محور مذاکرات برلین در مورد برجام چه خواهد بود؟
۱۳۹۶ اسفند ۱۱, جمعه
دویچه وله: وزارت خارجه آلمان تأیید کرده است که ۱۵ ماه مارس، ۲۵ اسفند نشستی با حضور آمریکا و نمایندگانی از کشورهای اتحادیه اروپا در برلین برگزار می‌شود که هدف از آن بررسی توافق اتمی با ایران است. آمریکا خواستار اصلاح یا تغییراتی در این توافق است. فکر می‌کنید هدف آلمان از برگزاری این نشست چیست؟
آلمان عضو کمیسیون برنامه جامع اقدام مشترک است و بر اجرای کامل توافق اتمی با ایران هم نظارت می‌کند. آلمان یکی از شش کشوری است که برای کسب توافق اتمی با ایران، سال‌ها با این کشور مذاکره کرده و در جمع کشورهای مذاکره کننده با ایران، تنها کشوری است که خود سلاح اتمی ندارد و به طور سنتی هم رابطه خوبی با ایران دارد. آلمان از جمله به دلیل روابط اقتصادی گسترده با ایران مورد اعتماد ایران است و همزمان متحد آمریکا هم هست. آلمان خود را متعهد به حفظ این توافق می‌داند.
اما موضع ایران و آمریکا بسیار از هم دور است. آمریکا خواستار مذاکره بر سر برنامه موشکی ایران است. در مقابل ایران بر دفاعی بودن برنامه موشکی تأکید دارد و حاضر نیست در مورد آن گفت‌وگو کند. در چه موردی می‌توان با ایران مذاکره کرد؟
من معتقدم که کشورهای اروپایی در چندین نوبت مشخص کرده‌اند که نمی‌خواهد توافق اتمی با ایران را تغییر دهد. برنامه جامع اقدام مشترک که سال ۲۰۱۵ امضا شد به اعتبار خود باقی است. از نظر اروپایی‌ها هیچ نیازی به تغییر در این توافق نیست. ایران به تعهداتی که برای این کشور مشخص شده عمل می‌کند. بنابراین هیچ دلیلی برای ورود به این بحث وجود ندارد، اما در
حاشیه توافق اتمی با ایران موضوعاتی وجود دارد که می‌توان در مورد آنها بحث کرد. مثلأ مسئله برنامه موشکی و گسترش تسلیحات موشکی در منطقه که در توافقنامه ذکر نشده، اما در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل که درباره توافق اتمی با ایران تصویب شد، آمده است. در این قطعنامه از ایران خواسته شده فناوری ساخت موشک‌‌هایی که قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای دارند را گسترش ندهد و آزمایش آنها را متوقف کند.
ما با مشکل گسترش تسلیحات هسته‌ای در منطقه خاورمیانه روبه‌رو هستیم و مطمئنا نیاز به بحث در مورد این موضوع وجود دارد. مطمئنا امنیت منطقه‌ای نیز موضوعی است که در اجرای توافق اتمی با ایران مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. من فکر می‌کنم هیچ یک از طرفین از وضعیت امنیتی منطقه در حال حاضر راضی باشند، همین موضوع می‌تواند نقطه آغاز گفت‌وگو برای توافق‌های بیشتر باشد.
ایران تنها زمانی حاضر است پای میز مذاکره بنشیند که چیزی به دست آورد. فکر می‌کنید اروپا چه امتیازی ممکن است به ایران پیشنهاد کند تا بر سر برنامه موشکی خود مذاکره کند؟
من فکر می‌کنم ایرانی‌ها جدأ به اجرای توافق برجام علاقمند هستند. لازم نیست تکرار کنم که شکست این توافق نه خواست ایران و نه خواست کشورهای اروپایی است. شکست برجام به تنش‌های موجود در منطقه دامن می‌‌زند، این مسئله برای ایران هم کاملأ مشخص است. این کشور ابراز آمادگی کرده که برد موشک‌های خود را در محدوده مشخصی نگاه خواهد داشت و مذاکره در مورد این موضوع را به طور کل رد نمی‌کند. ایران همچنین ممکن است علاقمند باشد بر سر محدودیت‌های خاصی که در توافق هسته‌ای ذکر شده هم مذاکره کند. البته این محدویت‌ها زمان مشخصی دارند اما می‌توان در مورد آینده گفت‌وگو کرد. فراتر از آن، گسترش همکاری‌های منطقه‌ای و سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه‌های بخش غیرنظامی که در توافق اتمی آمده هم می‌تواند برای ایران جذاب باشد.
فکر می‌کنید آلمان می‌تواند تغییری در موضع آمریکا ایجاد کند؟
آلمان با تمام طرف‌های توافق اتمی گفت‌وگو می‌کند. نگرانی اروپا به ویژه در مورد موضع‌گیری رئیس‌جمهور آمریکا روشن است. آلمان خروج یک جانبه ایالات متحده آمریکا از توافق اتمی با ایران را اشتباه می‌داند. نه تنها آلمان بلکه سایر کشورهای اروپای هم نگرانی خود را با نمایندگان کنگره آمریکا در میان گذاشتند و من نیز معتقدم این موضع‌گیری در واشنگتن بی‌تأثیر نبوده است.