ارتش اسرائیل برای ششمین بار به عملیاتی برای کشتن محمد ضیف دست زد. اگر رهبر بازوی مسلحانه حماس کشته شده باشد، اسرائیل به پیروزی بزرگی دست یافته است. همسر و پسر ضیف در بمباران اسرائيل کشته شدهاند.
گردانهای عزالدین قسامعکس: Reuters
تبلیغات
محمد ضیف در بیست سال گذشته از ۵ حمله نیروهای اسرائیلی جان سالم به در برده است. شامگاه سهشنبه (۱۹ اوت) نیروهای اسرائیلی برای ششمین بار به شکار او بر آمدند و سه راکت به سوی ساختمانی شلیک کردند که گمان میرفت او در آن اقامت دارد.
به گفته منابع فلسطینی، در این حمله وداد، همسر ۲۷ ساله ضیف و علی پسر هفت ماهه او کشته شدند. اما به نظر میرسد که عنصر فعال حماس که اسرائيل او را "گربهای با هفت جان" میخواند، همچنان زنده باشد.
محمد ضیف فرمانده بازوی نظامی حماس است و اسرائیل او را دشمن شماره یک خود میداند. رهبران اسرائيل گفتهاند که تا به دام انداختن او از پای نخواهند نشست. آنها او را مسئول مرگ بسیاری از افراد بیگناه میدانند.
اما این فرمانده مرموز کیست؟
محمد ضیف، با نام اصلی محمد مصری، احتمالا در سال ۱۹۶۵ در یک اردوگاه پناهندگی در نزدیکی خان یونس در نوار غزه به دنیا آمد. او در بیست سال گذشته در عملیات بیشماری علیه اسرائیل شرکت داشته است.
محمد مصری در دانشگاه در رشته زیستشناسی تحصیل کرده و مدتی نیز فعالیت تئاتری داشته است. او از همرزمان خود لقب "ضیف" به معنای "مهمان" گرفته، زیرا پیوسته محل اقامت خود را تغییر میدهد.
در سال ۲۰۰۲ پس از آن که صلاح شهاده، رهبر واحدهای عزالدین قسام به دست نیروهای اسرائیلی به قتل رسید، ضیف به عنوان فرماندهی آن لشکر تعیین شد. او سالها پیش از آن در دهه ۱۹۸۰ میلادی از دانشجویان مبارز و فعال در دانشگاه اسلامی غزه بود.
تونلهای شگفتیآور حماس در غزه
دور جدید جنگ با قتل سه نوجوان اسرائیلی و یک نوجوان فلسطینی آغاز شد. اسرائیل هدف عملیات زمینی در غزه را نابودی شبکه تونلهای حماس اعلام کرده است. تونلهای کشفشده شگفتی متخصصان امنیتی را برانگیخته است.
عکس: picture-alliance/dpa
دور جدید جنگ خونین غزه با قتل سه نوجوان اسرائیلی و یک نوجوان فلسطینی آغاز شد. اسرائیل هدف عملیات نیروهای زمینی در غزه را نابودی سیستم تونلهای حماس اعلام کرده است. تونلهای جدید کشفشده تفاوتهای فاحشی با تونلهای قدیمی دارند که شگفتی متخصصان امنیتی را برانگیخته است.
عکس: picture-alliance/dpa
از دید فلسطینیهای ساکن نوار غزه این تونلها یک شاهرگ حیاتی هستند. اسرائیلیها این تونلها را اما راهی برای قاچاق کالا و اسلحه میدانند. تعداد دقیق تونلهای غزه مشخص نیست، اما آنچه مشخص است اینکه بخش اعظم مایحتاج غزه از مسیر این تونلها تأمین میشود.
عکس: Getty Images
در غزه یک میلیون ۸۰۰ هزار فلسطینی زندگی میکنند که با سیم خاردار، پستهای نظامی و دیوارحائل در محاصره اسرائیل و مصر قرار گرفتهاند. تنها راه خروج فلسطینیان گذرگاه رفح در مرز مصر بود که این گذرگاه هم پس از قدرتگیری حماس در نوار غزه در سال ۲۰۰۷ بسته شد.
