به نظر برخی از مسئولان اقلیتهای قومی و دینی، دولت به اندازه مطلوب به مسائل معیشتی و فرهنگی آنان توجه نمیکند. مرگ کولبران در کردستان و ممانعت از برگزاری جشن سده از سوی زرتشتیان نمونههایی از رویکرد "مرکزمحور" دولت است.
تبلیغات
آتشسوزی در ساختمان پلاسکو که دهها کشته و زخمی به جا گذاشت از یکسو بسیاری از شهروندان ایرانی را در ماتم فرو برد و از سوی دیگر به علت ضعف در مدیریت بحران، آنها را نگران کرد. حادثه پلاسکو به دلایل متفاوت در روزهای گذشته در صدر گزارشها و تفسیرهای رسانههای فارسیزبان قرار گرفت.
به نظر برخی از سیاستمداران ایرانی حادثه پلاسکو در پایتخت محملی برای فراموشی مشکلات معیشتی و فرهنگی مردم در دیگر نقاط ایران شده است. این نکته در اعتراض دو تن از مسئولان اقلیتهای دینی و قومی در روزهای گذشته به خوبی بازتاب داشته است.
به گفته برخی از فعالان حقوق اقلیتها در ایران نگاه مسئولان دولتی همانند گذشته "مرکزمحور" بوده و معطوف به مشکلات مردم در نقاط دورافتاده کشور نیست.
مرگ کولبران در کردستان
احمد چوپانی، نماینده کردستان در شورای عالی استانها از سکوت رسانههای ایران در قبال مرگ کولبران در کردستان انتقاد کرد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا چوپانی در صبح پنجشنبه (۱۴ بهمن/۲ فوریه) در سی و ششمین اجلاس عمومی شورای عالی استانها گفت: «در هفته گذشته قریب ۱۰ نفر از همشهریان ما زیر بهمن جان دادند؛ کولبران برای دریافت صدهزار تومان بارهای چندصد کیلویی حمل میکنند تا نان در بیاورند.»
چوپانی همچنین به مرگ دو نفر از کارمندان اداره برق اشاره کرد که برای رفع اختلال در شبکه برقرسانی گرفتار بهمن شدند و جان باختند. به گفته چوپانی این موارد دلخراش در رسانههای کشور با سکوت روبرو شده است.
نماینده مردم کردستان در شورای عالی استانهای کشور افزود: « این کولبران مجوز لازم را داشته و برای امرار معاش مجبور به حمل بارهای سنگین هستند، اما متاسفانه حتی یک بار رسانهها اسمی از آنها نیاوردند.»
چوپانی ضمن انتقاد از مسئولان دولتی تصریح کرد که در طی هفتههای اخیر حتی یک وزیر در باره سرنوشت کولبران صحبتی نکرد. این کولبران فاقد بیمه درمانی و بازنشستگی هستند و از روی بیکاری مجبور به پذیرش این کار طاقتفرسا و پرمخاطرهاند.
به گفته چوپانی همه نگاهها در روزهای اخیر متوجه پلاسکو و سرنوشت کارگران و کارکنان شاغل در این ساختمان بود. او افزود: « در تهران ساختمان پلاسکویی داریم که چهار هزار نفر از آن امرار معاش می کنند، اما در استان ما اصلا ساختمان اینگونهای وجود ندارد و فقر از سر و کول مردم بالا می رود.»
چوپانی در پایان سخنان خود در شورای عالی استانها از تبعیض موجود انتقاد کرد و خواستار رسیدگی به وضعیت کولبران شدند.
حمله به زرتشتیان و محدودیت در برگزاری جشن سده
اسفندیار اختیاری، نماینده زرتشتیان ایران در مجلس با ارسال نامهای به علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی از "سخنان تفرقهافکنانهغیرقانونی و غیراخلاقی" انتقاد کرده است.
در این نامه که در روز چهارشنبه (۱۳ بهمن/۱ فوریه) در خبرگزاری ایسنا انتشار یافته، آمده است: «متاسفانه امسال اتفاقاتی پیرامون "جشن بزرگ و ملی سده" که نشان دهنده تمدن و فرهنگ ایرانیان بوده و هزاران سال است در ایران زمین برگزار می شود، رخ داد که جای تامل و تاسف بسیار دارد. جشنی که به واسطه قانونمدار بودن زرتشتیان، هر ساله بر پایه قوانین و به دور از مباحث سیاسی برگزار شده ولی امسال توسط برخی از بزرگان که میبایست خود مجری قانون و گسترش دهنده آن باشند، مورد هجمه قرار گرفت.»
