در میانه اوضاع بحرانی و ناآرامی‌های روزهای اخیر در مصر محمد مرسی،‌رئیس‌جمهور این کشور، روز چهارشنبه (۳۰ ژانویه/ ۱۱ بهمن) در برلین با آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، دیدار خواهد کرد.

این نخستین دیدار آقای مرسی در مقام ریاست‌جمهوری مصر از آلمان به شمار می‌رود و انتظار می‌رود که بحث میلیون‌ها یورو کمک مالی از سوی آلمان که قاهره شدیدا به آن نیازمند است، محور گفت‌وگوهای دو جانبه باشد.

سفر محمد مرسی در شرایطی صورت می‌گیرد که در سه شهر مصر حالت اضطراری اعلام شده و از روز پنج‌شنبه (۲۴ ژانویه/ ۵ بهمن) نزدیک به ۶۰ نفر در این کشور جان خود را در جریان ناآرامی‌های اخیر از دست داده‌اند.

ژنرال عبدالفتاح السیسی، فرمانده ارتش مصر نیز روز سه‌شنبه (۲۹ ژانویه) هشدار داد که بحران کنونی می‌تواند "به نابودی کشور" منجر شود.

محمد مرسی پیش‌تر قرار بود در روز سه‌شنبه برای شرکت در نشست سران اتحادیه آفریقا به اتیوپی سفر کند، اما این سفر را به دلیل شرایط بحرانی در کشور لغو کرد‌.

از نظر ناظران سیاسی، محمد مرسی برای سفر به آلمان اهمیتی بیش ‌از آن قائل است که حاضر باشد از این سفر نیز چشم‌پوشی کند.

آلمان، شریک پراهمیت مصر

اقتصاد مصر هم اینک در وضعیتی بحرانی به سر می‌برد. آمار بیکاری و فقر در این کشور رو به افزایش است، میزان ذخایر ارزی رو به کاهش است و کسری بودجه به شدت به معضلی قابل توجه در عرصه سیاسی و اقتصادی بدل شده است.

آلمان یکی از شرکای مهم تجاری برای مصری‌ها به شمار می‌رود. حتی در زمان نا‌آرامی‌‌های خیابانی در مصر همچنان صدها هزار گردشگر آلمانی به این کشور سفر کردند. دانش ‌فنی آلمان و نیز سرمایه‌گذاران آلمانی از جایگاه مهمی در عرصه صنعت و اقتصاد مصر برخوردار هستند.

هیچ کشوری به اندازه مصر از قبل همکاری‌های توسعه و عمرانی آلمان ذینفع نبوده است.

دولت آلمان پیش‌تر در نظر داشت تا ۲۴۰ میلیون یورو از بدهی‌های مصر را ببخشد. اما نزدیک به یک ماه پیش وزیر توسعه و همکاری‌های اقتصادی آلمان اعلام کرد که بخشش بدهی‌های مصر و نیز اجرای پروژ‌ه‌های عمرانی در این کشور به تعویق افتاده‌اند.

دیرک نیبل دلیل این امر را تحولات داخلی در مصر عنوان کرد.

حال نیز انتظار می‌رود که تنها ۳۰ میلیون یورو از این بدهی‌ها به مصر بخشیده شود. افزون بر آن مقامات مسئول آلمانی این موضوع را نیز مسکوت گذارده‌اند که چه پروژه‌های عمرانی تازه‌ای در مصر را به اجرا درخواهند آمد.

با این حال شرکت "دزرتک" (Desertec) که یکی از شرکت‌های مشهور آلمانی در زمینه بهره‌وری از انرژی خورشیدی و بادی است، از امضای قرارداد با مصری‌ها در روز چهارشنبه خبر داده است.

به گفته رئیس این شرکت، کارشناسان تخمین می‌زنند که میزان سرمایه‌گذاری‌ها در مصر در این زمینه تا سال ۲۰۵۰ بالغ سر به میلیاردها یورو خواهد زد.

