احمد علوش، شهروند سوری – سوئدی بە رغم گرفتن مجوز از پلیس، از سوزاندن تورات و انجیل خودداری کرد و از همه خواست کە "کتابهای مقدس را بە آتش نکشند". صدور مجوز برای سوزاندن تورات و انجیل باعث اعتراض شدید اسرائیل شدە بود.
تبلیغات
طبق آنچه از پیش اعلام شدە بود، قرار بود بعد از ظهر شنبه ۱۵ ژوئیه، ضمن برگزاری تظاهراتی مقابل سفارت اسرائیل در استکهلم، احمد علوش کتابهای "تورات و انجیل" را به آتش بکشد.
اما نهایتا احمد علوش ٣٢ ساله، با در دستداشتن یک جلد قرآن، جلوی سفارت اسرائیل ظاهر شد و گفت کە هرگز قصد سوزاندن تورات یا انجیلرا نداشتە و فقط میخواستە از این طریق توجهات را جلب کند و سوزاندن قرآن را محکوم کند.
او دربارە تصمیم خود بە رسانههای سوئد گفت: «من میخواهم نشان دهم کە آزادی بیان نیز باید محدودیتهایی داشتە باشد. ما باید بە همدیگر احترام بگذاریم و فراموش نکنیم کە در یک جامعه زندگی میکنیم. اگر کسی تورات را بسوزاند، شخص دیگری هم قرآن را میسوزاند و اینجا جنگ بە پا میشود. من میخواستم بگویم کە این رفتارها درست نیستند.»
صدور مجوز برای سوزاندن تورات و انجیل باعث اعتراض و واکنش شدید دولت اسرائیل و سازمانهای حامی یهودیان در سراسر جهان شدە بود.
اسحاق هرتزوگ، رئیسجمهوری اسرائیل در این رابطه گفتە بود: «من به عنوان رئیس جمهور اسرائیل سوزاندن قرآن را که کتاب مقدس مسلمانان جهان است، محکوم میکنم و این مسئله قلب مرا به درد میآورد که چنین سرنوشتی انتظار تورات، کتاب مقدس یهودیان را میکشد.»
او همچنین ضمن محکومکردن صدور مجوز برای سوزاندن کتابهای مقدس گفتە بود: «دادن اجازه برای سوزاندن متون مقدس، آزادی بیان نیست، بلکه تحریک عمومی و عملی بر اساس نفرت محض است.»
به گفته هرتزوگ جهانیان باید همصدا شوند و چنین "عمل انزجاربرانگیزی را محکوم کنند".
الی کوهن، ویر خارجه اسرائیل نیز از مقامات سوئد خواستە بود، جلوی چنین عملی را بگیرند و "مانع از توراتسوزی" شوند.
این اولینبار نیست کە مجوز سوزاندن کتابهای مقدس در سوئد صادر و خبرساز میشود.
در آخرین مجوزی کە برای سوزاندن متون دینی در سوئد صادر شدە بود، روز ۲۹ ژوئن (۸ تیرماه) سلوان مومیکا، تبعه عراقی در مرکز استکهلم و در مقابل مسجد اصلی شهر، چند بار روی یک جلد قرآن پا گذاشت و بعد صفحاتی از آن را پاره و آتش زد.
این مسئلە باعث اعتراض شدید جامعه مسلمان سوئد شد. همچنین در چندین کشور مسلمانان مقابل سفارت سوئد تجمع و تظاهرات کردند. برخی از کشورها نیز همچون ایران و ترکیه واکنش شدید بە این موضوع داشتند.
عکس: روایتهای سینمایی از داستانهای انجیل و تورات
از زمان پیدایش سینما کتاب مقدس (عهد عتیق و جدید) نیز یکی از موضوعهای آن بوده است. داستانهای کتاب مقدس در زمان فیلمهای صامت نیز مورد توجه بسیار بودند. مروری بر روایتهای سینمایی از داستانهای انجیل و تورات در گذر زمان.
عکس: United Archives/kpa Publicity/picture alliance
دهه پنجاه میلادی؛ دوران پررونق فیلمهای مذهبی
در دهه ۵۰ میلادی قرن گذشته بود که هالیوود تولید آثار سینمایی پرخرج را با استفاده از جلوههای ویژه آغاز کرد. یکی از فیلمسازان آن دوره سسیل بی دمیل بود که در سال ۱۹۵۶ اثر معروف "ده فرمان" را خلق کرد. چارلتون هستون (تصویر) در این فیلم نقش موسی را ایفا میکند. هستون در سال ۱۹۵۹ با درخشش در فیلم معروف و تاریخی "بن هور" جایزه اسکار بهترین بازیگر مرد را به دست آورد.
عکس: picture-alliance/United Archives
موسی در فیلمهای صامت
البته سسیل بی دمیل پیشتر از آن داستان ده فرمان را به تصویر کشیده و با این اثر راه را بر تولید روایتهای سینمایی از داستانهای انجیل و تورات هموار کرده بود. او در سال ۱۹۲۳ فیلمی صامت از داستان ده فرمان ساخت که نخست با شک و تردید کلیسا روبرو شد، اما بعد مشخص گردید که سینما به عنوان رسانهای تازه تا چه اندازه میتواند تأثیرگذار باشد. نمایی از فیلم "ده فرمان" (محصول ۱۹۲۳) به کارگردانی سسیل بی دمیل.