به نظر میرسد که روی سخن اختیاری با ابوالقاسم غفوری امام جمعه تفت یزد است که به تازگی گفته بود: «تمسک برخی از مسئولان استانی به مراسم اقلیت دینی برای رونق گردشگری به جز آنکه چهره شهرستان را مخدوش کند و منافقان و سلطنتطلبان از آن سوءاستفاده کنند، فایدهٔ دیگری برای شهرستان ندارد.»
به دلیل مخالفتهای و "کارشکنیها" انجمن زرتشتیان تفت و توابع یزد اعلام کردند: « جشن سده امسال به دلیل فراهم نبودن شرایط لازم در محل پیر رهگذر چم به صورت متمرکز و استانی برگزار نخواهد شد.»
اختیاری به نقض قانون توسط برخی مسئولان کشور اعتراض کرده و اقدامات آنان را موجب "حیرت" خوانده است.
نماینده زرتشتیان در نامه خود مینویسد: «این افراد درشتگوی از آن فراتر هم رفته، با توهین و افترا، زرتشتیان قانونمدار را از تربیونهای رسمی مورد هجوم قرار می دهند.» اختیاری در پایان نامه خود خواستار برخورد قانونی با چنین افرادی شده است.
در ایران بیش از ۳۵ هزار زرتشتی زندگی میکنند که حدود شش هزار نفر از آنان در مناطق مختلف استان یزد ساکن هستند.
جشن سده؛ رقص و شادی زرتشتیان تهران از دید رسانههای خارجی
خبرگزاریهای بینالمللی تصاویری از برگزاری جشن سده در تهران را ثبت کردهاند. تا پیش از حمله اعراب به ایران در قرن هفتم میلادی، اکثر ایرانیان در امپراتوری پارس، زرتشتی بودند. عکس و توضیحات از پورچیستا.
عکس: picture´-alliance/AP Photo/V. Salemi
رقص دختران زرتشتی مقابل پرترهای از "حضرت زرتشت" در جشن سده در تهران. تمامی تصاویر این گالری، جمعه ۱۰ بهمن ۱۳۹۳ در تهران ثبت شدهاند. خبرگزاری "آسوشیتدپرس" در توضیح این عکس نوشته است، تا پیش از حمله اعراب به ایران در قرن هفتم میلادی، اکثر ایرانیان در امپراتوری قدرتمند پارس، زرتشتی بودهاند.
عکس: picture´-alliance/AP Photo/V. Salemi
جمع شدن زرتشتیان در اطراف آتشی بزرگ در جشن سده در تهران به افتخار آتش و شکست نیروی تاریکی و سرما.
عکس: Atta Kenare/AFP/Getty Images
جشن «سده» بزرگترین جشن آتش و یكی از كهنترین آیینهای شناخته شده در ایران باستان است.
عکس: Atta Kenare/AFP/Getty Images
زرتشتیان در تهران جمعه ۱۰ بهمن ۱۳۹۳ جشن سده را برگزار کردند.
عکس: Atta Kenare/AFP/Getty Images
در این جشن در آغاز شامگاه دهم بهمنماه، همه مردمان سرزمینهای ایرانی بر بلندای كوهها و بام خانهها، آتش برمیافروختند.
عکس: Atta Kenare/AFP/Getty Images
زرتشتیان کنونی در کنار شعلههای آتش و با توجه به زبان و فرهنگ خود، سرودها و ترانههای گوناگونی را میخوانند. آنها آرزوی رفتن سرما و آمدن گرما و نور را میکنند و امید پیروزی نور بر ظلمت را در دل تازه نگاه میدارند. همچنین در برخی نواحی، به جشنخوانی، بازیها و نمایشهای دستهجمعی نیز میپردازند.
