ملاله یوسفزی و کایلاش ساتیارتی برندگان جایزه نوبل صلح ۲۰۱۴
AJ۱۳۹۳ مهر ۱۸, جمعه
ملاله یوسفزی، عضو کمپین تحصیل دختران پاکستانی و کایلاش ساتیارتی، فعال حقوق کودکان از هند به طور مشترک برنده جایزه نوبل صلح شناخته شدند. ملاله یوسفزی ۱۷ ساله جوانترین فردی است که برنده جایزه نوبل شده است.
تبلیغات
رئیس کمیته نوبل اعلام کرده است که ملاله یوسفزی به دلیل تلاشهایش برای ارتقاء سطح تحصیل دختران در پاکستان این جایزه را دریافت میکند. ملاله جوانترین فرد در تاریخ نوبل است که برنده این جایزه شده است.
ملاله یوسفزی ۱۷ سال دارد و فعال حقوق کودکان و عضو کمپین تحصیل دختران پاکستانی است. در اکتبر ۲۰۱۲ ستیزهجویان طالبان او را در راه بازگشت از مدرسه ترور کردند. این ترور نافرجام با واکنشهای شدید جهانی روبرو شد.
طالبان پاکستان حملهٔ تروریستی به ملاله را توجیه کردند و این فعال حقوق بشری را "جاسوس غرب" و "سزاوار مرگ" خواندند. طالبان در بیانیهٔ خود نوشته بودند: «اسلام دستور کشتن جاسوسان دشمن را صادر کرده است.» در این بیانیه همچنین آمده بود: «شریعت میگوید که حتی یک کودک میتواند کشته شود، اگر مخالف اسلام باشد».
ملاله یوسفزی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد حضور یافت و سخنرانی کرد و آنجا نیز از حق تحصیل برای همه کودکان دفاع کرد و خواستار تلاشی جهانی علیه بیسوادی شد.
کایلاش ساتیارتی (۵۳ ساله) نیز از فعالان حقوق بشر و از افراد پیشرو در مبارزه با کار اجباری کودکان است. به همت او و همنظرانش تاکنون دهها هزار کودک در هند از کار اجباری خلاص شده و به بازپروری و تحصیل روی آوردهاند.
کایلاش ساتیارتی که مهندس برق است، به همراه دیگر فعالان حقوق بشر هند مراکز توان بخشی متعددی را به منظور تأمین امکانات برای کودکان بنا کردهاند.
نوبل صلح، جایزهای بحثبرانگیز
جایزه نوبل صلح یکی از پنج جایزه نوبل است که از سال ۱۹۰۱ همهساله از طرف کمیته نوبل در اسلو، پایتخت نروژ اهدا میشود. این جایزه را تاکنون چهرههای تاثیرگذار بسیاری در جهان دریافت کردهاند.
دالایی لاما، رهبر دینی بوداییان تبت (۱۹۸۹)، نلسون ماندلا، رئیس جمهوری پیشین آفریقای جنوبی و قهرمان فقید مبارزه با آپارتاید (۱۹۹۳) و یاسر عرفات، شیمون پرز و اسحاق رابین (۱۹۹۴) رهبران اسرائیل و فلسطین، از جمله شخصیتهای مطرح هستند که این جایزه را دریافت کردهاند.
جایزه نوبل صلح در سال ۲۰۱۳ به سازمان "منع کاربرد سلاحهای شیمیایی" به دلیل "تلاشهای گسترده خود برای از بین بردن سلاحهای شیمیایی" اهدا شد. این سازمان نقش اصلی را در نابودی عملیات زرادخانه شیمیایی سوریه ایفا کرد. وظیفه اصلی این سازمان نظارت بر اجرای کنوانسیون سازمان ملل در مورد سلاح شیمیایی در جهان است.
اگر اعلام برندگان جایزهی نوبل فیزیک یا شیمی، کمتر نظرات مخالفی در پی دارد، در مقابل اعلام برندگان جایزهی نوبل صلح، همواره با موافقان و مخالفانی روبروست. آنهم به این دلیل که در این مورد بخصوص، سیاست نقشی خاص بازی میکند.
آلفرد نوبل (۱۸۹۶- ۱۸۳۳) صنعتگر و مخترع سوئدی در وصیتنامه خود درباره جایزه نوبل صلح گفته است که این جایزه باید به کسی اهدا شود که بهترین یا بیشترین کوشش را در راه "برادری اقوام، انحلال یا کاهش ارتشها یا تشکیل و ترغیب کنفرانسهای صلح کرده باشد."
