در مقر ناتو در بروکسل این پرسش تندوتیز که چرا این پیمان در سوریه نیز همانند لیبی رفتار نمی‌کند و جانب انقلابیون و معترضان را نمی‌گیرد، با این پاسخ سرد روبرو می‌شود که: "سوریه لیبی نیست". سوریه نه به‌لحاظ جغرافیایی و نه از نظر سیاسی و نظامی موقعیتی مشابه لیبی ندارد. اتحادیه اروپا نیز در قبال دخالت در سوریه موضعی مشابه ناتو دارد.

"ارتش آزاد سوریه" که از گروهی از جداشدگان ارتش بشار اسد تشکیل ‌شده‌ بارها از غرب خواسته که برای تضعیف قدرت سرکوب ارتش سوریه، هدف‌های استراتژیک در این کشور را بمباران کند. اما دیپلمات‌ها همچنان بر ادامه موضع خویشتندارانه‌ی غرب در مورد سوریه اصرار دارند.

به نظر این دپیلمات‌ها، در سوریه بر خلاف لیبی سه پیش‌شرط اساسی برای دخالت نظامی خارجی فراهم نیست. نخست آنکه شورای امنیت قطعنامه‌ای در مورد سوریه ندارد که دخالت در این کشور برای حفاظت از جان غیرنظامیان را مجاز اعلام کند.

دوم اینکه، موضوع "با کی علیه کی" در سوریه روشن نیست و گروه شناخته‌شده‌ای در این کشور وجود ندارد که ناتو بتواند به یاری آن بشتابد.

و آخر سر اینکه هیچ نشانه‌ای در دست نیست که نشان دهد اتحادیه عرب موافق دخالت غرب در سوریه است و در صورت تصمیم غرب به دخالت نظامی در سوریه، خود نیز در آن مشارکت خواهد کرد.

آیا ناتو برای عملیات دیگر آماده است؟

بنابر آنچه که گفته شد، پیش‌شرط‌های سیاسی لازم برای دخالت نظامی در سوریه وجود ندارد. اما جدای از این پیش‌شرطها، پرسش اصلی این است که آیا ناتو در حال حاضر و پس از عملیات لیبی، که باعث خالی شدن بخشی از زرادخانه‌هایش شد، بازهم برای یک عملیات دیگر آمادگی دارد؟

به نوشته روزنامه آلمانی "زود دویچه سایتونگ"، هر چند پیروزی حاصل‌شده در لیبی ارزش تلاش‌ها و اقدام‌های نظامی در این کشور را داشت، اما لیبی کشور کم‌جمعیتی بود، ناتو تمام اهداف نظامی این کشور را می‌شناخت و خطوط جبهه برای حمایت هوایی از واحدهای زمینی انقلابیون روشن بود. سوریه اما بر خلاف لیبی از نظر عملیات نظامی یک منطقه بزرگ، غیرقابل کنترل و بسیار دور از پایگاه‌های نظامی اروپاست.

مداخله نظامی در لیبی هزینه زیادی داشت، چنین هزینه‌ای در سوریه بمراتب زیاد و با توجه به مشکلات مالی کشورهای غربی غیرقابل تامین است.

بی‌علاقه‌گی اروپا به اقدام نظامی

خودداری از دخالت نظامی در سوریه علاوه بر دلایل سیاسی و نظامی و مالی، یک علت اساسی دیگر هم دارد و آن این که در خود اتحادیه اروپا نیز همانند ناتو، علاقه‌ای به اقدام نظامی علیه دمشق وجود ندارد.

روزنامه "زود دویچه سایتونگ" نوشته است، سوریه در مرکز منطقه‌ای قرار دارد که یک جرقه کوچک می‌تواند به یک جنگ بزرگ منتهی شود. رژیم بشار اسد تنها نیست و از حمایت تهران و بیروت هم برخوردار است و هر حمله‌ای علیه رژیم اسد می‌تواند کشورهای همسایه را هم درگیر جنگ کند در حالی که قذافی دیکتاتور لیبی، هم در شمال افریقا و در هم جهان عرب تنها و منزوی بود.

بنابر همین ملاحظات است که اتحادیه اروپا به سیاست تحریم اقتصادی سوریه روی آورده است. تحریم خرید نفت از سوریه، انجماد دارایی‌های این کشور در اروپا و ممنوعیت سفر مقام‌های سوری به اروپا اقدام‌هایی است که از نظر اتحادیه اروپا می‌تواند گروه حاکم در سوریه را به عقب نشینی وادارد.

درباره دور بعدی اعمال تحریم‌ها علیه رژیم اسد در اجلاس اول دسامبر وزیران خارجه اتحادیه اروپا تصمیم‌گیری خواهد شد.

MM/FW