محمد خاتمی: موسوی حرف همه را می‌زند
۱۳۸۸ دی ۳۰, چهارشنبه
آیت‌الله علی خامنه‌ای روز سه شنبه، ۲۹ دی‌ماه در دیدار با اعضای شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی، بخش بزرگی از سخنان خود را به حوادث پس از انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری اختصاص داد. او از «خواصی که شنوندگان بیشتری دارند» می‌خواهد مرزشان را با کسانی که «با زبانشان صریحاً اسلام و شعارهای نظام جمهوری اسلامی را نفی می‌كنند، با عمل‌شان هم جمهوریت و یك انتخابات را زیر سؤال می‌برند» روشن کنند.
رهبر جمهوری اسلامی از خواص «همه‌ی گرایش‌هایی كه در مجموعه‌ی نظام قرار دارند» می‌خواهد حرف و مطالب خود را روشن و صریح بیان کنند تا «این‌جور نباشد كه باطل، خودش را در لابه‌لای گرد و غبارِ برخاسته‌ی در میدان مخفی كند، ضربه بزند و جبهه‌ی حق نداند از كجا دارد ضربه می‌خورد».
آیت‌آلله خامنه‌ای از فرد خاصی نام نبرده است اما کسانی چون اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس مجلس خبرگان، و محمد خاتمی، رئیس جمهوری پیشین، را می‌توان از "خواص" مورد نظر او به شمار آورد.
رفسنجانی: مناظره بهتر از برخورد خیابانی
روز سه‌شنبه خاتمی در ملاقات با جمعی از بازداشت‌شدگان و زندانیان سیاسی پس از انتخابات، و هاشمی رفسنجانی در دیدار با اعضای شورای مرکزی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها به تشریح دیدگاه‌های خود در مورد حوادث اخیر پرداختند.
هاشمی رفسنجانی گفت که «حل مسائل موجود کشور و ایجاد آرامش با ادامه حرکات افراطی از افراطی‌های دو طرف و عدم مراعات قانون و هتاکی‌ها میسر» نیست. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام اعتقاد دارد، «اعتدال و سعه صدر در همه امور را اصلی‌ترین نیاز کشور در شرایط فعلی» است.
در ماه‌های گذشته بسیاری از فعالان سیاسی خواهان اظهار نظر صریح‌تر هاشمی رفسنجانی در مورد مسائل مورد اختلاف پس از اعلام نتایج انتخابات بوده‌اند. او لااقل در موضع‌گیری‌های علنی خود از ورود به جزییات خودداری می‌کند و بیشتر بر «اهمیت اندیشه و عمل اعتدالی» تاکید دارد.
نزدیکان هاشمی رفسنجانی می‌گویند، یکی از دلایل سکوت او نبودن گوش شنوا برای انتقادهاست. با این همه رئیس مجلس خبرگان روز سه‌شنبه می‌گوید، «اقداماتی نظیر انجام مناظرات مستدل و اظهارات رسانه‌ای به جای برخوردهای خیابانی» می‌تواند مسیر حل مشکلات را هموار کند.
"با شجاعت اشتباهات را قبول کنید"
محمد خاتمی در سخنان روز سه‌شنبه‌ی خود، بسیار آشکارتر از هاشمی رفسنجانی، به طرح دیدگاه‌های خود در مورد حوادث پس از انتخابات، و نادیده گرفتن حقوق معترضان پرداخت. او با انتقاد از سرکوب "اعتراض‌های مسالمت‌آمیز" گفت که «باید با شجاعت اشتباهات را قبول کرد و برطرف ساخت یا مردم را قانع کرد.»
خاتمی پرهیز از به کار‌گیری زور و خشونت، و مسئولیت‌پذیری حکومت را از شرط‌های اصلی برقراری آرامش عنوان می‌کند. او می‌گوید: «اگر مسوولیت‌پذیری و تحمل نباشد و رضایت مردم به حساب نیاید سرکوب و زور پیش می‌آید و این وضعیت به اسم دفاع از امنیت جامعه توجیه نیز می‌شود».
خاتمی با اشاره به این که «رادیکال شدن جو» خواست «عده‌ی قلیلی در هر دو جناح» است تاکید می‌کند که «بدنه اصلی معترضان به چارچوب قانون اساسی و روش‌های مسالمت‌آمیز و اخلاقِ اعتراض سیاسی پایبندند و حاکمیت نیز در پاسخ به آن‌ها باید به قانون و اخلاق پایبند باشد.».