عکس: picture-alliance/dpa
پس از بسته شدن مرز رفح، تونلها تنها راه ارتباطی ساکنان غزه با جهان خارج شدند. این تونلها با ابزاری ساده و بدوی ساخته شدند و بارها ریزش آنها به قیمت جان کارگران تمام شده است.
عکس: Getty Images
ورودیهای این تونلها اغلب مخفی و در درون منازل مسکونی قرار دارند و کسانی که میخواهند از این تونلها استفاده کننده باید پول بپردازند.
عکس: Getty Images
نوار غزه تاکنون شاهد چندین جنگ بوده است. ابعاد ویرانیهای ناشی از جنگ در حالی که محاصره غزه همچنان دارد باعث شده که نه تنها نیازهای روزمره بلکه حتی مواد ساختمانی چون سیمان نیز از طریق این تونلها به سوی غزه روانه شوند.
عکس: DW/T. Krämer
تونلهای غزه بیش از ۳۰ سال است که فعال هستند. سال ۱۹۸۲ پس از صلح میان اسرائیل و مصر شهر رفح تقسیم شد. اکنون نیمی از رفح در مصر و نیم دیگر آن در غزه است. از آن زمان تونلهای ارتباطی ایجاد شدند.
عکس: Getty Images
با مرور زمان تونلهای غزه دارای امکاناتی چون تلفن و برق شدند. این تونلها تنها برای قاچاق و حمل کالا مورد استفاده قرار نمیگیرند، بلکه هنگام حملات اسرائیل تبدیل به پناهگاه میشوند.
عکس: Getty Images
تنها اسرائیل نیست که در صدد نابودی تونلها است. مصر هم در آن سوی مرز غزه سالها است که این تونلها را ویران میکند. ویران کردن تونلها از سوی مصر حتی در دوران قدرتگیری اخوانالمسلمین و دولت مرسی که به لحاظ سیاسی با حماس نزدیک بود، ادامه یافت.
عکس: DW/S.Al Farra
در کنار تونلهای رفح که برای قاچاق و حمل کالا استفاده میشوند، حماس تونلهای "عملیاتی" نیز احداث کرده است. خروجی این تونلها در داخل خاک اسرائیل و برای انجام عملیات نظامی است. در سال ۲۰۰۴ حماس این تصویر از مواد منفجره در درون یک تونل را منتشر کرد. انفجار این تونل باعث قتل ۵ سرباز اسرائیلی و زخمی شدن ۱۰ نفر دیگر شد.
عکس: Getty Images
تونلهای جدید کشف شده نشان میدهد که ساخت آنها دیگر فقط به منظور وارد کردن یک ضربه نیست. این تونلها دارای بدنه بتونی هستند. کابل کشی شدهاند و دارای یک سیستم ارتباطی هستند. (عکس: بازدید وزیر دفاع اسرائیل، موشه یعلون از یک تونل کشف شده)
عکس: picture-alliance/dpa
در چند روز اخیر تاکنون شش حمله از طریق این تونلها به خاک اسرائیل صورت گرفته که به کشته شدن یازده سرباز اسرائیلی و ۲۰ جنگجوی حماس انجامیده است.
عکس: picture alliance/landov
ارتش اسرائیل تا روز سهشنبه (۲۹ ژوئیه/ ۷ مرداد) موفق به کشف ۴۵ تونل شده است. تصاویر ماهوارهای حکایت از وجود حداقل ۶۰ تونل دارند. این تونلها ۷۵ سانتیمتر عرض، یک متر و ۷۰ سانتیمتر ارتفاع دارند و در عمق پانزدهمتری حفر شدهاند. تونلهای عملیاتی دارای سیستم هواکش هستند و در بعضی از آنها تا ۷۰ دالان و تونلهای فرعی نیز مشاهده شده است.