عکس: picture´-alliance/AP Photo/V. Salemi
در اساطیر، جشن سده را به پيدايش آتش پيوند دادهاند. فردوسی، هوشنگ شاه را خالق جشن سده میداند: یکی جشن کرد آن شب و باده خورد/ سده نام آن جشن فرخنده کرد. ز هوشنگ ماند این سده یادگار/ بسی باد چون او دگر شهریار
عکس: Atta Kenare/AFP/Getty Images
زرتشتیان در تهران جمعه ۱۰ بهمن ۱۳۹۳ جشن سده را برگزار کردند.
عکس: picture´-alliance/AP Photo/V. Salemi
این جشن به یاد آورنده اهمیت نور، آتش و انرژی است. چنانکه از کتابها و اسناد تاریخی برمیآید جشن سده جنبه دینی نداشته و تمام داستانهای مربوط به آن غیردینی است و بیشتر جشنی کهن و ملی به شمار میآید و وارث حقیقی جشن سده نه تنها ایرانیان بلکه میراثی است که به بسیاری از کشورهای همسایه ایران نیز راه یافته است.
عکس: picture´-alliance/AP Photo/V. Salemi
حکیم عمر خیام در کتاب نوروزنامه مینویسد: «هر سال تا به امروز جشن سده را پادشاهان نیک عهد در ایران و توران به جای میآورند، بعد از آن به امروز، زمان این جشن به دست فراموشی سپرده شد و فقط زرتشتیان که نگهبان سنن باستانی بوده و هستند این جشن باستانی را بر پا میداشتند.»
عکس: picture´-alliance/AP Photo/V. Salemi
صادق هدایت در سالهای جوانی خود از جشن سده زرتشتیان کرمان دیدن و چنین گزارش میکند: «سده سوزی جشنی است که هنوز زرتشتیان کرمان به یادگار جمشید و آیینهای ایران باستان میگیرند و برای این کار موقوفاتی در کرمان در نظر گرفتهاند.»
عکس: picture´-alliance/AP Photo/V. Salemi
زرتشتیان در تهران جمعه ۱۰ بهمن ۱۳۹۳ جشن سده را برگزار کردند.
عکس: Atta Kenare/AFP/Getty Images
هدایت در ادامه مینویسد: «در این آیین نوشیدنی و شیرینی و میوه زیاد چیده میشود و اول غروب آفتاب دو نفر موبد دو لاله روشن میکنند و بوتهها را با آن آتش میزنند و سرود ویژه میخوانند.»
عکس: Atta Kenare/AFP/Getty Images
صادق هدایت در ادامه مشاهداتش مینویسد: «هنگامی که آتش زبانه میکشد همه میهمانان که بیش از چندین هزار نفر میشوند با فریادهای شادی دور آتش میگردند و این ترانه را میخوانند: سد به سده، سی به گله / پنجاه به نوروز.»
عکس: Atta Kenare/AFP/Getty Images
امروزه این مراسم در میان روستانشینان شمال شرقی ایران (همچون آزادوَر و روستاهای دشت جوین)، در بخشهایی از افغانستان و آسیای میانه (با نام «خِـرپَـچار»)، در کردستان (پیرامون سلیمانیه و اورامانات)، نواحی مرکزی ایران (با نامهای «هلههله»، «کُـرده»، «جشن چوپانان») و در میان برخی روستانشینان و عشایر لرستان، کردستان، آذربایجان و کرمان رواج دارد.
عکس: Atta Kenare/AFP/Getty Images
زرتشتیان در تهران جمعه ۱۰ بهمن ۱۳۹۳ جشن سده را برگزار کردند.
عکس: picture´-alliance/AP Photo/V. Salemi
جشن سده در نواحی گوناگون با نامهای مختلفی شناخته میشود: در خراسان «سَـرِه»، در حوالی اراک «جشن چوپانان»، در خمین «کُـردِه»، در دلیجان «هَلههَله» و در بدخشان تاجیکستان به نام «خِـرپَـچار» دانسته شده است. در فراهان، سنگسرِ سمنان و جاهایی دیگر، چهار روز پیش و پس از سده را «چاروچار» و سردترین شبها میدانند، که سده در میانه آن جای گرفته است.
عکس: Atta Kenare/AFP/Getty Images
زرتشتیان در تهران جمعه ۱۰ بهمن ۱۳۹۳ جشن سده را برگزار کردند.