در صفحه اول سایت بانک صادرات ایران شعبه هامبورگ نوشته شده: «به دلیل مصوبه جدید اتحادیه اروپا در مورد تحریم ایران، در تاریخ ۲۶ جولای ۲۰۱۰، تمام دارایی‌های بانک صادرات شعبه هامبورگ بلوکه شده و امکان حواله و انتقال پول دیگر وجود ندارد.»

از دوازده روز پیش که جلوی فعالیت بانک صادرات، آخرین بانک ایرانی که در اروپا فعالیت می‌کرد، به علت تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا گرفته شد، تعدادی ایمیل برای دویچه وله ارسال شد، مبنی بر این‌که «ما جمعی از دانشجویان ایرانی هستیم که قصد ادامه تحصیل در کشور آلمان را داریم اما الان و با تحریم‌بانک صادرات امکان گرفتن ویزای دانشجویی نداریم». همین‌طور تعدادی ایمیل از طرف دانشجویان ایرانی که در شهرهای مختلف آلمان مشغول تحصیل هستند برای دویچه وله ارسال شد مبنی بر این‌که «ما جمعی از دانشجویان ایرانی در آلمان هستیم که پول ما در بانک بلوکه شده و امکان برداشت پولمان را نداریم».

داستان از چه قرار است

دانشجویان ایرانی که قصد ادامه تحصیل در کشور آلمان را دارند برای گرفتن ویزای دانشجویی باید برگه‌ای به سفارت آلمان در تهران ارائه کنند مبنی بر این‌که برای تحصیل در کشور آلمان به اصطلاح "استطاعت مالی" دارند. آن‌طور که مخاطبان جوان دویچه وله در ایمیل‌هایشان نوشته‌اند، آنها برای گرفتن ویزا باید در یکی از بانک‌ها که شعبه‌ای هم در کشور آلمان داشته باشد، حسابی با حداقل هشت هزار یورو موجودی باز کنند و تاییدیه آن بانک را به سفارت آلمان در تهران ارائه کنند تا بتوانند ویزای دانشجویی بگیرند.

بسیاری از دانشجویان ایرانی بعد از گرفتن پذیرش از دانشگاه‌های مختلف کشور آلمان، اقدام به افتتاح حساب در بانک صادرات کرده‌اند، چون این بانک دو شعبه در آلمان، در شهرهای هامبورگ و فرانکفورت، دارد. اما با تحریم بانک صادرات پول دانشجویان بلوکه شده، و آنها نمی‌توانند برگه‌ای مبنی بر استطاعت مالی به سفارت آلمان در تهران نشان دهند.

مشکل دانشجویان ایرانی وقتی پیچیده‌تر می‌شود که بانک‌های آلمانی حاضر به باز کردن حساب به صورت از راه دور برای دانشجویان ایرانی نیستند. از سوی دیگر، پول بسیاری از دانشجویان ایرانی که در آلمان تحصیل می‌کنند و در بانک صادرات شعبه هامبورگ و فرانکفورت حساب باز کرده‌اند تا خانواده‌هایشان بتوانند از ایران برایشان پول بفرستند، در بانک صادرات شعبه هامبورگ یا فرانکفورت بلوکه شده و درنتیجه آنان امکان دسترسی به پولشان را ندارند.

مشکل افتتاح حساب در یکی از بانک‌های داخل آلمان

علی دانشجو، وبلاگ‌نویس و دانشجوی دانشگاه هامبورگ که این مشکل را در وبلاگش بازتاب داده، چنین می‌گوید: «مسئله‌ای که وجود دارد این است که بچه‌هایی که داخل ایران هستند، برای این‌که بتوانند حساب باز بکنند، تنها راهشان بانک صادرات بوده که در شهرهای هامبورگ و فرانکفورت شعبه دارد و الان این امکان از بین رفته است. یک مورد مشخص آن همسر خود من است که به تازگی از دانشگاه مونیخ در مقطع دکترا پذیرش گرفته است.»

دانشجو می‌افزاید: «من از این‌جا کار ایشان را پیگیری می‌کردم ولی هفته گذشته در عمل همه چیز خراب و همه کارهای ما بی‌نتیجه شد. عملا ما نمی‌توانیم شماره حسابی را به سفارت آلمان ارائه بدهیم تا بتوانیم ویزا بگیریم. با پیگیری‌هایی که من کردم هیچ راه دیگری هم وجود ندارد، چون من به دیگر بانک‌های آلمانی سر زدم. تعدادی از بانک های آلمانی مانند "دویچه‌بانک" که اصلا برای ایرانی‌ها حساب باز نمی‌کنند، بانک دیگری مانند "اشپارکاسه" هم که برای ایرانی‌ها حساب باز می‌کند، وقتی من مراجعه کردم، گفتند خود شخص باید این‌جا در آلمان حضور داشته باشد. شما تصور کنید کسی که داخل ایران است و هنوز ویزای آلمان نگرفته چه‌طور باید به آلمان بیاید و حساب باز کند. مشکلی که وجود دارد این است.»

