با گشایش گذرگاه مرزی رفح، رفت و آمد انسانی در این منطقه از سر گرفته شده است. ولی بر خلاف انتظار، در نخستین ساعات، سیل فلسطینیان به سوی این گذرگاه سرازیر نشد. به گفته‌ی مقامات مسئول، پیش از ظهر شنبه (۲۸ مه/۷ خرداد) تنها حدود ۴۰۰ تن در انتظار خروج از غزه بودند.

یکی از دلایل این امر آن است که به‌رغم تسهیلاتی که مصر برای خروج فلسطینیان از طریق گذرگاه رفح ایجاد کرده، هر فلسطینی باید از مقامات داخلی باریکه‌ی غزه، اجازه‌ی خروج بگیرد. افزون بر آن، مردانی که سن آنان بین ۱۸ تا ۴۰ سال است نیز باید به دلایل امنیتی، از دولت مصر اجازه‌ی ویژه درخواست کنند. بسیاری از فلسطینیان در این سنین از اعضای فعال گروه‌های تندروی فلسطینی هستند.

از این پس، گذرگاه مرزی رفح هر روز از ساعت ۸ تا ۱۷ به استثنای روزهای جمعه و روزهای تعطیل رسمی گشوده خواهد بود. یک مقام مرزی فلسطینی گفت که کار خروج مسافران به سهولت انجام می‌گیرد.

نگاهی به پیشینه‌ی امر

گذرگاه رفح، تنها گذرگاه مرزی به باریکه‌ی غزه است که کنترل آن در اختیار اسرائیل نیست. این گذرگاه در ماه‌های گذشته به‌صورت مشروط و محدود برای فلسطینیان قابل استفاده بود. فقط گروه‌های خاصی مانند دانشجویان و بازرگانان و بیماران می‌توانستند باریکه‌ی غزه را ترک کنند و به کشور همسایه مصر بروند. گاهی نیز این گذرگاه کاملا بسته بود.

مصر و اسرائيل از سال ۲۰۰۷ گذرگاه‌های مرزی خود را به باریکه‌ی غزه مسدود کرده بوند، تا مواضع سازمان حماس را که با توسل به قهر بر این منطقه‌ی فلسطینی حاکم شده بود تضعیف کنند. پیش از روی کار آمدن حماس در باریکه‌ی غزه، مصر، اسرائیل، تشکیلات خودگردان فلسطینی و نیز مرزبانان اتحادیه‌ی اروپا (Eubam) بطور مشترک بر گذرگاه رفح نظارت داشتند.

پس از سرنگونی حسنی مبارک، رئيس‌جمهوری مصر، این کشور در سیاست خود نسبت به فلسطینیان و اسرائيل تجدیدنظرهایی کرد. شورای نظامی مصر تصمیم گرفت گذرگاه مرزی رفح را بگشاید، زیرا مردم مصر از محاصره‌ی باریکه‌ی غزه ناخشنود بودند.

افزون بر آن، دولت مصر با گشایش گذرگاه مرزی رفح تلاش می‌کند به روند آشتی میان دو گروه فلسطینی الفتح و حماس و مآلا ایجاد دولت واحد فلسطینی یاری رساند.

نگرانی اسرائيل و استقبال حماس

گشایش گذرگاه مرزی رفح در اسرائيل باعث نگرانی شده است. این کشور، گشایش این گذرگاه را امکانی برای تردد آسان‌تر نیروهای افراطی در این منطقه ارزیابی می‌کند و از تصمیم مصر برای گشایش دائمی آن انتقاد کرده است.

ماتان ویلنای، وزیر اسرائيل برای حفاظت از میهن گفت، این امر «موقعیتی بسیار مشکل» ایجاد می‌کند. سیلوان شالوم، وزیر توسعه‌ی منطقه‌ای اسرائيل نیز گفت، عدم کنترل سخت و موثر این گذرگاه باعث می‌شود که جنگ‌افزار به باریکه‌ی غزه قاچاق شود و تروریست‌های القاعده و ایران بتوانند وارد مناطق فلسطینی شوند.

در مقابل یک سخنگوی سازمان تندروی اسلامی حماس از گشایش گذرگاه مرزی رفح توسط مصر استقبال کرد و آن را «تصمیمی شجاعانه و مسئولانه» خواند.

اتحادیه‌ی اروپا نیز از گشایش گذرگاه مرزی رفح استقبال کرده است.

BM/MM