دویچه وله در گفتوگویی اختصاصی، پای صحبت آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نشسته که به زودی مسند خود را ترک میکند. خانم مرکل در این مصاحبه از دستاوردها و چالشهای دوران صدارت، اهمیت مسئله اقلیمی و دلتنگی ترک مسئولیت میگوید.
تبلیغات
صدراعظم آلمان به زودی و پس از ۱۶ سال رهبری دولت، از سیاست کنار میکشد. اینک پارلمان تازهای تشکیل شده و این بار، رئیس دولت از احزاب متحده دمکرات مسیحی/سوسیال مسیحی نخواهد بود.
ماکس هوفمان، مدیر بخش خبر دویچه وله، در برلین به دیدارآنگلا مرکل رفته و پرسشهایی پیرامون کارنامه دولت، ارزیابی مرکل از دستاوردها و ناکامیها و برنامههای آتی این سیاستمدار طرح کرده است.
در مرور چالشهای سالهای گذشته، خانم مرکل درنگ نکرده که بگوید بیشترین دشواریها را در موضوع جنگزدگان سوریه و همهگیری کرونا از سر گذرانده است. او توضیح میدهد که هر دو مورد، مستقیما با زندگی و سرنوشت انسانها مرتبط بودند.
از خانم مرکل سوال شده که آیا آلمان توانست از عهده هجوم ۸۰۰هزار پناهجوی سوری در سال ۲۰۱۵ برآید و پاسخ صدراعظم همان جمله معروف خودش بوده است: «ما توانستیم.» او در عین حال اذعان کرده که همه چیز به صورت ایدهآل پیش نرفت ولی شهرداریها و تلاش نیروهای داوطلب کمکهای ارزندهای کردند.
آنگلا مرکل در ارتباط با مهاجران گفته است: «وقتی به دخترها و پسرهای تحصیلکرده فکر میکنم، میبینم چه نمونههای موفق و فوقالعادهای از رشد و پیشرفت داشتهایم.» او همزمان کتمان نمیکند که مقابله با عوامل آوارگی و پناهجویی به سرانجام نرسیده و کارهای زیادی در این عرصه وجود دارند: «هنوز نتوانستهایم با علل فرار مبارزه کنیم. هنوز نتوانستهایم در اروپا به سازوکاری یکپارچه و یکسان در مسئله پناهندگی و مهاجرت دست یابیم.»
جوانها فشار بیاورند
صدراعظم آلمان تاکید کرده که در مقابله با تغییرات اقلیمی و تهدیدهای زیست محیطی، باید "هر چه زودتر و سریعتر دست به کار شد." او همچنین از چالش "چندجانبهگرایی" و رویکرد ائتلاف در روابط بینالملل برای پیشبرد یک هدف مشترک عنوان یکی از مشکلات بحرانزا در دوران صدرات خود یاد کرده و گفته است: «این همیشه برای من مهم بود. همواره سعی کردم سازمانهای بینالمللی، صندوق جهانی پول یا بانک جهانی یا سازمان جهانی تجارت و دیگران را تقویت کنم.»
آنگلا مرکل که پیشتر وزیر محیط زیست آلمان بود و در سال ۱۹۹۵، ریاست نخستین اجلاس اقلیمی سازمان ملل در برلین را بر عهده داشت، در مصاحبه با دویچه وله میگوید: «ما باید تابع برآوردهای علمی باشیم و این به آن معناست که حتیالمقدور حدنصاب ۵/ ۱ درجه در گرمایش زمین را حفظ کنیم.»
خانم مرکل در کنفرانس اقلیمی گلاسکو نیز شرکت داشت و نشست COP26 را واجد دستاوردهایی میداند اما معتقد است که خواستها و دیدگاههای نسل جوان در این اجلاس نمود بارزی پیدا نکرده یا به کندی پیش میرود. او در گفتوگو با دویچه وله، صراحتا از جوانها خواست برای طرح نظراتشان فشار بیاورند.
