مسابقه تسلیحاتی در جنگ یمن
۱۳۹۸ خرداد ۷, سه‌شنبه
نزدیک به دو هفته پیش، شبهنظامیان حوثی یمن با استفاده از دو پهپاد، تأسیسات نفتی عربستان سعودی را مورد هدف قرار دادند. در این حمله اگرچه خط لوله نفت شرق به غرب این کشور هدف قرار گرفت، خسارت‌های مستقیم قابل ارزیابی و کنترل بودند. اما مهم خسارت‌های غیرمستقیم این حمله بودند: کنسرن نفتی آرامکو، فعالیت خود در این تأسیسات را به دلایل امنیتی متوقف کرد.
هنوز به روشنی مشخص نیست چه گروه یا کشوری در این حمله‌ها نقش داشته است. اما نشانه‌ها از دست داشتن شبهنظامیان حوثی یمن در این حملات حکایت می‌کنند. حوثی‌ها پیش‌تر هم در ماه مارس، مسوولیت حمله به تأسیسات نفتی عربستان را به عهده گرفته بوند. در ماه مه نیز خرابکاری در کشتی‌های تجاری بین‌المللی در آب‌های ساحلی امارات متحده عربی خبرساز شد. گفته می‌شود که در این حادثه از جمله یک تانکر نفتی عربستان خسارت دیده است. هنوز گزارشی قطعی در مورد اینکه چه کشور یا گروهی در این عملیات خرابکاری دست داشته، منتشر نشده است و اینکه آیا حوثی‌ها در این حمله هم نقشی داشته‌اند یا خیر، روشن نیست.
حوثی‌ها مخالف اصلی عربستان سعودی به شمار می‌روند: عربستان دست کم ۴ سال است که در رأس یک ائتلاف بین‌المللی با حوثی‌ها در جنگ است. ریاض به حوثی‌ها به عنوان بازوی رقیب خود، ایران در منطقه می‌نگرند.
از نگاه حوثی‌ها این حمله – که نخستین حمله از این دست هم نیست- موفقیتی بزرگ است. این حملات در چند سال گذشته نشانگر این مسئله‌اند که یمن، یکی از فقیرترین کشورهای جهان، به یکی از مهم‌ترین مکان‌ها برای استفاده و مأموریت پهپادها در سطح بین‌المللی تبدیل شده است.
جنگ نیابتی
این واقعیت که حوثی‌ها توان حمله پهپادی به عربستان را دارند، نشان می‌دهد، که بازیگران بین‌المللی به شدت در این جنگ درگیر هستند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
سال ۲۰۱۸ سازمان ملل متحد به یک گروه کارشناسی مستقل، مأموریت داد، بقایای پهپادهای پیداشده در عربستان را بررسی و تجزیه و تحلیل کند. در گزارش کارشناسان آمده است که هرچند حوثی‌ها ادعا می‌کنند پهپادها را خودشان ساخته‌اند اما بررسی‌های فنی احتمال دیگری را برجسته می‌کند: «پهپادها از اجزایی ساخته‌شده‌اند که از منابع خارجی در اختیار حوثی‌ها قرار گرفته و به یمن وارد شده‌اند.»
یکی از مدل‌ها به نام "قطیف" در "طراحی، ابعاد و قابلیت‌ها شبیه مدل ابابیل است که در صنایع هوایی ایران ساخته شده است.
ناظم توفیق، کارشناس نظامی عراقی در گفت‌وگو با دویچه وله می‌گوید، پهپادهایی این چنین که بقایای آن در عربستان هم کشف شده، تقریبا ارزان قیمت‌اند. به گفته او قیمت این پهپادها بسته به مدل آنها بین ۳۰۰ تا ۳۰۰۰ یوررو در نوسان است. این کارشناس نظامی احتمال می‌دهد که در کنار پهپادها، موشک‌های معمولی هم به کار گرفته شده باشند. توفیق ادامه می‌دهد: «صنعا و ریاض ۱۱۰۰ کیلومتر از هم فاصله دارند. اما پهپادهای یافت شده در خاک عربستان را تنها می‌توان از ۲۰۰ کیلومتری هدایت کرد. این مسئله احتمال به کارگیری سلاح‌های دیگر را تقویت می‌بخشد.»
مرحله جدیدی از تنش
ژنرال مأمون ابونوار، کارشناس تسلیحاتی از اردن معتقد است، سوای نوع تسلیحاتی که به خدمت گرفته شده‌اند، حملات هفته‌های گذشته، حکایت از افزایش تنشها دارند. ابونوار در گفت‌وگو با دویچه وله می‌گوید: «موضوع بر سر تغییری اساسی در استراتژی است.» این کارشناس اضافه می‌کند: «حوثی‌ها با حمله‌های اخیر به عربستان سعودی فهماندند که کشورشان دیگر امن نیست.»
حوثی‌ها خود اعلام کرده‌اند که توانایی حمله به ۳۰۰ هدف نظامی مهم در عربستان سعودی را دارند.
توفیق در مصاحبه با دویچه وله می‌گوید، این ادعایی است که باید آن را جدی گرفت. به گفته این کارشناس هرچند که سعودی‌ها شمار زیادی موشک‌های زمین به هوا از نوع پاتریوت خریداری کرده‌اند اما "برد آنها تنها ۸۴ کیلومتر" است. به گفته توفیق برای پوشش دفاعی تمامی کشور، عربستان سعودی به شمار بسیار زیادی از سیستم پدافند موشکی احتیاج دارد. این کارشناس می‌گوید، حمله به تأسیسات نفتی در هفته‌های گذشته نشان داد که حتی این منطقه با وسعت تقریبا ۱۶۰۰۰ کیلومتر مربع هم به اندازه کافی به موشک‌های پاتریوت مجهز نبود.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
ابونوار، کارشناس اردنی هم معتقد است که در مجموع حوثی‌ها با بهر‌ه‌بردن از پهپادها و موشک‌ها تعادل قدرت نظامی را به شدت به سود خود بر هم زده‌اند.
یک سیستم دفاع موشکی پاتریوت برای عربستان تا ۶ میلیون دلار هزینه در بر دارد. با وجود این به نظر ابونوار، تجربه نشان می‌دهد که این کشور با بهره‌گیری از این سیستم هم آسیب‌پذیر است و در مقابل، پهپادهای مقرون به صرفه دست کم برای حمله به برخی نقاط کافی هستند.
ژنرال توفیق می‌گوید، به کارگیری پهپادها و موشک‌ها احتمال افزایش تنشها را در پی دارد و سطح جدیدی از تنشها را رقم می‌زند. او معتقد است حمله با چنین تسلیحاتی به مواضع عربستان، این کشور را به سمت کوتاه آمدن در درگیری سوق نخواهد داد بلکه عربستان تلاش خواهد کرد خود را بیشتر از نظر نظامی تجهیز کند، همانگونه که ایران هم تلاش خواهد کرد، به حوثی‌ها سلاح‌های قوی‌تری برساند.
دو رقیب، یمن را به عنوان صحنه‌ی جنگ نیابتی انتخاب کرده‌اند و به ندرت مذاکره‌ای با هم داشته‌اند. به این ترتیب این جنگ از نگاه آنها جنگی است بر سر همه چیز.
بر این اساس هر دو طرف احتمالا با قاطعیت به جنگ ادامه خواهند داد، به قیمت جان غیرنظامیان یمنی که میان دو جبهه گرفتارشده‌اند؛ غیرنظامیانی که مدت‌هاست جنگ برایشان به فاجعه‌ای انسانی تبدیل شده است.