حدود هشت سال پیش، بر روی تابلوی اعلانات دانشگاه بیت‌لحم، برگه‌ی کاغذی آویخته شد که روی آن نوشته بود: «دنبال زنانی می‌گردم که به بازی فوتبال علاقه داشته باشند». نخستین زنی که خود را معرفی کرد، دختر جوانی به نام هانی تالیجه بود که آن زمان ۱۸ سال داشت. او امروز کاپیتن نخستین تیم ملی فوتبال زنان فلسطین است.

کلاودیا وینز، خبرنگار و عکاس آلمانی، سال‌هاست که در قاهره و استانبول زندگی می‌کند. او به دلیل ماموریت‌های شغلی خود، دائما در کشورهای خاورمیانه در سفر است. یکی از موضوعات مورد علاقه‌ی او در این سال‌ها فوتبال زنان بوده است. داستان زندگی زنانی که در کشورهای عربی فوتبال بازی می‌کنند، برای او از گیرایی زیادی برخوردار است، به،ویژه فوتبال زنان فلسطینی.

به گفته‌ی وینز، شمار زنانی که در فلسطین فوتبال بازی می‌کردند، در آغاز بیش از پنج یا شش نفر نبود. این، کار آنان را دشوار می‌ساخت، چون حریفی برای تمرین نداشتند. ولی امروز حتا لیگی برای فوتبال زنان فلسطینی وجود دارد که رقابت‌‌های آن از امسال در زمین بزرگ برگزار می‌شود. در این میان، تیم ملی فلسطین نیز تشکیل شده است.

مشکلات ویژه برای زنان فلسطینی

وینز به مشکلات ویژه‌ی فوتبال زنان در فلسطین اشاره می‌کند. برای نمونه این‌که دو تن از بازیکنان تیم ملی در منطقه‌ی باریکه‌ی غزه زندگی می‌کنند و بقیه در منطقه‌ی کرانه‌ی باختری رود اردن. و چون امکان سفر از این دو منطقه به یکدیگر محدود است، تمرینات دسته‌جمعی دچار مشکل می‌شود. گاهی نیز بازیکنان فوتبال نمی‌توانند به موقع سر تمرین‌ها حاضر شوند، زیرا نیروهای اسرائيلی بعضی از خیابان‌ها را مسدود کرده‌اند.

صرفنظر از مشکلات خاص فوتبال در مناطق فلسطینی، آیا اصولا ورزشی چون فوتبال زنان در جهان عرب شانس پیشرفت دارد؟ پاسخ کلاویا وینز که این منطقه را خوب می‌شناسد، می‌تواند راهنما باشد. او می‌گوید، به‌رغم کلیشه‌های فکری که در این باره وجود دارد، فوتبال زنان در این منطقه گاهی او را شگفت‌زده کرده است.

وینز می‌افزاید، دختران در کشورهای این منطقه از اعتماد به‌نفس برخوردارند. به استثنای عربستان سعودی که در آن فوتبال زنان ممنوع است، زنان در همه‌ی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا فوتبال بازی می‌کنند؛ برای نمونه حتا در کشور کوچکی چون بحرین.

تجربه‌ی مربی آلمانی در بحرین

گفتنی است که تیم ملی فوتبال زنان بحرین، حدود پنج سال پیش، مونیکا اشتاب، مربی تیم فوتبال زنان باشگاه فرانکفورت آلمان را برای مربیگری به خدمت گرفت. خانم اشتاب به عنوان مربی حدود ۶ ماه در بحرین فعالیت داشت و تیم ملی زنان این کشور را آموزش می‌داد. ولی او به سرعت متوجه شد که مشکلات عدیده‌ای برای فوتبال زنان در بحرین وجود دارد.

اشتاب یادآور می‌شود که برخی زنان مسلمان به او می‌گفتند، زن مانند بلور است و اگر فوتبال بازی کند می‌شکند. وی می‌افزاید، بسیاری از مردان عرب حاضر نیستند با زنانی که فوتبال بازی می‌کنند، ازدواج کنند.

در این نکته، ابعاد مساله به تمامی آشکار می‌شود. خانواده در جوامع سنتی رکن اصلی جامعه است. متاسفانه درباره‌ی ورزش فوتبال این شایعه وجود دارد که زنانی که به چنین ورزشی می‌پردازند، بعدها نمی‌توانند بچه‌دار شوند.

مونیکا اشتاب اکنون به عنوان نماینده‌ی فیفا برای فوتبال زنان به سراسر جهان سفر می‌کند. او تا کنون از ۵۹ کشور جهان دیدن کرده است. به گفته‌ی او نمی‌توان در زمینه‌ی فوتبال زنان همه‌ی کشورهای عربی را با هم مقایسه کرد. برای نمونه قطر یا کویت از بحرین سختگیری بیشتری اعمال می‌کنند. خود خانم اشتاب در ۶ ماهی که در بحرین بوده، مجبور نبوده روسری سر کند.

فوتبال زنان و حجاب اسلامی

موضوع حجاب اسلامی و روسری، یکی دیگر از مشکلات در کشورهای عربی و اسلامی منطقه است. وینز به تجربه دریافته که رویکرد به موضوع حجاب نیز در کشورهای مختلف منطقه متفاوت است. برای نمونه مصر و فلسطین در این زمینه سختگیری نمی‌کنند.

یک استثنا در این میان ایران است که در آن فوتبال زنان بیش از دیگر کشورهای منطقه با استقبال روبرو شده است. به گفته‌ی مقامات مسئول، در حال حاضر حدود ۱۰۰ هزار زن در ایران فوتبال بازی می‌کنند.

ولی جمهوری اسلامی به زنان فقط در صورتی اجازه‌ی بازی می‌دهد که با روسری و پیراهن‌ها و شلوارهای بلند در میدان ظاهر شوند. به دلیل سختگیری مسئولان در رعایت پوشش کامل، فیفا به تازگی تیم ایران را از شرکت در بازی‌های مقدماتی المپیک ۲۰۱۲ لندن محروم کرد.

بر این پایه می‌توان گفت که برای فوتبال زنان در کشورهای منطقه‌ی خاورمیانه و شمال آفریقا، فقط موانع اخلاقی و اجتماعی وجود ندارد. گاهی نیز این سیاست است که با وزن سنگین خود در امور مربوط به فوتبال زنان دخالت می‌کند.

BM/SA