اظهارات مرکل در باره ناکامی سیاستهای اقلیمی را نمیتوان اذعان به ناکامی شخصی تلقی کرد. او یادآور شده که حغاظت آب و هوا مستلزم جلب آرای اکثریت است و ترس و نگرانی زیادی نسبت به عوارض اجتماعی کاهش شدید مصرف وجود دارد که مانع بسیاری تدابیر میشود. مرکل به برآوردهای کارشناسی اشاره کرده که پیوسته هشداردهندهتر میشوند و گفته است: «همواره در این راستا کوشیدم اما نمیتوان گفت بیلان امر رضایتبخش است.»
وداع با صدارت
مرکل در هفتههای اخیر چند دیدار و سفر خداحافظی با رهبران و روسای دولتها داشته است. یکی از این دیدارها به دعوت امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه صورت گرفت که با اهدای نشان عالی لژیون دونور همراه بود.
آنگلا مرکل در مصاحبه با دویچه وله از احساسات مثبتی یاد کرد که در سفر فرانسه داشت: «میدانم که خیلیها از سیاستهای من راضی نیستند اما این خوشحال کننده است که مردم کشوری که تاریخ مناسباتاش با آلمان اغلب چندان دوستانه نبوده، به سویتان میآیند و به گرمی از شما استقبال میکنند. این تجربه فوقالعادهای بود.»
آنگلا مرکل در اجلاس گروه ۲۰ که در رم برگزار شد، بارها و آشکارا، حمایت خود از اولاف شولتز، صدراعظم احتمالی بعدی را نشان داد. شولتز که همچنان در مسند وزیر دارایی قرار دارد، اینک در حال مذاکرات مربوط به ترکیب کابینه با دو حزب "سبزها" و "دمکرات آزاد" است.
خانم مرکل در توضیح رویکرد حمایتگرانه از شولتز در خلال اجلاس "جی-۲۰" به دویچه وله گفت: «اگر حس کردهاید که ارتباط خوبی بین روسای دولت فعلی و بعدی وجود دارد، پس پیام آرامبخشی به دنیای آشفته رسیده است.»
برنامههای آتی
صدراعظم آلمان قبلا چند مرتبه تاکید کرده که کنار کشیدن از مسند قدرت برایش ساده است و فرصت زیادی برای خواب و مطالعه دارد. او در پاسخ به این سوال دویچه وله نیز که در آینده قصد چه کاری را دارد میگوید: «هنوز برنامهای ندارم. ابتدا کمی استراحت میکنم تا بعد ببینم چه میشود.»
خانم مرکل افزوده که از یک طرف خوشحال است، اما کمی هم احساس حزن و دلتنگی به سراغش میآید؛ "زیرا همیشه کارم را دوست داشتم و هنوز هم از انجام وظایفم لذت میبرم."
ماکس هوفمان، مدیر خبر دویچه وله در پایان مصاحبه به خانم مرکل میگوید قابل تصور نیست که دیگر شما را در مقام صدراعظم نبینیم. مرکل با همان حالت عاقلانه همیشگی و با لبخند پاسخ میدهد: «به این هم عادت میکنید.»
خداحافظی سران جهان با آنگلا مرکل: "الگو، دوست، مجموعهای از هنرها"
پس از ۱۶ سال، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان به زودی از صحنه سیاسی خداحافظی میکند. آلمانیها دوست دارند بدانند، رهبران و سران دیگر کشورها درباره صدراعظمشان چه میگویند؛ از آمریکا گرفته تا چین.
عکس: Larry W. Smith/dpa/picture alliance
باراک اوباما: «یک الگو»
باراک اوباما، رئیس جمهور پیشین آمریکا اینجا در جریان نشست سران گروه هفت در بایرن آلمان. او در این گفتوگو با مرکل درباره او گفته بود: «مرکل شوخ طبع است، عملگرایی خردمندانه دارد و یک قطبنمای اخلاقی انعطافناپذیر. اوباما درادامه افزوده بود: «بسیاری از مردم، دختران و پسران، مردان و زنان، الگوهایی داشتهاند که در برهههای سخت چشمشان به آنها بوده است. و من خوشحال بودم که با تو دوست شدم.»
