خبر داغ هفته‌ی گذشته این بود: گفت‌وگوهای صلح میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها از سر گرفته می‌شود. در روز شنبه‌ی گذشته (۸ مه / ۱۸ اردیبهشت) سازمان الفتح، که نیروی اصلی حامی محمود عباس، رئیس حکومت خودگردان است و نیز سازمان آزادی‌بخش فلسطین (PLO)، که الفتح رکن اصلی آن است، موافقت خود را با ازسرگیری مذاکرات اعلام کردند. پس از آن محمود عباس با جورج میچل، فرستاده‌ی ویژه‌ی آمریکا در منطقه دیدار کرد. دیپلماسی فعال گردید، تا جایی که نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل ابراز امیدواری کرد که به زودی مذاکرات میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها از حالت غیرمستقیم به صورت مستقیم درآید.

شهرک‌سازی

فلسطینی‌ها از آغاز گفتند که شرط مذاکرات این است که اسرائیل به طور کامل شهرک‌سازی در بیت‌المقدس شرقی و کرانه‌ی غربی رود اردن را متوقف کند. مسئله‌ی شهرک‌سازی اسرائیلی‌ها، عاملی است که می‌تواند گفت‌وگوهای صلح را در همان گام آغازین خود به شکست بکشاند و باز برای دوری دیگر متوقف کند.

گفته‌های تازه‌ی الی ییشای، وزیر کشور اسرائیل حاکی از آن است که خطر در این مورد جدی است. ییشای طرح‌های تازه‌ای را برای پیشبرد خانه‌سازی در شرق بیت المقدس اعلام کرده است. به گفته‌ی او کمیسیونی برای تصمیم‌گیری در مورد احداث شهرک‌های یهودی‌نشین تشکیل خواهد شد.

نقش آمریکا

الی بیشای، که معاون نخست‌وزیر نیز هست، گفت که این بار بحث‌ها در مورد شهرک‌سازی در زمانی پیش برده نخواهد شد که نماینده‌ی آمریکا در اسرائیل باشد. در اینجا اشاره‌ی الی بیشای به حضور جو بایدن در اسرائیل در ماه مارس امسال بود. در آن هنگام اعلام شد که در منطقه‌ای در بیت‌المقدس شرقی که اسرائیلیان آن را "رامات شلومو" (Ramat Shlomo) می‌خوانند، ۱۶۰۰ خانه‌ی تازه برای مهاجران یهودی ساخته خواهد شد. دولت آمریکا، این موضوع را به مثابه نوعی دهن کجی به تلاش‌های خود برای برقراری آرامش میان اسرائیلیان و فلسطینیان برای از سرگیری مذاکرات صلح درک کرد.

واشنگتن ممکن است از گفته‌های تازه‌ی وزیر کشور اسرائیل درباره‌ی شهرک‌سازی باز همین برداشت را کند. هفته‌ی پیش یاسر عابد ربو، دبیر کل سازمان آزادی‌بخش فلسطین، در رابطه با نقش واشنگتن در تحرکات جدید دیپلماتیک گفت که دولت آمریکا در مورد سیاست شهرک‌سازی اسرائیل تضمین‌هایی داده و کلا اطمینان داده که در برابر هر اقدامی که مذاکرات را به خطر افکند، موضع صریحی بگیرد.

ظاهرا ابی ییشای، وزیر کشور اسرائیل نگران موضع‌گیری آمریکا نیست. او گفته است: «دولت اسراِئیل از آمریکا بیمی نداشته و نخواهد داشت» و افزوده که به شهرک‌سازی در بیت‌المقدس (اورشلیم) ادامه می‌دهند، شهری که آن را پایتخت «جاودانی» و «تقسیم ناپذیر» اسرائیل می‌دانند.

حال باید دید که آمریکا چقدر نقش خود را برای از سرگیری مذاکرات صلح جدی می‌گیرد. یک شاخص آن، موضع‌گیری صریح درباره‌ی سیاست شهرک‌سازی اسرائیلیان است.

RN/SA