پول‌های بلوکه شده دانشجویان ایرانی در شعبه‌های بانک صادرات

این وبلاگ‌نویس ایرانی که در آلمان در دانشگاه هامبورگ مشغول به تحصیل است، درباره مشکلی که برای دانشجویان ایرانی در آلمان به‌وجود آمده می‌گوید: «مسئله دوم این است که بچه‌های دانشجویی که در آلمان هستند، حالا چه بورسیه ایران بودند و چه با هزینه شخصی‌شان، یعنی از طریق خانواده‌هایشان، هزینه تحصیل‌شان تامین می‌شده، طبیعتا راحت‌ترین راه برایشان این است که پولی که از ایران می‌آید به بانک صادرات واریز شود، چون این کار هزینه انتقال پول برایشان ندارد و راه مطمئن و بی‌دردسری است. آنها می‌توانند در هر بانک صادرات شعبه ارزی ریالی در ایران بروند و پول را به حسابی در آلمان واریز کنند. الان همان حساب هم بلوکه شده و نه تنها امکان ترانسفر پول از ایران به آلمان وجود ندارد، بلکه حتی امکان دسترسی به همین پولی که الان داخل حساب‌شان هست را هم ندارند.

دانشجو در مورد تجربه خود می‌گوید: «خود من جمعه گذشته برای ثبت نام ترم آینده دانشگاه به بانک مراجعه کردم تا پولی بگیرم و به‌اصطلاح همین کارهای ثبت‌نام را انجام بدهم، آن‌جا به من گفتند که شما نمی‌توانید به حسابتان دسترسی پیدا کنید و حداقل دو هفته طول می‌کشد که این مسئله بررسی شود و راه‌حلی برایش پیدا شود. من از گفتن این مسئله خجالت می‌کشم، ولی حقیقت‌اش این است که من الان فقط ده یورو در جیبم دارم و واقعا نمی‌دانم چه‌طوری باید این مسئله را به سرانجام برسانم. من واقعا هنوز در شوک هستم، برای این که اگر اسم این تحریم‌ها، تحریم هوشمند است، چه‌طور چنین مسائلی در آن پیش‌بینی نشده است.»

سفارت آلمان هنوز راه‌حلی پیدا نکرده است

همچنین از تهران خبر می‌رسد که مشکل گرفتن ویزای دانشجویی همه‌گیر بوده و اکثر دانشجویانی که قصد ادامه تحصیل در کشور آلمان را دارند با این مشکل رو‌به‌رو شده‌اند. علیرضا، ساکن تهران و یکی از دانشجویانی که از دانشگاه شهر آخن پذیرش گرفته و منتظر صادر شدن ویزای دانشجویی است، درباره این که سفارت آلمان در تهران چه راهی برای حل این مشکل پیشنهاد کرده است، به دویچه وله می‌گوید: «در فرم‌هایی که سفارت آلمان ارائه می‌کند، برای این‌که برایش محرز شود که مثلا شما در آلمان مشکل مالی نخواهید داشت، دقیقا به افتتاح حساب و داشتن حداقل هشت هزار یورو در یکی از بانک‌های داخل کشور آلمان اشاره شده است. با این شرایط هیچ راه دیگری نمانده و خود سفارت آلمان هم تقریبا می‌شود گفت که همه افراد را نگه داشته است تا یک راه چاره‌ای پیدا کنند. اما الان دوازده روز گذشته و ما هیچ نتیجه‌ای و هیچ جواب دقیقی را نگرفته‌ایم.»

این دانشجوی ایرانی درباره تلاش‌های بی‌نتیجه‌اش برای حل مشکل باز کردن حساب در یکی از بانک‌های داخل کشور آلمان می‌گوید: «به دلیل تحریم‌هایی که وجود دارد، بانک‌های دیگر آلمانی به هیچ وجه امکان افتتاح حساب را به ایرانی‌ها نمی‌دهند مثل دویچه بانک. من خودم با آن‌ها مکاتبه کردم و گفتند که متاسفانه ما به ایرانی‌ها هیچ‌گونه خدماتی را از راه‌ دور ارائه نمی‌کنیم؛ در صورتی که در سایت اینترنتی دویچه‌بانک نوشته شده که ما به دانشجویان این خدمات را از راه دور می‌دهیم. اما این خدمات را به ایرانی‌ها ارائه نمی ‌کنند.»