پرسش‌های آلمان

محمد مرسی برای جلب همکاری آلمان در دیدارش با آنگلا مرکل بایستی نخست برخی ابهام‌ها و تردیدها را برطرف کند.

صدراعظم آلمان با استقبال از مرسی در برلین نشان می‌دهد که وی را به عنوان رئیس دولت مصر همچنان به رسمیت می‌شناسد، اما در عین حال بر "گفت‌وگوی دو جانبه" میان دولت و مخالفان در مصر تأکید می‌ورزد.

مارکوس لونینگ، نماینده ویژه دولت آلمان در امور حقوق بشر، در آستانه سفر محمد مرسی به برلین "تشنج‌زدایی و گفت‌وگوی سیاسی" را که تمامی احزاب و گروه‌های سیاسی در آن شرکت داشته باشند، یکی از اقداماتی دانسته که دولت مصر بایستی هر چه سریع‌تر در تحقق آن تلاش ورزد.

رابطه مصر با اسرائیل از دیگر نکاتی است که آلمان خواهان یافتن پاسخی صریح و روشن به آن است. چندی پیش تصاویر ویدئویی یکی از سخنرانی‌های محمد مرسی متعلق به سال ۲۰۱۰ منتشر شد که وی در آن از اسرائیلی‌ها با القابی همچون "صهیونیست"، "خون‌آشام" و از "نسل میمون‌ها و خوک‌ها" نام می‌برد.

محدودیت‌های شدید وضع شده علیه نهادهای سیاسی و سازمان‌های غیردولتی یکی دیگر از موضوع‌‌هایی است که محمد مرسی ملزم به رفع تردیدها و ابهامات از آن است. به موجب یک قانون جدید سازمان‌های غیردولتی در مصر از قبول کمک‌های مالی خارجی منع شده‌اند.

در سال گذشته اتهاماتی به کارکنان بنیاد "کنراد آدناوئر" در مصر که به حزب دمکرات مسیحی آلمان نزدیک است، وارد شد. یکی از این اتهامات "نقل و انتقال غیرقانونی پول" بود. دولت آلمان از مصر می‌خواهد که به فعالیت بنیادهای سیاسی در این کشور جنبه قانونی ببخشد.

اجازه ورود به ناظران بین‌المللی برای نظارت بر روند انتخابات پارلمانی در مصر از دیگر نکات مهمی به شمار می‌رود که به گفته کارشناسان در دیدار آنگلا مرکل و محمد مرسی مطرح خواهد شد.

در روز ۲۵ فوریه دولت مصر تاریخ برگزاری انتخابات پارلمانی در چارچوب قانون اساسی جدید را اعلام می‌کند. احتمال داده می‌شود این انتخابات در ماه آوریل یا مه انجام پذیرد.

دولت مصر در انتخابات پیشین، هنگامی به ناظران بین‌المللی اجازه ورود به کشور را داد که عملا فرصت سفر از دست رفته بود. جامعه جهانی این بار خواستار نظارت سازمان‌های بین‌المللی بر روند برگزاری انتخابات پارلمانی مصر و اطمینان خاطر از برگزاری آزاد و منصفانه آن است.

در همین حال حزب سبزهای آلمان از صدراعظم آلمان خواسته است تا در دیدار روز چهارشنبه با محمد مرسی خواستار "گفت‌وگوی واقعی" میان دولت مصر و نیروهای اپوزیسیون شود.

به گفته سخنگوی سیاست خارجی حزب سبزها، آقای مرسی بایستی مشخص سازد که آیا وی قصد "گام برداشتن در مسیر تحقق دمکراسی" را دارد یا می‌خواهد "یک دیکتاتوری اسلامی" بنا کند.

حزب سبزهای آلمان رئیس‌جمهور مصر را به انجام مذاکرات جدی با مخالفان بر سر تشکیل "دولت اتحاد ملی" و نیز اعمال تغییرات در قانون اساسی فرا خوانده است.