مخالفت آمریکا با درخواست ایران برای لغو فوری تحریم‌ها
۱۳۹۴ فروردین ۲۱, جمعه
رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای پنجشنبه (۲۰ فروردین/ ۹ آوریل) در نخستین واکنش علنی خود به نتایج مذاکرات هسته‌ای لوزان، اعلام کرد که با تفاهم‌های انجام شده نه موافق است و نه مخالف.
خامنه‌ای در سخنانی در جمع شماری از مداحان از سویی بر بدبینی نسبت به آمریک تاکید کرد، از سوی دیگر گفت همچنان به مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران اعتماد دارد و از آن‌ها حمایت می‌کند.
یکی از مهم‌ترین بخش‌ها از سخنان رهبر جمهوری اسلامی به اختلاف نظر و برداشت ایران و آمریکا از بیانیه لوزان و نحوه تعلیق یا لغو تحریم‌ها مربوط می‌شد.
پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت خارجه آمریکا چند ساعت پس از اظهارات خامنه‌ای به نقل از جف رتکه، سخنگوی این وزارت‌خانه بار دیگر تاکید کرد که تحریم‌ها علیه ایران "به گونه‌ای زمان‌بندی شده" لغو خواهد شد.
بیشتر بخوانید: بیانیه مشترک ایران و گروه ۱+۵ در لوزان
لغو تحریم پس از انجام تعهدات ایران
یکی از خطوط قرمزی که خامنه‌ای پیش‌تر برای مذاکرات ترسیم کرده بود و روز پنجشنبه نیز بر آن تاکید کرد، لغو فوری تمام تحریم‌ها همزمان با امضای توافق‌نامه نهایی است.
وی در دیدار با مداحان گفت: «اگر لغو تحریم‌ها قرار است منوط به یک فرایند بشود، پس برای چه مذاکره کردیم اصلا؟» او رهبر جمهوری اسلامی افزود: چنان‌چه مذاکرات هسته‌ای به امضای یک موافقت‌نامه نهایی برسد "بایستی تحریم‌ها در‌‌همان روز توافق به طور کامل لغو بشود".
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بدون نام بردن از خامنه‌ای تاکید کرد که ضرورتی به واکنش نشان دادن به سخنان مقام‌های ایرانی نمی‌بیند اما لغو تحریم‌ها مطابق تفاهم‌نامه لوزان تدریجی خواهد بود. جف رتکه خاطر نشان کرد که مطابق چارچوبی که برای رسیدن به توافق نهایی آماده شده لغو تحریم‌ها زمانی آغاز می‌شود که ایران به تعهدات خود عمل کند.
کاخ سفید در بیانیه‌ای که پس از خاتمه مذاکرات در لوزان سوئیس منتشر شد به لغو تدریجی تحریم‌ها اشاره کرده است. خامنه‌ای محتوای این بیانیه را "در اغلب موارد خلاف واقع" ارزیابی می‌کند.
جزئیات مبهم نحوه لغو تحریم‌ها
برداشت‌های مختلف از بیانیه لوزان، به ویژه درباره تحریم‌ها از محورهای اصلی بحث‌های موافقان و مخالفان مذاکرات هسته‌ای ایران و شش قدرت جهانی (آمریکا، روسیه، چشن، بریتانیا، فرانسه و آلمان) است.
همزمان با سخنرانی خامنه‌ای، رئیس جمهور حسن روحانی در مراسم روز ملی فناوری هسته‌ای ضمن دفاع از دستاوردهای مذاکرات لوزان گفت: «ما هیچ توافقی را امضاء نخواهیم کرد، مگر آن‌که در اولین روز اجرای توافق تمامی تحریم‌های اقتصادی به مورخ همان روز لغو شود.»
عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه و مذاکره‌کننده ارشد ایرانی نیز شامگاه پنجشنبه در یک گفت‌وگوی تلویزیونی ضمن تاکید بر اختلاف نظر با آمریکا بر سر نحوه لغو تحریم‌ها، تصریح کرد که مشکلاتی در نحوه عملی کردن این بخش وجود دارد که هنوز راه‌حلی برای آن به دست نیامده است.