عکس: JACK GUEZ/AFP/Getty Images
ارتش اسرائیل در این تونلها آذوقه، داروی بیهوشی، اونیفورم ارتش اسرائیل، طناب و چسب پیدا کرده است. بهنظر میرسد قرار بوده است واحدهای حماس با امکانات موجود در این تونلها پس از انجام عملیات بتوانند چند روز در آنجا مخفی بمانند.
عکس: DAVID BUIMOVITCH/AFP/Getty Images
آنچه که شگفتی منابع امنیتی اسرائیل را برانگیخته اینکه بهرغم وجود منابع اطلاعاتی و خبری در غزه و همچنین کنترل دائمی پهپادها، آنها اطلاعی از ساخت چنین شبکه عظیم تونلی نداشتهاند. اکنون این سئوال در اسرائیل مطرح میشود که چگونه جابجایی حجم عظیمی از خاک و تحرک نیروی کار از چشمان نیروهای امنیتی بدور مانده است؟
عکس: JACK GUEZ/AFP/Getty Images
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل بارها تاکید کرده است تنها در صورتی دستور خروج نیروهای زمینی از غزه را صادر میکند که تمامی تونلها نابود شده باشند. کارشناسان اما به این گفته با دیده تردید مینگرند. یک سرگرد امنیتی و بازنشسته ارتش اسرائیل به "Tims of Israel" گفته است: «اولا ما همه تونلها را پیدا نخواهیم کرد و درثانی به محض خروج از غزه، آنها دوباره مشغول حفاری خواهند شد.»
عکس: picture-alliance/dpa
عکس 161 | 16
در سال ۲۰۰۰ و آغاز موج دوم "انتفاضه" محمد ضیف موفق شد از زندان حکومت خودگردان فلسطینی فرار کند. پس از آن که رهبری یگانهای عزالدین قسام را به دست گرفت، نیروهای اسرائیلی برای پنجمین بار سوءقصدی علیه او انجام دادند که به ستون فقرات او به شدت آسیب رساند و او را برای همیشه فلج کرد.
پس از حمله مزبور، ضیف رهبری بازوی نظامی حماس را به معاون خود احمد جابری واگذار کرد. اما گفته میشود که او در عملیات مسلحانه حماس همچنان مقام تصمیمگیری دارد. او برای بیشتر مردم و رسانههای جمعی ناشناخته است. از او تنها عکسهایی اندک و قدیمی در دسترس است.
محمد ضیف استاد فعالیت در شرایط مخفی شمرده میشود. او در تغییر چهره مهارت دارد و از افزارهای الکترونیکی که شاید بتوانند محل اقامت او را "لو" بدهند هرگز استفاده نمیکند.
محمد ضیف به ندرت خود را آشکار میکند، اما به تازگی در تلویزیون "الاقصی" وابسته به حماس ظاهر شده و نظرات افراطی خود را بیان کرده است.
احمد جابری رهبر پیشین گردانهای قسام که در سال ۲۰۱۲ به دست اسرائیل کشته شدعکس: Reuters
مقامات امنیتی اسرائیل عقیده دارند که محمد ضیف از سال ۱۹۹۴ در عملیات ربودن و قتل سربازان اسرائيلی شرکت داشته است. به علاوه اسرائیل ضیف را از گردانندگان بسیاری از عملیات انتحاری میشناسد.
از نظر کارشناسان اطلاعاتی اسرائيل، محمد ضیف هم در تصمیمگیریها نقش دارد و هم خود در بمبسازی و اجرای برخی عملیات شرکت میکند. او شگردهای تروریستی را از یحیی عیاش آموخته است.
یحیی عیاش که خود مهندس برق بود، در سالهای ۱۹۹۰ میلادی برای حمله به اسرائیل بمب میساخت. او در سال ۱۹۹۶ به دست دستگاه امنیتی اسرائیل به قتل رسید. اندکی پیش از مرگ او، ضیف به یگانهای عزالدین قسام پیوسته بود.
پیروان حماس محمد ضیف را قهرمان پرافتخار خود میدانند؛ به همان اندازه مقامات اسرائیلی نیز امروزه به دام انداختن او را، زنده یا مرده، هدف خود قرار دادهاند.