اداره بهداشت و غذا در ایالت بایرن (LGL) آماری از فوت‌شدگان کرونا در ماه اکتبر را منتشر کرد که بحث‌آفرین شد. طی چهار هفته، ۳۷۲ مورد مرگ بر اثر کرونا در بایرن ثبت شده که ۱۰۸ مورد آن به افراد واکسینه‌شده مربوط بوده است. در هفته اول نوامبر نیز ۲۳ مورد از ۸۸ مورد فوت، به همین گروه تعلق داشت؛ بیش از یک چهارم مرگ و میرها.

این ارقام بسیار بالا به نظر می‌رسند و بلافاصله کارایی واکسن در تضمین مصونیت افراد را زیر سوال می‌برند. اما آیا حقیقتا چنین است؟ پاسخ منفی است، زیرا اکثریت غالب فوت‌شدگان، سالخوردگانی بوده‌اند که بالای هشتاد سال سن داشته‌ و از نظر تندرستی، جزو آسیب‌پذیرترین گروه‌ها محسوب می‌شده‌اند.

تازه‌ترین گزارش هفتگی موسسه ویروس‌شناسی روبرت کخ نیز مرگ و میر کرونایی بین افراد واکسینه‌شده را نشان می‌دهد. ظرف چهار هفته (اواسط اکتبر تا اوایل نوامبر)، ۴۲درصد جان باختگان واکسینه‌شده را بیماران مسن‌تر از ۶۰سال تشکیل داده‌اند. این نرخ در گروه سنی ۱۸ تا ۵۹ سال معادل ۵/ ۱۸درصد است.

این ارقام زیاد به نظر می‌رسند آن هم در شرایطی که ۸۵درصد افراد بالای ۶۰ سال در آلمان به طور کامل واکسینه شده‌اند و نرخ واکسیناسیون عمومی پیوسته بالاتر می‌رود. در پاسخ این وضعیت ظاهرا متناقض باید گفت، هر چه واکسیناسیون گسترده‌تر می‌شود، تعداد مرگ و میر واکسینه شده‌ها هم بیشتر می‌شود. مثلا اگر صد در صد شهروندان واکسینه شده باشند، طبعا همه درگذشت‌گان به این گروه تعلق خواهد داشت.

کاهش تاثیرات محافظتی

نخست باید توجه داشت که واکسن به طور ۱۰۰درصد مانع دوره شدید بیماری یا مرگ نمی‌شود. نکته دیگر این است که ثمربخشی و ایجاد مصونیت واکسن به مرور زمان کم‌ می‌شود.

اولیور کپلر، مدیر بخش ویروس‌‌شناسی دانششگاه لودویک ماکسیمیلیان مونیخ می‌گوید: «بررسی‌ها ثابت کرده‌اند که اثرات ایمن‌سازی واکسن به ویژه نزد گروه‌های سنی بالاتر، بعد از چهار ماه کاهش می‌یابد و از همین روست که واکسن تکمیلی و تقویتی توصیه می‌شود.»

کپلر در گفت‌وگو با رادیو بایرن یادآور می‌شود که ابتلا به گونه دلتا نیز اثربخشی واکسن را کم‌رنگ‌‌می‌کند.

 

 تا ماه اکتبر، ابتلا به کرونا در واکسینه شدگان ۶۰ سال به بالا به طور محسوسی کاهش یافته بود. انستیتو روبرت کخ که کارایی واکسن‌ را بارها محک زده‌ است می‌گوید، واکسیناسیون کامل مانع ابتلای مرگبار ۸۷درصد این گروه سنی شد و نرخ این مصونیت در گروه سنی ۱۸ تا ۵۹ سال معادل ۹۲درصد بود.

در گزارش ماهانه این موسسه آمده است: «به طور کلی، مطالعات بالینی مؤید اثربخشی بالای واکسن هستند اما ۷۰درصد مرگ و میرهای کرونایی در ماه اکتبر مربوط به بیماران مسن‌تر از ۸۰ سال بوده که مستقل از اثربخشی واکسن، در صدر گروه‌های در معرض خطر قرار دارند.»

در این ماه، در سطح کل آلمان ۱۳۶۸ نفر از واکسینه شدگان بالاتر از ۶۰ سال فوت کرده‌اند. این رقم به نسبت واکسیناسیون۲۰میلیون و ۶۰۰هزار نفری این گروه سنی یعنی هفت صدم درصد این جمعیت.

سوابق پزشکی

و پرسش اساسی دیگر این که خطر مرگ چقدر در میان افراد مبتلا و واکسینه نشده بالاست؟ یک تحقیق سراسری در پاییز سال گذشته نشان می‌داد که احتمال مرگ بیمار کرونایی ۶۵ ساله برابر ۴/ ۱درصد است و بیمار ۸۵ ساله در معرض تهدیدی ۱۵درصدی قرار دارد. در زمان این پژوهش، هنوز واکسنی در دسترس نبود.

مطالعه دیگری در اسکاتلند که نتیجه آن در مجله علمی "لنست" منتشر شده نیز اطلاعات تازه‌ای در باره چند و چون مرگ بیماران کرونایی واکسینه‌شده ارائه می‌کند. از سه میلیون و ۲۷۰هزار نفری که تا ۱۸ اوت به طور کامل واکسینه شده بودند، ۲۳۶ نفر فوت کردند. این نیز نرخی هفت صدم درصدی در میان جان‌باختگان بود، اما آنچه مورد توجه پژوهشگران قرار گرفت، درج حداقل یک علت دیگر در گواهی فوت ۹۷ درصد درگذشتگان بود. در واقع اکثریت قریب به اتفاق درگذشتگان بالای ۷۵ سال سن داشتند، با سوابق چند بیماری.

مقامات ایالت بایرن نیز تاکید کرده‌اند که مرگ و میرهای ثبت‌شده در اکتبر، تنها ناشی از ابتلا به کرونا نبوده‌اند بلکه بیماری‌های زمینه‌ای و ضعف سیستم ایمنی به خصوص بین افراد ۸۰ سال به بالا مرگ آنها را تسریع کرده است.