شامگاه شنبه (۱۵ نوامبر، ۲۴ آبان) در حاشیه نشست سران ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان موسوم به "گروه بیست" آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، به هتل محل اقامت ولادیمیر پوتین رفت و به مدت چهار ساعت با رئیس جمهور روسیه به گفت‌وگوی محرمانه نشست. از محتوای این دیدار طولانی گزارشی منتشر نشده، اما در اهمیت آن تردیدی وجود ندارد.

در روابط روسیه با کشورهای غربی آشکارا تنشی پدید آمده که فضای دوران "جنگ سرد" را تداعی می‌کند. آنگلا مرکل در نشست سران ۲۰ از تلاش‌های توسعه‌طلبانه روسیه که از اوکراین تا گرجستان مشهود است، انتقاد کرد.

پوتین در طول اجلاس ناراحت و عصبی به نظر می‌رسید و به گفته منابع روسی قصد داشت زودتر کنفرانس را ترک کند و به روسیه برگردد.

پوتین در نشست‌های گروه از همه سو با انتقادهای شدید روبرو شده بود. رئیس جمهور استرالیا از دولت روسیه خواسته بود که به خاطر سقوط هواپیمای خطوط هوایی مالزی که روز ۱۷ ژوئیه گذشته در آسمان اوکراین سقوط کرد، عذرخواهی کند.

باراک اوباما، رئیس جمهور ایالات متحده، در سخنرانی خود روسیه را خطری تازه برای جهان ارزیابی کرد. در مناقشه میان روسیه و اوکراین، بیشتر کشورهای غربی آشکارا از اوکراین پشتیبانی کردند.

انتقاد از "یکسونگری غرب"

ولادیمیر پوتین در گفت‌وگویی با کانال اول تلویزیون آلمان گفت: «مهمترین چیز این است که نباید مسئله را یک‌طرفه ببینیم». او انتقاد کرد که غرب بر اقدامات جنگ‌افروزانه‌ی دولت اوکراین چشم بسته است.

پوتین پرسید: «آیا شما می‌خواهید که دولت اوکراین همه چیز، تمام مخالفان و رقیبان سیاسی را نابود کند؟» و خود تصریح کرد: «ما چنین نیتی نداریم و چنین چیزی را اجازه نمی‌دهیم.» او گفت که دولت او مصمم است از شکست جدایی‌طلبان شرق اوکراین جلوگیری کند.

اکنون چند ماه است که دولت اوکراین و جدایی‌طلبان طرفدار روسیه یکدیگر را به ساقط کردن هواپیمای خطوط هوایی مالزی متهم می‌کنند. در سقوط هواپیمای یادشده حدود ۳۰۰ نفر جان خود را از دست دادند. اندکی پیش از کنفرانس، تلویزیون دولتی روسیه گزارش تازه‌ای از این رویداد فاجعه‌بار پخش کرد و در آن با عکس‌های تازه مدعی شد که هواپیما را نیروی هوایی اوکراین سرنگون کرده است.

راه ناهموار تنش‌زدایی

ولادیمیر پوتین سیاست خارجی روسیه را در مسیری پیش می‌برد که فرصت سازش و نزدیکی با غرب، مدام کمتر می‌شود. آنگلا مرکل در دیدار طولانی خود با رئیس جمهور روسیه سعی داشته از افزایش تنش جلوگیری کند. معلوم نیست که در این وظیفه دشوار تا چد حد موفق شده باشد.

خانم مرکل پیش از دیدار با پوتین توضیح داد: «من به تغییر یکباره سیاست روسیه امیدی ندارم.» او تأکید کرد که اوضاع رضایت‌بخش نیست. کشورهای اروپایی می‌کوشند از تمام امکانات دیپلماتیک برای پیشرفت اوضاع و به ویژه بهبود شرایط زندگی مردم اوکراین استفاده کنند.

این بار اول نیست که مرکل می‌کوشد با صبر و حوصله با رهبر روسیه گفت‌وگو کند. ماه پیش در میلان او حدود ۵ ساعت با پوتین به گفت‌وگوی دونفره نشست.