مرکل و گابریل: رفراندوم ترکیه بیانگر شکافهای عمیق است
۱۳۹۶ فروردین ۲۸, دوشنبه
صدراعظم و وزیر خارجه آلمان در بیانیه مشترکی خواستار گفتوگو و تعامل میان همه نیروهای سیاسی و اجتماعی در ترکیه شدند. این بیانیه به مناسبت برگزاری همهپرسی قانون اساسی ترکیه صادر شده است.
تبلیغات
دولت آلمان نزدیکی آرای مخالفان و موافقان در همهپرسی قانون اساسی ترکیه را نشانه وجود شکافهای عمیق در این کشور ارزیابی کرده است.
بنابر گزارشها در رفراندوم روز گذشته در ترکیه (یکشنبه ۱۶ آوریل/ ۲۷ فروردین) اندکی کمتر از ۵۱ و ۴ دهم درصد از رأی دهندگان به تغییر قانون اساسی "آری" گفتهاند. تشکلهای اصلی اپوزیسیون نتایج اعلام شده را مشکوک خوانده و خواستار بازشماری بیش از نیمی از آرا شدهاند.
آنگلا مرکل صدراعظم و زیگمار گابریل وزیر خارجه آلمان در بیانیه مشترکی تاکید کردهاند که اکثریت شکنندهی موافقان تغییر نظام پارلمانی به ریاستی مسئولیت سنگینی بر دوش دولت ترکیه و شخص رئیس جمهور، رجب طیب اردوغان، میگذارد.
دولت آلمان تصریح کرده که انتظار دارد دولت ترکیه با توجه به رقابتهای تنگاتنگ روزها و هفتههای گذشته "گفتوگوهای محترمانهای" را با تمام نیروهای سیاسی و اجتماعی در این کشور در دستور کار خود قرار دهد.
با توجه به پیروزی شکنندهی اردوغان و حامیان اصلاح قانون اساسی، ژان کلود یونکر، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی و یوهانس هان کمیسر اتحادیه اروپا در بیانیه مشترکی اعلام نظر نهایی درباره رفراندوم ترکیه را به دریافت گزارش ناظران بینالملی موکول کردهاند.
در این بیانیه نیز مانند بیانیه دولت آلمان با توجه به نتیجه نزدیک همهپرسی و تغییرات عمیق قانون اساسی، از مقامهایی ارشد ترکیه خواسته شده "به دنبال بیشترین اجماع ممکن در سطح ملی" برای این تغییرات باشند.
پایان رؤیای ورود به اتحادیه اروپا؟
اتحادیه اروپا خاطر نشان کرده که اصلاحات قانون اساسی ترکیه با توجه به تعهدات این کشور به عنوان یکی از کاندیداهای عضویت در اتحادیه اروپا ارزیابی خواهد شد.
حزب جمهوریخواه خلق ترکیه به عنوان یکی از تشکلهای اصلی مخالف دولت تا کنون از به رسمیتشناختن نتایج اعلام شده همهپرسی امتناع کرده و خواهان بازشماری ۶۰ درصد آرا شده است.
با تغییرات مورد نظر اردوغان و حامیانش پست نخستوزیری در ترکیه حذف و به رئیس جمهور اختیارات گستردهای داده میشود. شماری از سیاستمداران آلمانی و اروپایی معتقدند با این تغییرات عضویت احتمالی ترکیه در اتحادیه اروپا منتفی خواهد بود.
اردوغان سیستم ریاستی را با کشورهایی چون فرانسه و آمریکا مقایسه کرده و آن را عامل افزایش ثبات خوانده است. منتقدان میگویند با تغییرات مورد نظر اردوغان، تفکیک قوا و نظارت بر نهاد قدرتمند ریاست جمهوری برخلاف فرانسه و آمریکا از میان میرود و زمینه برقراری یک دیکتاتوری فردی برای سالیان طولانی فراهم میشود.
پای صندوق همهپرسی در ترکیه
آری "اِوت" یا نه "هایر". رفراندوم تغییر قانون اساسی در ترکیه برگزار شد. نتیجه هرچه باشد، اردوغان بخاطر آن اما یک چیز را ویران کرد: رابطه با اروپا. عکسهای دستچینی از پای صندوقهای همهپرسی در ترکیه:
عکس: picture-alliance/AA/G. Nogay
روز یکشنبه (۱۶ آوریل/ ۲۷ فروردین) ۵۵ میلیون و ۳۰۰ هزار شهروند واجد شرایط به پای صندوقهای رأی فراخوانده شدند تا در مورد تغییر قانون اساسی ترکیه تصمیم بگیرند. تغییر قانون اساسی موجب خواهد شد که نظام پارلمانی ترکیه به نظام "ریاستی" تغییر یافته و رئیس جمهور قدرت بیشتری کسب کند.
عکس: picture-alliance/AA/G. Nogay
آری "اِوت" یا نه "هایر". نتیجه هرچه باشد، اردوغان بخاطر آن اما یک چیز را ویران کرد: رابطه با اروپا. در هفتههای گذشته که تبلیغات برای کسب رای "آری" در رفراندوم در جریان بود، بین ترکیه و چندین کشور اروپایی تنشهای زیادی به وجود آمد. در چند کشور از جمله آلمان و هلند سخنرانیهای انتخاباتی چند وزیر ترکیه لغو شد و اردوغان مقامهای این کشورها را بارها و بارها به "نازیها" تشبیه کرد.
