در مورد زنان می‌دانیم و شاید هم آن را از نزدیک تجربه کرده‌ایم: وضعیت هورمونی زنان در فاصله سنین ۴۰ تا ۵۰ سالگی تغییر می‌کند. این تغییر باعث بروز یک سری ناراحتی‌ها در آنان می‌شود مانند بی‌خوابی، احساس گرما و عرق کردن. سالهاست که هورمون‌درمانی به کمک زنانی آمده است که از چنین تغییراتی رنج می‌برند.

اما اینکه مردان هم دچار یائسگی می‌شوند هنوز برای بسیاری از مردم ناشناخته است.

پروفسور فرانک زومر (Frank Sommer)، پزشک متخصص اورولوژی (پزشکی مجاری ادراری) کلینیک دانشگاهی هامبورگ-اپندورف در این باره می‌گوید: «اغلب مردانی که برای مشاوره نزد من می‌آیند از علایم مشابه یائسگی در زنان چون  بی‌حوصلگی و کمبود انرژی، خستگی و بی‌میلی جنسی شکایت می‌کنند. به دلیل همین شباهت‌ها از واژه "آندروپوز" Andropause که به معنی آغاز یائسگی مردانه است استفاده می‌شود. اما بروز آندروپوز روندی کند و تدریجی دارد. یائسگی در زنان با کاهش شدید هورمون استروژن، قطع  قاعدگی و پایان کامل باروری آغاز می‌شود، اما در مردان این عارضه با کاهش تدریجی ترشح هورمون تستوسترون در فاصله میان ۴۵ تا ۷۵ سالگی بروز می‌کند.»

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

در بدن یک مرد سالم تجمع تستوسترون در ساعات اولیه روز به اوج خود و در بعد از ظهر به پایین‌ترین سطح می‌رسد. معمولاً میزان طبیعی تستوسترون در هر لیتر خون بین  ۱۲  تا ۳۰ نانومول است. عواملی چون میزان خواب، استرس، اضافه وزن و میزان تحرک می‌توانند در کاهش و افزایش ترشح این هورمون مؤثر باشند. هنگامی که این میزان از ۸ نانومول کمتر شود، پزشک معالج درمان هورمونی را توصیه می‌کند. 

این روش درمانی در مردان جوان یک ضرورت پزشکی است، اما در مردانی که با سندروم کاهش تدریجی تستوسترون در اثر افزایش سن مواجه شده‌اند با ملاحظات پزشکی بیشتری انجام می‌شود.

کاهش تدریجی تستوسترون در مردان بالای  ۴۵ سال موجب کاهش تمرکز، کمبود انرژی، خستگی، افت و خیز روحی و خلقی، تغییرات رفتاری و کاهش میل جنسی می‌شود. حتی مردانی که از سلامت جسمانی برخوردار هستند نیز این نشانه‌ها را تجربه می‌کنند.

بیشتر بخوانید:یائسگی در مردان بالای ۵۰ سال

به گزارش مجله فرانسوی "سانته مدیسین" Santé Médicine تنها دو درصد از تستوسترون آزادانه در خون جریان دارد. در حقیقت میزان آن به دو هورمون پلاسمایی آلبومین و گلوبولین متصل شونده به هورمون جنسی SHBG بستگی دارد. علت کاهش ترشح تستوسترون از طرفی افزایش سن و از طرف دیگر بالا رفتن میزان این نوع گلوبولین است. این امر باعث کاهش میزان تستوسترون قابل استفاده موجود در خون و جلو افتادن آندروپوز می‌شود. افزایش پروتئین گلوبولین ممکن است به دلیل پرکاری تیروئید یا سیروز کبدی  یا استفاده از داروهای ضد تشنج و آرامش‌بخش نیز باشد.

از دیگر عوارض شایع یائسگی در مردان  می‌توان از بیخوابی، تحریک‌پذیری عصبی، تحلیل عضلانی، چاقی شکم، شکنندگی استخوان‌ها و دردهای عضلانی و مفصلی نام برد.

پیشگیری و درمان آندروپوز زودرس با روش‌های طبیعی

نشریه اینترنتی آمریکایی "کیورجوی" Curejoy که به موضوعات مربوط به درمان‌های آلترناتیو (جایگزین) می‌پردازد روش‌های زیر را برای کمک به کاهش عوارض آندروپوز پیشنهاد می‌کند:

افزایش تحرک و ورزش: روزانه بیست تا سی دقیقه ورزش یا پیاده‌روی تأثیر بسیاری در پیشگیری و به تأخیر انداختن یائسگی در مردان دارد.

پرهیز  از مصرف الکل و سیگار، غذاهای چرب و فرآوری شده: پژوهش‌ها نشان می‌دهند که مصرف الکل و غذاهای چرب تستوسترون موجود در بدن مرد را به استروژن (هورمون زنانه) تبدیل می‌کند.

مصرف خوراکی‌های حاوی ویتامین B6 و فولیک اسید، روی و ویتامین C: مصرف خوراکی‌های حاوی این مواد در افزایش یا تعادل‌بخشی به میزان هورمون تستوسترون مؤثر است.

رژیم غذایی متعادل: مصرف سبزیجاتی چون بروکلی، گوجه فرنگی، غذاهای دریایی چون ماهی سالمون (آزاد) و ساردین، فرآورده‌های لبنی و شیر سویا میزان تستوسترون را تعادل می‌بخشد. بر خلاف آن، مواد غذایی بسیار شیرین یا شور، کافئین و چربی‌های اشباع‌شده در کاهش تستوسترون نقش دارند.

بیشتر بخوانید: یائسگی و افزایش خطر بروز بیماری‌های قلبی

مصرف زنجبیل: زنجبیل یک درمان طبیعی برای کاهش درد مفاصل است. مصرف روزانه چای زنجبیل دردهای استخوانی ناشی از افت میزان تستوسترون را التیام می‌بخشد.

کنترل استرس و استفاده از تکنیک‌های ریلکسیشن (تن‌آرامی): مردانی که دوره یائسگی را طی می‌کنند باید راه‌هایی برای کنترل استرس بیابند. استرس میزان تستوسترون را کاهش می‌دهد و سبب ترشح بیشتر هورمون کورتیزول می‌شود، هورمونی که بیشترین تأثیر را در تجمع چربی در ناحیه شکم  دارد.

درمان جایگزینی هورمون تستوسترون TRT

پزشکان در مورد این روش درمانی اتفاق نظر ندارند. به گزارش مجله "مد ایندیا" Med India با اینکه این روش درمانی باعث بهبود وضع روحی، افزایش اعتماد به نفس و سطح انرژی و تمرکز، افزایش میل جنسی و بهبود خواب و کاهش وزن می‌شود، اما چنانچه فرد دچار بیماری‌های قلبی، کبدی، کلیوی و عروقی، ورم مفاصل، دیابت و بزرگی پروستات باشد، ممکن است سلامتی‌اش به خطر بیفتد.

پژوهشگران سه عارضه جانبی اصلی درمان TRT را افزایش میزان گلبول‌های قرمز خون، افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و مشکلات پروستات می‌دانند.