دویچه‌وله: دکتر شفیعپور تأثیر تغییرات اقلیمی بر ایران تا کنون چه بوده است و تأثیر این تغییرات بر آینده ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

مجید شفیع‌پور: اثرات نامطلوب تغییرات آب و هوایی و گرم شدن کره‌زمین در سراسر ایران مشهود است. گرمایش زمین در ایران یک و نیم برابر میانگین دمای متوسط جهانی است. ما با کاهش بارندگی مواجه هستیم که منجر خشکسالی و کاهش منابع آب شیرین موجود در کشور طی دو دهه گذشته شده است. کاهش منابع آبی و افزایش گرما بر کشاورزی ما تأثیر محسوسی داشته است. برای مقابله با افزایش گرما، مردم از برق بیشتری برای خنک‌کردن خانه‌ها و دستگا‌ه‌های تهویه استفاده می‌کنند که منجر به افزایش چرخه مصرف انرژی در کشور ما شده است.

این نکته بر تلاش‌‌های ایران برای جلوگیری از انتشار بیشتر گازهای گلخانه‌ای (GHG) تأثیر منفی می‌گذارد و امکانات موجود برای پیش‌برد برنامه‌های اقلیمی ما را کاهش می‌دهد. دو سوم کل گازهای گلخانه‌ای ایران در بخش انرژی تولید می‌شوند. بنابراین تمرکز ما بر کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای در بخش انرژی مانند پالایشگاه‌های نفت، صنایع سیمان و فولاد و همچنین حمل و نقل است. ما ابتدا در پی بهینه‌سازی مصرف انرژی هستیم و در مرحله بعد از آن استقرار انرژی‌های تجدیدپذیر را دنبال می‌کنیم.

از آنجایی که ایران دارای منابع طبیعی گاز است که منبع انرژی سازگار با آب و هوا است، ما در دهه‌های اخیر استفاده از گاز طبیعی را در سراسر کشور گسترش دادیم و تکنولوژی‌های پیشرفته استفاده از طبیعی گاز را به کار گرفتیم که به نظر می‌رسد راهکار خوبی باشد و البته به طور موازی اهداف دیگری در ششمین برنامه توسعه اقتصادی ایران تعیین کرد‌ه‌ایم. 

به عنوان مثال برنامه ما تولید ۵۰۰۰ مگاوات انرژی با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر یعنی ۳۰۰۰ مگاوات از انرژی خورشیدی و ۲۰۰۰ مگاوات از انرژی بادی برای تأمین انرژی مورد نیاز کشور است.

طبیعتأ این رقم، در مقایسه با سایر این کشور رقم بالایی نیست، اما به طور کلی مسیری که ما برای خود تعریف کرد‌ه‌ایم بسیار روشن استٰ. دولت ایران با برنامه‌های تشویقی از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در انرژی‌های تجدید‌پذیر حمایت می‌کند.

همکاری با کشورهای خارجی برای دست‌یابی به اهدافی که ایران برای خود تعیین کرده، چقدر مهم است؟

همکاری با شرکای خارجی برای ما بسیار مهم است.  به عنوان مثال حدود شش هفته پیش، یک کنسرسیوم از شرکت‌های بریتانیایی، اسپانیا و ایتالیایی بر سر قرار داد ساخت نیروگاه خورشیدی ۸۰۰ مگاواتی در ایران با ایران به توافق رسید. مهم است که کشورهای دارای تکنولوژی پیشرفته، دانش و تکنولوژی خود را با دیگر کشورها به اشتراک گذارند. 

بیشتر بخوانید: حمایت مالی بانک‌ جهانی از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های اقلیمی

همچنین روشن است که در ایران نرخ بازده سرمایه‌گذاری‌های آنها بسیار جذاب است. ایران کشور جذابی برای سرمایه گذاران خارجی، به ویژه کشورهای اتحادیه اروپا است. آنها این بازار را می‌شناسند. اروپایی‌ها مدتهاست در صنایع نیروگاهی ایران فعالیت هستند و در حال حاضر، یعنی پس از برجام بازار ایران برای شرکت‌های اروپایی واقعأ ارزش سرمایه‌گذاری دارد.

دولت دونالد ترامپ در آمریکا و تنش میان آمریکا و ایران چه تأثیری بر برنامه‌های اقلیمی ایران خواهد داشت؟

جامعه بین‌الملل منتقد سیاست‌های اقلیمی دولت دونالد ترامپ است. به خصوص خروج ایالات متحده آمریکا از توافق اقلیمی پاریس به شدت مورد انتقاد است. اکثر کشورهای جهان سیاست‌های ایالات متحده آمریکا را در برنامه‌های اقلیمی خود در نظر نمی‌گیرند. ما این مسئله را در کنفرانس تغییرات بن تجربه کردیم. نمایندگان کشورهای مختلف در حال تلاش برای شرکت در مذاکرات نهایی و نتیجه‌گیری از این کنفرانس هستند، چون جامعه بین المللی اهمیت یک حرکت جمعی را درک می‌کند.

بنابراین اظهارنظرهای دولت ایالات متحده آمریکا از زمانی که دونالد ترامپ به قدرت رسیده است، بر این اقدامات مشترک تاثیر نمی‌گذارد. از سوی دیگر، همه از پاسخ اتحادیه اروپا قدردانی می‌کنند. ما همه با هم می‌توانیم جهان را به یک مکان مناسب تبدیل کنیم، مکانی با صلح و امنیت که رسیدن به سازوکاری بهتر برای مقابله با تغییرات اقلیمی برای آن ضروری است. ما می‌توانیم از مسیر گفتگو و درک دیدگاه یکدیگر به این هدف دست پیدا کنیم.

تغییرات اقلیمی چه اهمیتی برای مردم ایران دارد؟

افکار عمومی در ایران کاملأ موافق یک طرح مثبت برای مقابله با تغییرات اقلیمی است چون مردم تأثیر نامطلوب این تغییرات را در زندگی روز‌مره‌شان حس می‌کنند. جامعه بین‌‌المللی با هدف کاهش گرمایش جهانی تا پایان قرن بیست و یکم برای خود اهدافی تعیین کرده است و تلاش‌های ایران هم بخشی از این جریان است. كاهش انتشار دی‌اکسید كربن و حركت به سمت منابع تجديدپذير برای ما بسيار مهم است. تهران از حمایت و مشارکت بین‌المللی در این زمینه استقبال می‌کند. دولت ایران تمام تلاش خود را برای رسیدن به اهداف تعیین شده و اجرای برنامه‌های دوستدار محیط زیست در ایرن به کار گرفته است.

پانوشت: این مصاحبه برگردان مصاحبه انگلیسی آقای شفیع‌پور با دویچه‌وله است.