زمانیکه یاسر عرفات، شیمون پرز و اسحاق رابین در سال ۱۹۹۴ برندهی این جایزه شدند، نقدهای زیادی از سوی جامعهی یهودیان در دنیا به راه افتاد. بخصوص که بردن جایزهی صلح برای تلاش در رفع مشکلات خاورمیانه، از سوی کسی که همواره با خود چفیه و خشاب اسلحه (نشانهی مبارزهی فلسطینیان) داشت، برای عدهی بیشماری بحثبرانگیز بود.
هنری کیسینجر گرچه مانند عرفات شخصیت بحثبرانگیزی نبود، اما جایزهی صلح نوبل او هم بحثهای زیادی به دنبال داشت. مشاور امنیتی رئیس جمهور نیکسون در سال ۱۹۷۳ برای تلاشهایش در اتمام جنگ ویتنام برندهی این جایزه شد. این در حالی است که جنگ ویتنام در زمان ریاست جمهوری نیکسون یک بار از کنترل خارج شده بود.
برندگان جایزه نوبل صلح یک مدال، یک مدرک رسمی و ۸ میلیون کرون سوئد (۹۰۰ هزار یورو) دریافت میکنند.
جایزه صلح نوبل به خوآن مانوئل سانتوس، رئیس جمهور کلمبیا تعلق گرفت.
جایزه نوبل صلح در سال ۲۰۱۶ به رئیس جمهور کلمبیا تعلق گرفت. به این ترتیب از تلاشهای این سیاستمدار برای پایان دادن به پنج دهه جنگ خونین داخلی با چریکهای فارک با اهدای این جایزه قدردانی شد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/F. Vergara
تلاش برای پایان دادن به پنج دهه جنگ خونین در کلمبیا
جایزه صلح نوبل سال ۲۰۱۶ به خوآن مانوئل سانتوس، رئیس جمهور کلمبیا تعلق گرفت. این جایزه برای تلاش رئیس جمهور کلمبیا در راستای پایان بخشیدن به پنج دهه جنگ خونین داخلی با رزمندگان فارک به او اهدا میشود.
عکس: picture-alliance/AP Photo/F. Vergara
تلاش برای دموکراسی در تونس
جایزه صلح نوبل سال ۲۰۱۵ میلادی به هیأت چهارگانه گفتوگوی ملی تونس رسید. کمیته صلح نوبل اعلام کرد، کوششهای هیأت یادشده در جهت برقراری دمکراسی در تونس پس از بهار عربی آن را موفق به دریافت این جایزه کرده است.
عکس: Reuters/NTB scanpix/C. Poppe
در خدمت کودکان
جایزه صلح نوبل سال ۲۰۱۴ به ملاله یوسفزی، دختر ۱۷ ساله پاکستانی و کایلاش ساتیارتی، فعال حقوق کودکان هند اهدا شد. این دو به خاطر فعالیتهایشان برای تحقق حقوق کودکان این جایزه را دریافت کردند.
عکس: AFP/Getty Images/A. Braastad
سازمان منع کاربرد سلاحهای شیمیایی
آکادمی علوم سوئد سازمان "بازدارندگی از به کارگیری جنگافزارهای شیمیایی" را به دلیل "تلاشهای گسترده خود برای از بین بردن سلاحهای شیمیایی" شایسته دریافت جایزه نوبل صلح در سال ۲۰۱۳ دانست. این سازمان در سال ۱۹۹۷ تأسیس شد و بر اساس قراردادی جداگانه با سازمان ملل متحد همکاری دارد. وظیفه اصلی این سازمان نظارت بر اجرای کنوانسیون سازمان ملل در مورد سلاح شیمیایی در جهان است.
عکس: picture-alliance/dpa
اتحادیه اروپا
کمیته نوبل در اسلو در سال ۲۰۱۲ جایزه نوبل صلح را به اتحادیه اروپا اهدا کرد. پیشتر نیز نهادهای بینالمللی موفق به دریافت نوبل صلح شده بودند. این جایزه به خاطر پیشبرد صلح و دموکراسی در اروپا به این نهاد اعطا شد.
عکس: picture-alliance/dpa
سه فعال زن
کمیته نوبل سه فعال زن، الن جانسون-سیرلیف رئیسجمهور لیبریا، توکل کارمن از یمن و لیما گبووی فعال حقوق بشراهل لیبریا را برندگان نوبل صلح ۲۰۱۱ معرفی کرد. الن جانسون-سیرلف ۷۲ ساله، نخستین زن در قاره آفریقاست که به ریاست دولت رسیده است. توکل کارمن یکی از شناختهشدهترین چهرههای مبارزات مردمی در یمن و از بنیانگذاران نهاد "روزنامهنگاران زن مستقل" این کشور است. لیما گبووی، اهل لیبریا فعال حقوق زنان است.