عکس: Reuters/M. Kappeler
جو بایدن: «دوستی برجسته»
رئیس جمهور کنونی آمریکا هم آنگلا مرکل را ستایش کرده و درباره او گفته است: «دوستی بزرگ؛ هم دوست شخصی و هم دوست آمریکا». او از دوران صدراعظمی مرکل در آلمان به عنوان دورانی "تاریخی" یاد کرد. هرچند رابطه صدراعظم آلمان با جو بایدن به مراتب بهتر از رابطه او با ترامپ است، اما با کیفیت روابط در دوران اوباما قابل مقایسه نیست.
عکس: Guido Bergmann/Bundesregierung/Getty Images
شارل میشل، رئیس شورای اروپا: «تو یک یادمان تاریخی هستی»
شارل میشل، رئیس کنونی شورای اروپا هفته گذشته خطاب به آنگلا مرکل -هنوز در مقام صدراعظمی آلمان- گفت: «تو یک یادمان تاریخی هستی. شورای اروپا بدون مرکل همانند رم است بدون واتیکان یا پاریس بدون برج ایفل. ما دلتنگ خردورزیات به ویژه در دورانهای سخت خواهیم بود.»
عکس: Reuters/V. Mayo
ژان کلود یونکر، رئیس پیشین کمیسیون اروپا: «مجموعهای از هنرها»
کمتر کسی را در سطح مسئولان در اتحادیه اروپا میتوان یافت که بار تجربهاش از ژان کلود یونکر بیشتر باشد. او مرکل را از نشستهای بیشمار میشناسد و درباره او میگوید: «من او را به عنوان تجسم مجموعهای از هنرها تحسین میکنم. چون او ترکیبی است از تواناییهای گوناگون.» یونکر معتقد است که در ۱۶ سالی که گذشت، بسیاری از اقدامات مرکل درست بود و هیچ اشتباه اساسی در کارنامه او نمیتوان یافت.
عکس: Reuters/K. Pfaffenbach
امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه: «سپاس برای مبارزههایت در راه اروپا»
نزدیکترین همتای مرکل در اتحادیه اروپا، امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه است. کمتر سیاستمداری را در اتحادیه اروپا میتوان یافت که به اندازه او برای تقویت و تثبیت اتحادیه اروپا تلاش کرده باشد – اغلب همراه با تأملها، تردیدها و درنگهای مرکل. اما با وجود این مکرون در توییتی در ستایش مقام مرکل نوشته است: «سپاس، آنگلای عزیز، برای مبارزهات برای اروپای ما».
عکس: John Thys/AFP/dpa/picture alliance
بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا: "تعهدی تاریخی"
شریکی دشوارتر از مکرون برای مرکل، بوریس جانسون بود. نخست وزیر بریتانیا در پروسه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا سهیم بود. با وجود این، در دیدار خداحافظی مرکل در ماه ژوئيه، جانسون از او قدردانی کرد. او از مرکل برای "تعهد تاریخی"اش نه تنها در روابط آلمان -بریتانیا که برای دیپلماسی در سراسر جهان تشکر کرد.
عکس: David Rose/Daily Telegraph/empics/picture alliance
تونی بلر، نخست وزیر پیشین بریتانیا: «دستاوردی قابل توجه»
اگر تصمیم با تونی بلر بود، بریتانیا از اتحادیه اروپا خارج نمیشد. نخست وزیر پیشین بریتانیا که همدورهی سالهای آغازین صدراعظمی مرکل است، امروزه از مرکل چنین یاد میکند: «هنوز هم این دستاورد که بتوانی تمامی اتحادیه را آن هم در دوران دشواری که اروپا پشت سر گذاشت، کنار هم نگه داری، دستاوردی قابل توجه است.»