عکس: Getty Images/AFP/O. Kose
رجب طیب اردوغان یک روز قبل از برگزاری رفراندوم گفت: «این یکشنبه روزی است که در آن مردم ما به کشورهای اروپایی درس خوبی خواهند داد.» اردوغان افزود: «فردا روزی است که شما باید به آنها [اروپاییها] جواب بدهید. ما به آلمان جواب خواهیم داد، و اتریش، بلژیک، سوئیس و سوئد.»
عکس: Reuters/M. Sezer
کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوریخواه خلق (CHP) در آخرین روز مبارزات و تبلیغات همهپرسی در آنکارا هشدار داد: «فردا ما تصمیم خواهیم گرفت که آیا سیستم پارلمانی دمکراتیک را خواهانیم یا رژیم یکتنه یک مرد را؟» او به رأیدهندگان گفت: «آیا میخواهید فرزندانتان را در اتوبوسی بدون ترمز بنشانید؟ از دمکراسی حفاظت کنید، همانطور که از فرزندانتان حفاظت میکنید.»
عکس: picture-alliance/AA/M. A. Ozcan
با طوطی در پای صندوق رایگیری. در صورت موفقیت این رفراندوم، ۱۸ ماده قانون اساسی ترکیه تغییر خواهد کرد؛ تعداد نمایندگان مجلس از ۵۵۰ نفر به ۶۰۰ نفر افزایش خواهد یافت و حداقل سن نامزدهای نمایندگی مجلس از ۲۵ سال به ۱۸ سال کاهش مییابد.
عکس: picture-alliance/AA/S. Elcin
در صورت موفقیت رفراندوم و تغییر قانون اساسی، رئیس جمهور مسئول تشکیل دولت میشود؛ بیطرفی سیاسی رئیس جمهور لغو میشود و او از اختیارات ویژهای برای نظارت بر عملکرد شورای عالی قضات و دادستانها برخوردار خواهد شد. همچنین دوره ریاست جمهوری و نمایندگی مجلس از چهار به پنج سال افزایش مییابد و رئیس جمهور از اختیار صدور بخشنامههای اجرایی و وضع مقررات کشوری برخوردار خواهد شد.
عکس: picture-alliance/AA/A. Iscen
بینالی یلدریم رای خود را به صندوق میاندازد. در صورت موفقیت این رفراندوم، یلدریم آخرین نخستوزیر ترکیه خواهد بود و این سمت تا سال ۲۰۱۹ حذف خواهد شد. نخستوزیری که به حذف مقام خود از ساختار سیاسی ترکیه رای مثبت داد.
عکس: picture-alliance/AA/abaca/A. Balikci
در روزهای گذشته، اردوغان توپراک، یکی از اعضای ارشد "حزب جمهوریخواه خلق ترکیه" و نماینده مجلس گفته بود: «ما حتی نمیتوانیم یک پلاکارد در خیابانها بیاویزیم و هیچ سالنی به ما نمیدهند.» به گفته او به بهانه "وضعیت اضطراری" بسیار از امکانات از مخالفان رفراندوم سلب شده بود و تلویزیون دولتی تنها فراخوان اردوغان را پخش میکرده است.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Kappeler
فاطمه ۷۶ ساله با برانکارد به پای صندوق رایگیری برای رفراندوم در ترکیه آمده است. او میگوید نتیجه همهپرسی برایش مهم است و نمیتواند در خانه بماند.
عکس: picture-alliance/Zumapress/C. Menek
مرد ترک با لباس سنتی در پای صندوق. قبل از آغاز رایگیری موسسات مختلف نظرسنجی اعلام کردند که مخالفان و موافقان وزنی نزدیک به هم دارند و نتیجه قابل پیشبینی نیست.
عکس: picture-alliance/AA/A. Izgi
با گربه و تیشرت کمال آتاتورک در پای صندوق
عکس: picture-alliance/AA/S. Baran
یک مرد قرقیز با لباس سنتی رای خود را در مورد تغییر قانون اساسی به صندوق میاندازد. او از افغانستان به ترکیه مهاجرت کرده است و در شهر وان زندگی میکند.
عکس: picture-alliance/AA/abaca/O. Bilgin
مولود چاوشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه به همراه همسرش در آنتالیا آرای خود را به صندوق میاندازند.
عکس: picture-alliance/AA/C. Ozdel
در شهر ماردین در نزدیکی مرز سوریه، یک مرد عرب رای خود را به صندوق میاندازد.
عکس: picture-alliance/AA/abaca/H. I. Sincar
یک زن کرد در شهر دیاربکر رای خود را به صندوق میاندازد. رای "نه" در مناطق کردنشین ترکیه طرفداران زیادی دارد.
عکس: Getty Images/AFP/I. Akengin
نتایج اولیه رفراندوم احتمالا نیمه شب یکشنبه (۱۶ آوریل) اعلام خواهد شد. این رفراندوم برای تصویب به ۵۱ درصد رای آری (اِوت) نیاز دارد.