برای اولین بار پس از انقلاب اسلامی در ایران، مجوز تاسیس مرکز ترک اعتیاد به الکل صادر شده است. مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی ضمن اعلام این خبر به ایسنا گفته است که این مجوز فعلا به صورت پایلوت و فقط برای یک مرکز در تهران صادر شده و تا زمانی که شرایط و نتایج این مرکز بررسی نشود، مجوز دیگری صادر نخواهد شد.

به گفته فرید براتی، شیوه ترک اعتیاد در این مرکز به صورت بستری شدن فرد معتاد از ۲۵ روز تا یک ماه است. این در حالی است که طبق ماده ۲۶۴ قانون مجازات اسلامی "مصرف مسکر از قبیل، خوردن، تزریق و تدخین آن کم باشد یا زیاد، جامد باشد یا مایع، مست کند یا نکند، خالص باشد تا مخلوط به گونه‌ای که آن را از مسکر بودن خارج نکند، موجب حد است". حد شرب خمر در قوانین جزایی ایران، ۸۰ ضربه شلاق است.

مهناز پراکند، حقوقدان مقیم نروژ به دویچه‌وله می‌گوید تا زمانی که قانون مجازات ۸۰ ضربه شلاق برای شرب خمر لغو نشود، این خطر وجود دارد که افرادی که برای ترک اعتیاد به الکل به این مراکز مراجعه می‌کنند به شلاق محکوم شوند.

به گفته خانم پراکند از آنجا که اقرار فرد به نوشیدن الکل برای اجرای این حکم کافی است، حضور او در مرکز ترک اعتیاد در حقیقت نوعی اقرار است و می‌تواند برای اجرای حکم کافی باشد.

این حقوقدان البته تصریح می‌کند که بر اساس قانون اگر فردی که الکل نوشیده توبه کند، حد در مورد او جاری نخواهد شد.

حجت الاسلام سید حسین موسوی تبریزی، دبیر مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم و دادستان کل کشور در زمان آیت‌الله خمینی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری ایلنا گفته است: «اگر کسی خودش به مرکز ترک الکل مراجعه کند، مراجعه او توبه به حساب می‌آید و نباید مجازات شود چون توبه کرده و می‌خواهد ترک کند و در فرایند درمان قرارگیرد.»

خبرگزاری ایلنا همچنین از قول یک کارشناس رسمی دادگستری نوشته که نیروی انتظامی ضابط قوه قضائیه است و نقشی در مجازات کسانی که مرتکب مشروب‌خواری می‌شوند، ندارد.

این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم انتظامی به ایلنا گفته: «طبق قوانین مجازات اسلامی که منبعث از دین مقدس اسلام است و مجلس آن را تصویب کرده، در این باره تصمیم‌گیری می‌شود و پلیس به عنوان ضابط قضایی فقط در شرایط خاص، مشروب‌خواران را تحویل مراجع قضایی می‌دهد.»

«تاسیس مرکز جداگانه برای ترک اعتیاد الکل، درست نیست»

دکتر حسن رفیعی، روانپزشک و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی، می‌گوید خوشحال است که مشکل اعتیاد به الکل بالاخره از سوی مسئولان جمهوری اسلامی پذیرفته شده اما در عین حال تاسیس یک مرکز جداگانه برای ترک اعتیاد به الکل را کار درستی نمی‌داند.

او به دویچه‌وله می‌گوید: «شما وقتی یک مرکز جداگانه برای درمان اعتیاد به الکل داشته باشید، هر کسی که وارد آن مرکز شود، انگ اعتیاد به الکل به او زده می‌شود و نفس این انگ مانع از بازتوانی‌اش است. به همین دلیل اگر قرار است سازماندهی درستی برای این مشکل صورت بگیرد، باید به شکل ادغام ‌شده با مراکز بازتوانی سلامت به طور کلی و به طور مشخص در مراکز درمان اعتیاد، ترک اعتیاد به الکل صورت گیرد. یعنی به همین مراکزی که الان وجود دارند، آموزش‌هایی داده شود برای اینکه بتوانند اعتیاد به الکل را هم درمان کنند. چون علی‌رغم بالا رفتن مصرف الکل به نظر می‌رسد که انگ اعتیاد به الکل بیش از انگ اعتیاد به مواد دیگر باشد».

بر اساس آمار رسمی نیروی انتظامی بین ۱۷۰ تا ۲۰۰ هزار معتاد به الکل در کل ایران وجود دارد.

دکتر رفیعی که ریاست بر مرکز غیردولتی مطالعات رفتاری و اجتماعی داریوش را نیز برعهده دارد درباره افزایش تعداد معتادان به الکل می‌گوید: «شواهد حاکی از آن است که اعتیاد در کشور ما در حال افزایش است. مطالعه‌ای که سال ۱۳۸۹ انجام شده، نشان می‌دهد که ۶ درصد بزرگسالان تهران هر روز مصرف الکل دارند و ۱۷ درصد نیز به طور کلی الکل مصرف می‌کنند. بنابراین می‌توان گفت که مصرف غیراعتیادی الکل چندان بالا نیست اما مصرف اعتیادی الکل یا اعتیاد به الکل از آنچه آدم فکرش را می‌کند و انتظار دارد، کمی بیشتر است».

تعرفه درمان بر اساس تعرفه‌های بخش خصوصی است

دکتر رفیعی درباره شباهت‌ها و تفاوت‌های درمان اعتیاد به الکل با اعتیاد به مواد مخدر می‌گوید: «درمان اعتیاد به الکل هم مثل اعتیادهای دیگر دو جنبه ‌دارویی و غیردارویی دارد. داروهایش تا حدودی متفاوت هستند، اما درمان اعتیاد به الکل هم منحصر به درمان دارویی نمی‌شود و حتما نیازمند درمان‌های غیردارویی نیز هست و از این جهت خیلی با درمان اعتیادهای دیگر مشابهت دارد».

هزینه درمان در بخش دارویی و غیردارویی اما در مراکز ترک اعتیاد الکل مطابق تعرفه بخش خصوصی است. جمعیت خیریه ترک اعتیاد "تولد" از سوی سازمان یهزیستی مامور شده تا تاسیسات و ساختمان مورد نیاز مرکز ترک اعتیاد الکل را تهیه کند.

مدیر این موسسه به خبرگزاری ایلنا گفته که درباره هزینه‌ها هنوز به طور قطعی تصمیم‌گیری نشده اما حدس او این است که هزینه‌ها بر اساس تعرفه‌های بخش خصوصی باشد.

وی درباره هزینه‌ها گفته است: «هزینه یک شب بستری در بیمارستان‌های خصوصی بین ۱۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان است، بنابراین احتمالا هزینه هر شب اقامت برای سم‌زدایی هم در همین حدود خواهد بود و تعرفه دوره TC هم ماهیانه حدود ۷۰۰ هزار تومان است.»

TC روش درمان گروهی اعتیاد است که در آن افرادی که به یک ماده مخدر معتاد هستند تجاربشان را با یکدیگر در میان می‌گذارند. یافتن هویت جدید، نظم بخشیدن به تفکر و افزایش حس مسئولیت‌پذیری از جمله اهداف این نوع درمان است.