به نظر می‌رسد مبنای یکی از اختلاف‌های اصلی، به برداشت‌ها مختلف از دوره‌ای مربوط می‌شود که ایران باید به تعهداتش عمل کند.
مشکلات اجرایی
عراقچی در این باره گفت: «یک مشکل اجرایی وجود دارد و ما باید یک راه حل پیدا کنیم تا اصل همزمانی رعایت شود. آن‌چه که ما باید انجام دهیم و آن‌چه که آن‌ها در یک مرحله باید انجام دهند.»
معاون وزیر خارجه به توافق‌نامه موقت ژنو اشاره کرد که نوامبر ۲۰۱۳ (سوم آذر ۹۲) به امضاء رسید، اما آغاز، تاریخ اجرائی شدن آن حدود دو ماه بعد (۲۰ ژانویه) تعیین شد تا ایران در این فاصله "کارهایی را که باید انجام می‌داد انجام دهد".
عراقچی افزود: «این کار باید در توافق نهایی هم انجام شود. مشکلی که داریم به دلیل گستردگی اقداماتی که دو طرف به خصوص ایران در یک روز بعد باید انجام دهد؛ شاید آسان نباشد و باید به یک تدبیر برسیم و روی این کار کنیم.»
یکی دیگر از موانع برداشته شدن یک‌باره همه تحریم‌ها به این واقعیت بازمی‌گردد که علت اعمال محدودیت‌ها بر جمهوری اسلامی فقط به خاطر مسائل هسته‌ای نبوده و برخی از آن‌ها به مسائل حقوق بشری یا اتهام‌هایی نظیر دخالت در عملیات تروریستی مربوط می‌شود.
ظاهرا به همین علت است که مذاکره‌کنندگان ارشد ایرانی پس از انتشار بیانیه لوزان بر لغو "تحریم‌های اقتصادی و مالی مرتبط با هسته‌ای" تاکید کرده‌اند.
بیشتر بخوانید: حمایت رئیس مجلس از "دورنمای خوب" توافق لوزان
ظریف: بخشی از تحریم‌ها می‌ماند
معضل دیگر می‌تواند تحریم‌هایی باشد که توسط کنگره آمریکا علیه ایران اعمال شده و رئیس جمهور این کشور، باراک اوباما ممکن است برای لغو آن‌ها با دشواری‌هایی روبرو باشد.
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه در یک نشست غیرعلنی مجلس درباره بیانیه لوزان و تفاهم‌هایی که به عنوان چارچوب رسیدن به توافق نهایی به دست آمده، توضیحاتی ارائه کرد که اکثریت نمایندگان آن را قانع‌کننده یافتند.
احمد شوهانی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس می‌گوید، ظریف در این نشست اطمینان داده که تمام تحریم‌های شورای امنیت و تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا و اتحادیه اروپا با امضای توافق نهایی لغو می‌شود.
شوهانی به سایت "فرارو" گفته است: «آقای دکتر ظریف در این جلسه تاکید کردند تنها در مورد تحریم‌هایی که از سوی کنگره آمریکا وضع شده ابهاماتی مطرح است که در این رابطه دولت آمریکا قول داده علاوه بر آن‌که بر اساس قوانین ایالات متحده و بر پایه اختیارات رئیس جمهور مانع از اجرای آن خواهد شد، در جهت لغو آن نیز تلاش کند.»
بنابر این گزارش وزیر خارجه گفته است که مذاکرات فقط درباره مسائل هسته‌ای بوده و "بنابراین تحریم‌هایی دیگری که به برنامه هسته‌ای ایران مربوط نیست و در چارچوب ادعاهای آمریکایی‌ها وضع شده است، از جمله تحریم‌های مربوط به دخالت‌های ادعایی ایران در منطقه یا حقوق بشر و... پابرجا باقی خواهد ماند".