دولت‌آبادی: در ازای نوشتن هرگز چیزی نخواسته‌ام
۱۳۹۶ مرداد ۱۵, یکشنبه
دوستان و دوستداران محمود دولت‌آبادی، روز سه‌شنبه ۱۰ مرداد در جشن تولد او شرکت کردند. این مراسم کوچک و صمیمانه در کافه "نزدیک کتاب" در کتابفروشی "هنوز" به میزبانی فرهاد دولت‌آبادی، پسر نویسنده نامدار، برگزار شد.
بسیاری از رسانه‌های جمعی ایران خبر این جشن را بازتاب داده‌اند.
در ابتدای مراسم محمود دولت‌آبادی شادی خود را از این که این روزها به نویسندگان و اهل ادب امکان گرد هم آمدن داده می‌شود، ابراز داشت.
او در این مراسم گفت: «ما خواهان گشادگی، ملایمت و روند منطقی در زندگی اجتماعی خود هستیم؛ رنج‌ها را با آرزوی یک زندگی درست، بامدارا و انسانی تحمل کردیم و همچنان آرزومندیم».
در این مراسم برخی از نویسندگان و منتقدان ادبی در ستایش هنر دولت‌آبادی و جایگاه یگانه او در ادبیات معاصر ایران سخن گفتند.
ستایشگر زندگی
شمس لنگرودی در ستایش از نویسندگان بزرگی چون محمود دولت‌آبادی گفت: «سیاستمداران در طول تاریخ مدیریت مرگ کردند و هنرمندان مدیریت زندگی.»
این شاعر نوسرا در ادامه سخنان خود خطاب به محمود دولت‌آبادی گفت: «متشکرم که به دنیا آمدید و خوشحالم از این که خیلی گرفتاری کشیدید. هنر زاده رنج نیست اما برادرزاده رنج است و این رنج بود که باعث شد شما دولت‌آبادی شوید. من به شما علاقه زیادی دارم زیرا زندگی را به ما آموختید و تحمل مشکلات را برای ما آسان کردید.»
سپس جواد مجابی، منتقد و نویسنده، با تبریک زادروز محمود دولت‌آبادی گفت: «دولت‌آبادی محبوب خاص و عام است. معمولا ادبیات گاهی به خاص و گاهی به عام رو دارد ولی کسانی هستند که هر دوی آنها را دارند. محمود دولت‌آبادی این بخت را داشت در عین حال که خاصان ادبی این مملکت کارهای او را پسندیدند و دوست داشتند عامه مردم نیز کارهای او را دوست داشتند.»
حسین سناپور، از داستان‌نویسان پس از انقلاب، در ستایش از محمود دولت‌آبادی و به ویژه رمان پراهمیت او "جای خالی سلوچ" گفت که خود را سخت مدیون این کتاب می‌داند و افزود: «در این رمان شخصیت‌های زیادی وجود دارند که نویسنده همه آنها را با دقت و ظرافتی کم‌نظیر خلق کرده است. او گفت که دولت‌آبادی با خلق این همه چهره‌های گوناگون نشان داده که به نحوی چکیده روح جمعی مردم ایران است.»
در پایان این مراسم، علی‌اکبر شکارچی، کمانچه‌نواز زبردست، آهنگ تولدت مبارک را که در مایه دشتی ساخته است برای تولد دولت‌آبادی نواخت و در پایان، محمود دولت‌آبادی شمع‌هایی را که روی کیک تولدش با طرح جلد کلیدر بود، خاموش کرد.
در جشن زادروز محمود دولت‌آبادی بسیاری از دوستان این هنرمند حضور داشتند، از جمله: حسین علیزاده، لوریس چکناواریان، رضا کیانیان، جعفر پناهی، بهرام دبیری و...
جایگاه برجسته دولت‌آبادی
محمود دولت‌آبادی حدود نیم‌قرن پیش نخستین نوشته‌های خود را منتشر کرد. نخست داستان کوتاه می‌نوشت، سپس به نوشتن داستان بلند روی آورد تا سرانجام بلندترین رمان تاریخ ادبیات ایران را به جامعه ادبی تقدیم کرد: کلیدر.
او نه تنها یکی از بهترین نویسندگان بلکه همچنین از پرکارترین‌ها بوده است. به تازگی كتابی از گفت‌وگوهای اخير او منتشر شد، به عنوانِ "اين گفت و سخن‌ها..."، که در آن از نویسندگی و حرفه نویسنده سخن گفته است.
او در نشستی به‌مناسبت تجديدچاپ رمان "روزگار سپری‌شده مردم سالخورده" از نيم‌قرن قلم زدن چنین یاد می‌کند: «دنبال چيزی نبودم تا به آن برسم مگر خودِ نوشتن، و از نظر من نوشتن يك ضرورت بود و من اين ضرورت را به‌انجام رساندم و هنوز در حال انجامش هستم. به‌ياد ندارم هرگز چيز خاصی در ازای نوشتن خواسته باشم به‌دست بياورم مگر امكان نوشتن و انتشار آن اگر ممكن بشود!»
آثار محمود دولت‌آبادی مثل بیشتر نویسندگان مردمی و مستقل، همواره گرفتار سانسور بوده است. برخی از آثار او سالهاست که همچنان در انتظار مجوز "ارشاد" هستند، مانند داستان "طريق بسمل‌شدن" و رمان "زوال كلنل" که به چند زبان فرنگی منتشر شده، اما هنوز در موطن نویسنده اجازه چاپ دریافت نکرده است.
بیشتر بخوانید: بازتاب ادبیات معاصر داستانی ایران در آلمان
نویسنده نامدار سخت گله‌مند است که به خاطر سخت‌گیری ارشاد، برخی از آثار او به شکل "غیرقانونی" و توسط ناشران گمنام و غیرمسئول، با کیفیت نامناسب و بدون رعایت حقوق مؤلف، به صورت قاچاقی در بازار سیاه به فروش می‌رسند و او از منافع مادی و معنوی اثر خود محروم می‌ماند.
بیشتر بخوانید: وزارت ارشاد: رمان "زوال کلنل" مجوز نگرفته است
در هنرهای نمایشی
محمود دولت‌آبادی در جوانی به مدرسه هنرپیشگی رفته بود، هم در تئاتر و هم در سینما نقش‌های زیادی ایفا کرد؛ بعدها اما خود را وقف ادبیات کرد و از عالم بازیگری دور افتاد.
آثار فراوان او در سینما چندان خوش‌اقبال نبودند. پیش از انقلاب مسعود کیمیائی با اقتباس از یکی از رمان‌های زیبای او به نام "اوسنه باباسبحان" فیلم سینمایی "خاک" را کارگرانی کرد. دولت‌آبادی همزمان با نمایش فیلم در نقدی پرمغز و آگاهانه نشان داد که کارگردان با تغییراتی ناشیانه و ناروا، به رمان او به شدت آسیب زده است.
پس از انقلاب فیلم "بند" به کارگردانی غلامحسین طاهری‌دوست بر پایه یکی از رمان‌های محمود دولت‌آبادی ساخته شد، که متاسفانه به محاق توقیف افتاد و هرگز به نمایش در نیامد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
مجموعه پرمایه و گرانبار آثار محمود دولت‌آبادی گنجینه‌ای بزرگ و الهام‌بخش برای فیلمسازان ایرانی بوده، اما متاسفانه بیشتر اقتباس‌ها از آثار او به شکلی ناشیانه، اغلب بدون آگاهی و رضایت او انجام گرفته است.