«پیشنهادهای موسوی مهم و راهگشاست»
همزمان با سخنرانی رئیس موسسه بین‌المللی گفتگوی تمدن‌ها، روزنامه کیهان در سرمقاله‌ی روز سه شنبه‌ی خود توصیه می‌کند، برای خاتمی «راه بازگشت و جبران را باید باز گذاشت». نویسنده سرمقاله معتقد است، در کروبی و موسوی که معترضان روز عاشورا را مردم "خداجو" و "نجیب" خوانده‌اند هیچ نشانه‌ای از "علائم پشیمانی" دیده نمی‌شود، و راه جبران گذشته برای خاتمی اعلام برائت از موسوی و کروبی است.
رسانه‌های اصولگرا همچنین ادعا می‌کنند، خاتمی با ارسال نامه‌ای به آیت‌الله خامنه‌ای ضمن انتقاد شدید از "تندروی‌های" موسوی از او خواسته «شما حساب آقای موسوی را از ما جدا بدانید ...»
بخش پایانی سخنان رئیس جمهوری پیشین در دیدار با زندانیان حوادث پس از انتخابات به بیان راه‌های جلوگیری از بحرانی‌تر شدن اوضاع اختصاص داشت؛ گرچه او معتقد است «اوضاع بحرانی است و دور جدیدی از اعمال خشونت آغاز شده و کسانی در حکومت هستند که با امنیت کامل خشونت اعمال کنند.»
خاتمی به پیشنهادهای پنج‌گانه‌ی میرحسین موسوی در بیانیه‌ی هفدهم او اشاره می‌کند که به نظرش «پیش از این نیز دل‌سوزان نظام این پیشنهادها را با بیان‌های مختلف مطرح کرده بودند.»
خاتمی بیانیه‌ی اخیر موسوی را مهم خوانده و تاکید می‌کند در این بیانیه «بار دیگر خواسته‌های منطقی مردم و معترضان مدنی مطرح شده است و آقای موسوی برای حل بحران حرف همه را در قالب یک بیانیه راهگشا و دل‌سوزانه تنظیم کردند.»
رئیس جمهوری پیشین معتقد است اگر به پیشنهادهای موسوی، از جمله آزادی زندانیان، "جبران خسارت‌ها و توهین‌ها"، اجازه فعالیت آزاد به احزاب و رسانه‌ها، و تبدیل "فضای امنیتی به فضای سیاسی سالم" عمل شود «شرایط تغییر خواهد کرد و منافع مردم و نظام همزمان بیشتر تأمین خواهد شد».
"اعتراض‌ها به‌جاست"
رهبر جمهوری اسلامی از "خواص" خواسته است از "دوپهلو" حرف زدن پرهیز کنند و «حرف را روشن بزنند و مطلب را واضح بیان كنند.» مشخص نیست اظهارات خاتمی، به رغم "روشن و واضح" بودن، نظر آیت‌الله خامنه‌ای را تامین می‌کند یا خیر.
آیت‌الله خامنه‌ای اعتراض به نتایج اعلام شده‌ی انتخابات را "فتنه‌گری" و "زیر سوال بردن انتخابات" را فتنه‌ای می‌خواند که از سوی "دشمن" حمایت و هدایت می‌شود. او می‌گوید کسانی که خود را درون نظام جمهوری اسلامی می‌دانند باید مرز خود را با "دشمن" مشخص و "شفاف‌سازی" کنند.
محمد خاتمی نسبت دادن حرکت اعتراضی مردم به "دشمنان" را بهانه‌ی سرکوب آن عنوان کرده و می‌گوید «برای سرکوب مردم، معمولا دشمن‌تراشی می‌شود؛ دشمن موجود بزرگ‌تر جلوه داده می‌شود تا در سایه آن سخت‌گیریها توجیه شود.»
او روز سه شنبه گفته است «دروغ‌های بسیاری در این روزها گفته شده و وعده‌های بسیاری داده شده است، اما مردم می‌بینند که تشکیلاتی که عهده دار امور آنان است کارچندانی انجام نداده و مشکل‌ساز نیز شده است. در نتیجه مردم متوجه می‌شوند که بسیاری از معترضان بدخواه نیستند و اعتراض آنان به جا است.»
BK/DK