عکس: picture-alliance/akg-images
داستانهای عیسی مسیح بر پرده سینما
موفقیت فیلمهای مذهبی تا دهه شصت میلادی ادامه داشت. کارگردانان دست به ساختن آثاری با الهام از داستانهای انجیل زدند. نکیلاس ری در سال ۱۹۶۱ فیلم "شاهنشاه" (تصویر) را ساخت؛ نخستین فیلم رنگی که داستان زندگی عیسی مسیح از بدو تولد تا به صلیب کشیده شدن و رستاخیز پس از آن را به تصویر میکشد. نکیلاس ری از دوستان ویم وندرس، فیلمساز معروف آلمانی بود. وندرس چندی پیش از مرگ نیکلاس ری مستندی در باره او ساخت.
عکس: picture-alliance/KPA
بازار پررونق تولید در ایتالیا
بسیاری از روایتهای سینمایی از انجیل در اروپا در ایتالیا ساخته شدند. حتی محصولات هالیوودی در این رابطه هم در ایتالیا در استودیوهای فیلمسازی چینهچیتا تهیه میشدند، چون کمهزینهتر بودند. یکی از آثار هنری دهه شصت میلادی "انجیل به روایت متی" (تصویر) به کارگردانی پیئر پائولو پازولینی است که عاری از ترفندها و جلوههای ویژه و با همکاری بازیگران غیرحرفهای ساخته شده است.
عکس: Imago/United Archives
بزرگترین داستان همه زمانها
هالیوود در این دوران همچان بر تهیه فیلمهایی پرخرج و عظیم تاکید داشت. این عظمت را حتی در عنوان فیلمی چون "بزرگترین داستان همه زمانها" میشد دید. جرج استیونس، کارگردان آمریکایی این فیلمِ سه ساعته را در سال ۱۹۶۵ آماده اکران کرد. در این فیلم بازیگرانی چون ماکس سیدو، در نقش مسیح و تلی ساوالاس در نقش پونتیوس پیلاطس، حاکم رومی در یهودا که برای بازیگری در این فیلم سرش را از ته تراشید، ایفای نقش کردند.
عکس: picture-alliance/United Archives
عیسی مسیح سوپر استار
جنبش اجتماعی جوانان در سال ۱۹۶۸ میلادی در اروپا و جنبش "هیپیها" در آمریکا سبب شدند که برخورد به کتاب مقدس نیز تغییر کند. تهیهکنندگان و کارگردانها با برداشتهای آزادانهتر و شجاعانهتری به زندگی مسیح پرداختند. این برداشتهای جدید موردپسند بسیاری قرار گرفت و فیلم موزیکال "عیسی مسیح سوپراستار" که در سال ۱۹۷۳ ساخته شد با استقبال کمنظیری روبهرو شد.
عکس: picture-alliance/Everett Collection
روایتی کمدی از عیسی مسیح
فیلم بریتانیایی "زندگی برایان" داستان زندگی عیسی مسیح را با طنز بیان میکند. این فیلم زندگی یک یهودی را به تصویر میکشد که در محل زندگی مسیح و در همان زمان به دنیا آمده و در دهکدهای با آرامش زندگی میکند تا اینکه مردم خیال میکنند او مسیح است. او گرچه مسیح بودناش را تکذیب میکند، اما در نهایت به صلیب کشیده میشود. این فیلم گرچه با استقبال بزرگی روبهرو شد، اما شمار منتقدان آن هم کم نبودند.
عکس: picture-alliance/United Archives/IFTN
پادشاه داوود
اما هرچند یک بار فیلمهای "جدی" نیز در ارتباط با داستان زندگی عیسی مسیح با درجه اخلاقی بالا ساخته میشد. یکی از اینها فیلم انگلیسی-آمریکایی "پادشاه داوود" به کارگردانی بروس برسفورد استرالیایی بود که در سال ۱۹۸۵ ساخته شد. ریچارد گییر بازیگری پرقدرت خود را در این فیلم به نمایش گذاشت.
عکس: picture-alliance/United Archives
آخرین وسوسه مسیح
البته باید مدتی میگذشت تا کارگردانی پرقدرت چون مارتین اسکورسیزی پا به عرصه سینما گذارد و در سال ۱۹۸۸ بار دیگر به موضوع کتاب مقدس و زندگی مسیح بپردازد. "آخرین وسوسه مسیح" برپایه رمانی به همین نام نوشتهٔ نیکوس کازانتزاکیس، نویسندهٔ یونانی بود. کلیسا با این فیلم برخوردی بسیار منفی داشت، زیرا عیسی مسیح در این فیلم، فردی مقدس نبود و به عنوان مردی عادی با "نفس اماره" نمایش داده میشود.
عکس: picture-alliance/dpa
مصائب مسیح اثر مِل گیبسون
مِل گیبسون بازیگر، کارگردان و تهیهکنندهٔ استرالیایی-آمریکایی، با کارگردانی فیلم "مصائب مسیح" در سال ۲۰۰۴ یک بار دیگر موفق شد بحث و جدل در باره فیلمی در باره زندگی عیسی مسیح را دامن زند. گیبسون (در جریان کارگردانی) آخرین روزهای زندگی مسیح را به تصویر کشید و از نشان دادن خشونت ابایی نداشت. همین امر باعث اعتراض کلیسا شد.
عکس: picture-alliance/dpa
اقتباسهای جدید
در مجموعه تلویزیونی شش قسمتی "فال نیک" (محصول ۲۰۱۹) آرزیفائل با بازیگری مایکل شین (چپ) در نقش یکی از فرشتگان و کرولی با بازیگری دیوید تننت در نقش یکی از شیاطین میکوشند جهان را نجات دهند. در قسمت ششم آنان شاهد به صلیب کشیده شدن عیسی مسیح هستند.
عکس: Chris Raphael/Amazon Prime Video/picture alliance