عکس: dapd
لیوشیائوبو
جایزه نوبل صلح سال ۲۰۱۰ میلادی به نویسنده چینی لیو شیائوبو تعلق گرفت. کمیته نوبل صلح او را به دلیل مبارزهای طولانی و بدون خشونت برای حقوق اولیه انسانها در چین شایسته دریافت این جایزه دانست.
عکس: picture-alliance/dpa
باراک اوباما
باراک اوباما دسامبر ۲۰۰۹ در جریان بازدیدی کوتاه از اسلو، جایزه نوبل صلح را دریافت کرد. بسیاری از منتقدان بر این باور بودند رئیسجمهور آمریکا این جایزهی غافلگیرکننده را بسیار زود و حتی به عنوان پیشپرداخت دریافت کرد. اوباما برنامه خود برای جهانی عاری از سلاحهای اتمی را معرفی کرده اما هنوز آن را عملی نکرده است.
عکس: picture-alliance/dpa
مارتی آهتیساری
در سال ۲۰۰۸ بهخاطر تلاشهایش در سه دهه برای برقراری صلح در جهان و حل مناقشات بینالمللی موفق به دریافت جایزه صلح نوبل شد
عکس: Getty Images
راجندرا پاچائوری و ال گور
راجندرا پاچائوری، رئیس هیئت بینالمللی تغییرات جوی سازمان ملل متحد و ال گور، معاون رئیس جمهور آمریکا در دوره بیل کلینتون، در سال ۲۰۰۷ به پاس مبارزات خود برای جلوگیری از تغییرات جوی جایزه نوبل صلح را دریافت کردند.
عکس: picture-alliance/dpa
محمد یونس
محمد یونس بنگلادشی که "بانکدار فقر" خوانده میشد همراه مسمات تسلیم بیگم، مدیر بانکی که او بنیانگذاری کرد سال ۲۰۰۶ جایزه نوبل صلح را دریافت کردند. این بانک به فقرا اعتبار مالی پرداخت میکرد. محمد یونس در این فاصله از پست خود کنارهگیری کرده است. وی در بنگلادش شخصیتی مورد مناقشه به شمار میرود.
عکس: Getty Images/AFP
آژانس بینالمللی انرژی هستهای
آژانس بینالمللی انرژی هستهای و مدیر کل آن محمد البرادعی در سال ۲۰۰۵ جایزه نوبل صلح را از آن خود کردند.
عکس: picture-alliance/dpa
وانگاری ماتای
وانگاری ماتای به عنوان نخستین زن آفریقایی سال ۲۰۰۴ موفق به دریافت نوبل صلح شد. این پروفسور کنیایی به پاس خدمات خود در زمینه توسعه، دموکراسی، صلح، مبارزه برای حقوق زنان و همچنین تلاش بیوقفه برای حفاظت از محیطزیست جایزه نوبل صلح را دریافت کرد. وانگاری ماتای که ۲۵ دسامبر ۲۰۱۱ درگذشت "مادر درختان" لقب گرفته بود
عکس: dapd
شیرین عبادی
حقوقدان ایرانی، شیرین عبادی به عنوان نخستین زن مسلمان برای "شایستگی ویژه در خدمت به صلح" موفق به دریافت نوبل صلح سال ۲۰۰۳ شد. کمیته نوبل با اهدای این جایزه به شیرین عبادی تلاش وی برای دموکراسی، حقوق اولیه انسانها، به ویژه حقوق زنان و کودکان در ایران را ارج نهاد.
عکس: AFP/Getty Images
جیمی کارتر
جیمی کارتر، سی و نهمین رئیسجمهور آمریکا در سال ۲۰۰۲ از سوی آکادمی نوبل برنده جایزه صلح شناخته شد. اقای کارتر این جایزه را به پاس خدماتش برای یافتن راهحلهای صلحآمیز برای بحرانهای بینالمللی و پیشبرد دموکراسی و حقوق بشر در جهان دریافت کرد.
عکس: Getty Images
کوفی عنان و سازمان ملل متحد
کمیته نوبل صلح جایزه سال ۲۰۰۱ را به طور مشترک به کوفی عنان و سازمان ملل متحد اهدا کرد.
عکس: picture-alliance/dpa
کیم دای جونگ
کیم دای جونگ، رئیسجمهور سابق کره جنوبی در سال ۲۰۰۰ به خاطر سیاستهای تنشزدایی در برابر کره شمالی جایزه صلح نوبل را دریافت کرد.