور، ایران نگران سقوط احتمالی بشار اسد است. حکومت اسد در میان کشورهای عربی و منطقه بسیار منزوی شده و این انزوا هر روز بیشتر می‌شود.

سران کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی که روزهای ۲۴ و ۲۵ مرداد برای شرکت در یک نشست اضطراری در مکه گردآمده بودند با اکثریت قاطعی رای به تعلیق عضویت سوریه در این سازمان دادند. اتحادیه عرب نیز پاییز سال گذشته عضویت این کشور را به حال تعلیق درآورده بود.

نگرانی ایران از دوران پس از اسد

محمود احمدی‌نژاد همراه با پنج وزیر کابینه و سه معاون و مشاور ارشد خود در اجلاس مکه که به ابتکار و دعوت عربستان سعودی برگزار شد شرکت کرد. این سفر که در داخل کشور با انتقادهای فراوانی روبرو شده هیچ حاصلی نداشت و تلاش‌های ایران برای جلوگیری از تعلیق سوریه ناکام ماند.

احمدی‌نژاد در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه ۲۷ مرداد ضمن پنهان کردن هدف اصلی حضور در اجلاس مکه، در مورد سفر به عربستان گفت «من رفتم تا شرایط امروز و ضرورت‌های دوران را تشریح كنم و تحلیل ملت ایران را از تحولات جاری به طور رسمی و كامل در یك تریبون بین‌المللی بیان كنم.»

رئیس دولت دهم نیز مانند رضایی نگران تسلط آمریکا بر منطقه است: «شرایط امروز، شرایط بسیار خطیری است و لحظه‌ای غفلت ممكن است، همه دستاورد‌های یك ملت را بر باد دهد و دشمنان را برای صد‌ها سال مسلط كند.»

صالحی و "موضع ذلیلانه و التماس"

وزیر امور خارجه، علی اکبر صالحی که از همراهان هیات ایرانی در سفر به عربستان بود در شهر جده که مدتی در آن سکونت داشته گفته بود «در اینجا احساس می‌کنم که در خانه خود هستم؛ عربستان کشوری مقدس است و من برای ملت و دولت عربستان آرزوی توفیق، عزت و سربلندی را دارم.»

جاوید قربان اوغلی مدیرکل سابق آفریقای وزارت خارجه در مورد اظهارات صالحی اعتقاد دارد «صحبت‌های ایشان در چارچوب عزت نیست چون از موضع ذلیلانه و التماس بوده است.» او ۲۶ مرداد در گفتگو با سایت خبری فرارو سفر هیات ایرانی به عربستان را ناموجهه خوانده است: «ما اکنون در صحنه های بین المللی و منطقه ای به سوریه کمک می کنیم ولی سفر آقای احمدی نژاد در این شرایط صحیح نبود.»

قربان‌اوغلو سیاست‌های عربستان در برابر جمهوری اسلامی را خصمانه توصیف می‌کند و می‌گوید«ما اکنون در حالی که سعی می کنیم با چنگ و دندان دنیا را درباره خرید نفت خود قانع کنیم؛ عربستان آشکارا جایگزین نفت ما شده و کاهش فروش نفت ما را جبران می کند.»

محسن رضایی و جام زهر خمینی

پشتیبانی بی‌دریغ جمهوری اسلامی از حکومت بشار اسد به تیرگی روابط تهران با بسیاری از کشورهای منطقه، به ویژه ترکیه و عربستان منجر شده است. محسن رضایی می‌گوید «آمریکایی‌ها قصد دارند درگیری‌هایی بین ایران، عربستان و ترکیه به وجود آورند و از این طریق طراحی‌های خود در منطقه را محقق کنند.»

فرمانده پیشین سپاه اعتراف می‌کند "در سوریه با ضعف‌های زیادی روبه‌روییم." خبرگزاری مهر ۲۸ مرداد از قول رضایی نوشت «معتقدم روند اصلاحات در سوریه باید زودتر از این اعمال می‌شد حتی ما باید از مسئولان سوریه می‌خواستیم که زودتر اصلاحات را در کشور خود اعمال کنند.»

گفته می‌شود نامه‌های محسن رضایی به رهبر نخست جمهوری اسلامی، روح‌الله خمینی، که در آن به مشکلات و ناتوانی نظامیان ایران برای ادامه جنگ اشاره شده از مهمترین علت‌های پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و صلح با عراق بود که خمینی آن را به "نوشیدن جام زهر" تشبیه کرد.