علی باقری، معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی و عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای جمهوری اسلامی معتقد است: «رفع کامل تحریم‌ها باید هدف اصلی گفت‌وگوهای ایران و ۱+۵ باشد که می‌تواند بر اساس آمادگی طرف مقابل این هدف گام به گام صورت گیرد.» خبرگزاری ایسنا روز جمعه (۲۳ فروردین/ ۱۲ آوریل) به نقل از معاون سعید جلیلی نوشت که هدف دیگر گفتگوها باید شناسایی حق جمهوری اسلامی برای ادامه‌ غنی‌سازی اورانیوم باشد.

لغو کامل تحریم‌ها، وعده‌ای که داده نشده

سخنان باقری در حالی ابراز می‌شود که دور تازه‌ گفتگوهای ایران با نمایندگان کشورهای موسوم به ۱+۵ در آلماتی قزاقستان بدون دست یافتن به نتیجه‌ ملموسی خاتمه یافت.

به گزارش ایسنا معاون دبیر شورای عالی امنیت ملی در پاسخ به این پرسش که "افکار عمومی انتظار دارد مذاکرات به یک نتیجه برسد و حداقل زمان و مکان مذاکرات بعدی مشخص شود اما این اتفاق در آلماتی نیفتاد"، دلیل اصلی این مسئله را "نبود اختیارات لازم برای تصمیم‌گیری در طرف‌های ۱+۵ " عنوان کرد.

پنج عضو دائمی شورای امنیت و آلمان به ایران پیشنهاد کرده بودند که در صورت نرمش در مذاکرات و تحقق خواست‌های جامعه بین‌المللی، آمریکا و اتحادیه اروپا آماده‌اند بخشی از تحریم‌ها علیه ایران را کاهش دهند.

تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل و تحریم‌های یکجانبه آمریکا و اتحادیه اروپا به علت آنچه نگرانی از ابعاد احتمالا نظامی فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی عنوان می‌شود اعمال شده است. این کشورها تاکنون وعده لغو کامل تحریم‌ها را نداده‌اند.

نگرانی‌هایی که "موضوعیت ندارد"

کشورهای ۱+۵ با توجه به ابهام‌ها و اسنادی که احتمال وجود جنبه‌های اعلام نشده در فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی را تایید می‌کند از این کشور می‌خواهند با همکاری همه جانبه با بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نگرانی‌های جامعه جهانی را بر طرف کند و به اعتماد سازی روی آورد.

 
 علی باقری ادعا می‌کند که "این دو مقوله از هم جدا هستند" و کشورهای غربی آنها را با هم مخلوط می‌کنند: «آن‌ها برای رسیدن به اهداف‌شان این دو را با هم یکی می‌کنند در حالی که اعتمادسازی یک بحث سیاسی است که دو طرف باید بر اساس حقوق برابر با هم مذاکره کنند اما رفع نگرانی در بحث هسته‌ای ما اصلا موضوعیت ندارد.»

معاون جلیلی می‌گوید: ایران عضو ان‌.پی‌.تی است و بازرسان آژانس و دوربین‌های آن‌ها فعالیت‌های ما را رصد می‌کنند و آژانس بارها اعلام کرده که فعالیت‌های هسته‌یی ایران صلح‌آمیز است.

مدیرکل آژانس، یوکیا آمانو بارها در گزارش‌های خود تاکید کرده که این نهاد تنها صلح‌آمیز بودن فعالیت‌هایی را تایید می‌کند که بر آنها نظارت دارد. تردید آژانس در مورد فعالیت‌هایی، از جمله در تاسیسات پارچین است که ایران اجازه بررسی آنها را نمی‌دهد.

در جستجوی مسئولی برای پذیرش تعلیق

باقری خاطر نشان می‌کند که بحث پرونده هسته‌ای ایران جنبه‌های مختلف سیاسی، فنی و حقوقی دارد. او می‌افزاید: "در عرصه حقوقی با پذیرش برخی محدودیت‌ها ناخودآگاه به دست غربی‌ها ابزاری دادیم که از آن به عنوان یک وسیله علیه‌مان استفاده کردند."

اشاره‌ او به تعلیق موقت فعالیت‌های هسته‌ای در دوران  ریاست جمهوری محمد خاتمی است که از سرگیری آن در دوران محمود احمدی‌نژاد به ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت منجر شد.

به گفته‌ علی باقری "آن‌ها با این استدلال که ما تعلیق را شکستیم در حالی که پذیرش تعلیق داوطلبانه بود، ما را به شورای امنیت ارجاع دادند، چرا که به هر حال ما این مساله را پذیرفته بودیم و لغو آن ‌از نظر آن‌ها امر خلاف بود."

 این موضوع بارها از سوی اصولگرایان به عنوان ضعف دولت خاتمی و عقب‌نشینی اصلاح‌طلبان در برابر کشورهای غربی تلقی شده و بهانه‌ای برای انتقادهای شدید بوده است.

«تعلیق و ازسر گیری غنی‌سازی تدبیر رهبری بود»

علی اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی روز یکشنبه (۱۸ فروردین/ ۷ آوریل) در یک نشست خبری گفت که توقف غنی‌سازی اورانیوم در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی و از سرگیری این فعالیت‌ها در دوران احمدی‌نژاد نه تنها با تایید علی خامنه‌ای که "تدبیر" او بوده است.

به رغم این اظهارات و سخنان باقری که ایران را پیروز مذاکرات هسته‌ای وانمود می‌کند، انتقاد به سیاست خارجی دولت احمدی‌نژاد در روزهای گذشته افزایش یافته است. یکی از اهداف این انتقادها کمرنگ جلوه دادن نقش رهبر جمهوری اسلامی در تعیین خطوط کلی سیاست خارجی و فعالیت‌های هسته‌ای است که به نظر می‌رسد که ولایتی نیز بر آن صحه گذاشته باشد.

ولایتی پنج‌شنبه، ۲۲ فروردین از سیاست خارجی دولت احمدی‌نژاد به شدت انتقاد کرد و بخشی از مشکلات مهم امروز کشور را به "بی‌تدبیری" در عرصه روابط بین‌المللی نسبت داد. او می‌گوید "اگر تدبیر می‌شد، بسیاری از تحریم‌ها اتفاق نمی‌افتاد."

هم‌زمان با سخنان ولایتی، حسن روحانی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی و رئیس کنونی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، نیز سیاست خارجی دولت احمدی‌نژاد را عامل شدت گرفتن تحریم‌ها عنوان کرد: «همین مدیریت بود که تحریم‌ها را به سخره گرفت و آنها را کاغذ پاره می‌نامید. می‌توانستیم تحریم‌ها را تقلیل دهیم.»