شالنبرگ تازه به قدرت رسیده است؛ پس از استعفای سباستین کورتس به دلیل اتهامات مربوط به فساد و سوءاستفاده از قدرت. اما این سیاستمدار آنگلا مرکل را سالهاست که میشناسد؛ از زمانی که به عنوان وزیر امور خارجه اتریش در دولت بود. او درباره مرکل میگوید: «او خلاءای از خود به جا خواهد گذاشت. مرکل قطب آرامش بود.»
عکس: Lisa Leutner/AP/picture alliance
ماتئوش موراویتسکی، نخست وزیر لهستان: «همواره در گفتوگو»
مرکل برای رابطه آلمان با همسایه شرقی خود، لهستان هم ارزش ویژهای قائل بود؛ رابطهای که به دلیل اختلاف نظر در برخی موارد از جمله در سیاستهای مربوط به پناهجویان چندان ساده نبود. نخست وزیر لهستان در آخرین دیدار با مرکل در مقام صدراعظم آلمان به او گفت: «با وجود موضوعهای دشوار که شمارشان هم کم نبود، گفتوگو را رها نکردیم و برای این مهم از شما تشکر میکنم.»
عکس: KACPER PEMPEL/REUTERS
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه: «دوست و صدراعظمی گرانقدر»
مرکل مشکلات و اختلاف نظر زیادی با اردوغان داشت، برای مثال در مسئله حقوق بشر. اردوغان اما از مرکل به عنوان "دوست" و "صدراعظمی گرانقدر" یاد میکند و او را به عنوان سیاستمداری باتجربه که همواره "رویکردی راهحل محور و معقول" داشت، ستوده است. مرکل بارها در مسائل گوناگون از جمله در موضوع سیاستهای پناهجویی به دنبال گفتوگو با اردوغان بود.
عکس: OZAN KOSE/AFP
شی جین پینگ، رئیس جمهور جمهوری خلق چین: «مرکل دوست قدیمی چین است»
مرکل همواره یکی از تحسینکنندگان سرسخت ترقی چین بود. تنها در اواخر دوران صدراعظمی بود که نسبت به این موضوع محتاطتر شد. شی جین پینگ در یک پیام ویدیویی از آنگلا مرکل خداحافظی کرد و در این پیام از او یه عنوان "دوست دیرینه چین" یاد کرد. گفتنی است که با این عبارت پیشتر از ولادیمیر پوتین، فیدل کاسترو و رابرت موگابه هم قدردانی شده بود.
عکس: Liu Bin/XinHua/dpa/picture alliance
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه: ۱۶ سال بر سر قدرت بودن "قابل توجه" است
در جمع بست ولادیمیر پوتین از دوران صدراعظمی مرکل خبری از تمجیدهای آنچنانی نیست. او اخیرا در پاسخ به این پرسش که آیا در عالم سیاست دلتنگ مرکل خواهد شد، گفت: «او ۱۶ سال بر سر قدرت بود و این قابل توجه است.» او همچنین گفت: «او میتوانست هنوز یک دوره دیگر نامزد صدراعظمی شود.» در این عکس در ۲۰۰۷ لحظهای به تصویر کشیده شده که پوتین به سگش اجازه میدهد مرکل را بو بکشد، در حالی که مرکل از سگ میترسد.
عکس: ITAR-TASS/imago images
جورج دبلیو بوش، رئیس جمهور پیشین آمریکا: «شأن و منزلت»
سالها از حمله به عراق و کشتار و ویرانی آن سالها گذشته است و جورج دبلیو بوش امروزه وقت خود را وقف نقاشی میکند. در یکی از نقاشیهای او تصویر آنگلا مرکل که روزی به دیدن او در مزرعهاش در تگزاس رفته بود هم دیده میشود. بوش اخیرا گفته است: «مرکل جایگاه بسیار مهم خود را با منزلت و شایستگی پر کرد. او بهترین کارها را برای آلمان کرد؛ کارهایی که بر اساس اصول انجام داد.»