برخی تصور می‌کنند، با کشته شدن اسامه بن لادن، رهبر پیشین شبکه‌ی تروریستی القاعده، مأموریت آمریکا در افغانستان پایان یافته است. اما هنینگ ریکه، کارشناس آلمانی مسائل آمریکا در آلمان، باوری دیگر دارد.

او در مصاحبه با دویچه‌وله می‌گوید، هدف آمریکا تنها از میان برداشتن بن لادن نبود‌‌. آمریکا همچنین می‌خواست از به وجود آمدن مراکزی در منطقه برای پناه آوردن و تجمع مجدد گروه‌های تروریستی جلوگیری کند.

ریکه می‌افزاید، با این حال می‌توان گفت که اینک با نبودن بن لادن ایجاد شکاف میان شبکه‌ی القاعده و طالبان آسان‌تر از گذشته است و این همان چیزی است که می‌تواند به حل سیاسی مشکل افغانستان کمک کند.

حضور بلندمدت آمریکا در افغانستان؟

وی همچنین به این سئوال که آیا آمریکایی‌ها به همین دلیل از استقرار بلندمدت پایگاه‌های خود در برخی از مناطق افغانستان صحبت می‌کنند اینچنین پاسخ می‌دهد: «اینکه آمریکایی‌ها تا چه مدت در افغانستان خواهند ماند به چگونگی پیشرفت اوضاع افغانستان بستگی دارد. اما در آمریکا نیز برای بسیاری روشن است که باید خواست و اراده‌ی همسایگان افغانستان را هم در نظر گرفت. آمریکایی‌ها می‌دانند، باید روشن کنند که مأموریت آنها در افغانستان از نظر زمانی محدود است. برای حل سیاسی مناقشه‌ی افغانستان آمریکا به همکاری با دیگر قدرت‌های منطقه نیاز دارد.»

پاکستان یکی از این قدرت‌ها محسوب می‌شود. اما اسلام‌آباد و واشنگتن در حال حاضر روابط مطلوبی ندارند. هنینگ ریکه خاطرنشان می‌سازد، اینکه بخشی از نیروهای اطلاعاتی پاکستان از القاعده و طالبان حمایت می‌کنند بین این کشور و آمریکا فاصله انداخته است.

به باور این کارشناس مسائل آمریکا، ایالات متحده تلاش می‌کند، فشار بیشتری بر پاکستان اعمال کند. اما وی تأکید می‌کند، این فشار نباید تا حدی باشد که «دولت ضعیف اسلام‌آباد» را ضعیف‌تر از این سازد، به گونه‌ای که نیروهای اسلام‌گرا از این وضعیت استفاده کرده و بتوانند نیروهای مطرح طرفدار غرب را منزوی سازند.

هنینگ ریکه معتقد است، هدف اصلی آمریکا برای داشتن پایگاه در افغانستان مبارزه با تروریسم است و تا زمانیکه پاکستان بی‌ثبات و امکانی برای حضور تروریست‌های اسلام‌گرا است آمریکا به پایگاه‌های خود در منطقه نیاز خواهد داشت.

ریکه در پاسخ به این سئوال که «آیا آمریکا در فکر حضور دائم در این منطقه‌ی غنی از مواد خام است» می‌گوید، همه می‌دانند که نمی‌توان با قدرت نظامی امنیت منابع مواد خام را تضمین کرد.

به عقیده‌ی ریکه، برای رسیدن به این هدف به تاکتیک‌های مناسب در بازار و روندی سازگار در عرصه‌ی اقتصادی نیاز است.

ریکه معتقد است، اگر آمریکا بخواهد به برپایی پایگاه‌ها از منظر اهداف استراتژیک خود بنگرد، دیگر مناطق حوزه‌ی "آسیا ـ اقیانوس آرام" مناسب‌تر از پاکستان خواهند بود، مناطقی که ایالات متحده در آنها ناوهای هواپیمابر و همچنین متحدانی دارد که با او همکاری بهتری دارند.

FV/KG