مشکل عمومی دانشجویان ایرانی برای تحصیل در آلمان

علیرضا در ادامه درباره عمومی شدن این مسئله می‌گوید: «الان کل دانشجویان ایرانی که قصد ادامه تحصیل در کشور آلمان را دارند با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند؛ چه آن‌هایی که به آلمان رفته‌اند و چه آن‌هایی که هنوز نرفته‌اند، چه آن‌هایی که ویزا گرفته‌اند و چه آن‌هایی که هنوز ویزا نگرفته‌اند. آن‌هایی که ویزای سه ماهه گرفته‌اند، وقتی به آلمان بروند قطعا ویزایشان تمدید نمی‌شود، چون حساب بانکی‌شان بلوکه است و هیچ راهی برای آزاد شدن حساب‌شان وجود ندارد. پس در نتیجه مجبورند برگردند. کسانی هم که ویزا نگرفته‌اند، خوب دیگر، دراین شرایط سفارت آلمان ویزایی صادر نمی‌کند . این مشکل همه‌گیر شده و الان کل دانشجویان ایرانی این مشکل را دارند. برای من محرز است که سفارت آلمان هیچ گونه کم کاری نکرده و نمی‌کند و طبق قانون پیش می‌رود. اما خواهش من این است که سریعا یک راه‌حلی پیدا کنند، چون دقیقا این تحریم‌ها به دلیل یکسری مسائل سیاسی است که اصلا به من و امثال من که قصدمان ادامه تحصیل است، هیچ ارتباطی ندارد. من خواهش می‌کنم که سریعتر راه‌حلی برای این مشکل پیدا کنند تا مشکل سریعتر حل شود.»

نامه جمعی از دانشجویان دارای پذیرش از دانشگاه‌های آلمان

هفته‌ی گذشته جمعی از دانشجویان ساکن ایران که قصد ادامه تحصیل در کشور آلمان را دارند، نامه‌ای جمعی برای دویچه وله فرستادند و در آن مشکل خود را چنین شرح دادند:

«صدای آلمان

با سلام

بر اساس ضوابطی که از سوی وزارت خارجه دولت فدرال آلمان از مدتها پیش وضع گردیده است، دانشجویان ایرانی متقاضی تحصیل در کشورآلمان لازم است، پس از ارسال مدارک تحصیلی خود و گرفتن پذیرش، جهت درخواست ویزای دانشجویی به سفارت دولت محترم آلمان مراجعه کرده و ضمن ارائه مدارک و مستندات هویتی، تحصیلی خود نسبت به تقاضای ویزای دانشجویی اقدام نمایند.

در پایان کار برای صدور ویزا، لازم است متقاضی ضمانتی به مبلغ ۸۰۰۰ یورو دال بر توانایی مالی خود جهت یک سال زندگی در کشور آلمان به سفارت ارائه دهد. به این معنا که این مبلغ در یکی از بانکهای کشور آلمان و در یک حساب بانکی مشخص به نام فرد متقاضی بلوکه شود و فرد بتواند در ماه تنها مبلغ ۶۵۰ یورو از آن برداشت نماید. ارائه گواهی افتتاح این حساب با جزئیاتی که ذکر گردید برای اخذ ویزا یک الزام به شمار می آید.

متاسفانه پس از مصوبه اخیر اتحادیه اروپا پیرامون تشدید تحریمها علیه دولت ایران، امکان افتتاح حساب، و انجام پروسه بانکی مذکور از متقاضیان تحصیل در آلمان سلب گردیده است. مشکلی که می رود تا عملا این افراد را از ادامه تحصیل در ترم آتی تحصیلی از ماه سپتامبر محروم نماید.

علیرغم تماسهای مکرر با مسئولین ذیربط، حتی ارتباط مستقیم با تنی چند از کارشناسان محترم وزارت خارجه آلمان و ارائه برخی پیشنهادات، به‌علت عملی نبودن راه حل های ارائه شده برای همه متقاضیان هنوز تعداد کثیری از دانشجویان متقاضی با سردرگمی وبلاتکلیفی مواجهند. کسانی که پول پرداخته‌اند از بازپس‌گیری پول خود عاجزند و کسانی که هنوز این پول را نپرداخته اند از پرداخت آن!

از آنجایی که بر اساس کلیه مصوبات و مواضع کشورهای غربی پیرامون مسائل سیاسی ایران، همگی بر این نکته اتفاق نظر دارند که نباید تحریم‌ها به نحوی اعمال شود که به زندگی مردم عادی خدشه وارد نماید، امضا کنندگان این نامه از مقامات عالیرتبه دولت آلمان تقاضا دارند ضمن بررسی مسئله نسبت به ارائه راه حلی مناسب و اجرائی برای این دسته از متقاضیان جهت رفع این مشکل همکاری و مساعدت فرمایند.»

حسین کرمانی

تحریریه: کیواندخت قهاری