ممنوع‌الخروج شدن تعدادی از روحانیان اهل سنت در ایران
۱۳۸۹ آبان ۳, دوشنبه
به گزارش سایت "سنی آنلاین"، پایگاه رسمی "حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان"، ماموران امنیتی، گذرنامه‌ی تعدادی از علمای برجسته‌ی اهل سنت را در فرودگاه امام خمینی تهران توقیف کرده‌اند و مانع از سفر آنها به خارج از کشور شده‌اند.
سنی آنلاین می‌نویسد: «روز پنجشنبه جمعی ازعلمای اهل‌سنت که عازم کشور ترکیه برای شرکت در یک کنفرانس بین‌المللی اسلامی بودند، گذرنامه برخی از آنان توسط ماموران امنیتی توقیف شد. مولانا عبدالغنی بدری، معاونت آموزشی حوزه دارالعلوم زاهدان، دکتر عبیدالله، استاد حدیث این حوزه و مولانا عثمان قلندرزهی، مدیر مدرسه مدینة‌العلوم خاش، از جمله افرادی هستند که گذرنامه‌ی آنها توقیف شده است».
امام جمعه‌ی زاهدان هم ممنوع‌الخروج است
این پایگاه اطلاع رسانی همچنین خبر میدهد که سفر مولانا عبدالحمید به کشور قطر جهت شرکت در "هشتمین کنفرانس بین‌المللی گفتگوی ادیان" نیز هفته‌ی پیش لغو شده بود. مولانا عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان و رئیس "شورای هماهنگی مدارس دینی اهل سنت استان سیستان و بلوچستان" است.
کاوه قریشی روزنامه نگار و فعال حقوق بشر کرد در گفتگو با دویچه‌وله می‌گوید، گذرنامه‌ی امام جمعه زاهدان در فرودگاه مهرآباد توقیف شد و با وجود پیگیریهای مستمر همچنان در حالت توقیف باقی مانده است. موضوع توقیف گذرنامه روحانیان سنی را امام جمعه زاهدان در خطبه‌های نماز جمعه این هفته نیز طرح کرد.
مولوی عبدالحمید: آزادی سفر نباید سلب شود!
مولانا عبدالحمید در خطبه‌های نماز جمعه زاهدان خاطرنشان کرد: «متاسفانه طی روزهای اخیر با بعضی از علمای ما برخوردهایی شده است که جا دارد ما گلایه کنیم. من عادت ندارم مسائل و مشکلات شخصی خودم را مطرح کنم اما برخی دیگر از علمای سرشناس منطقه طی همین هفته‌ی گذشته به منظور شرکت در کنفرانسهایی قصد سفر به کشورهای دیگر را داشتند که متاسفانه بر اثر توقیف گذرنامه از سفر باز ماندند. این فرایند برای ما بسیار تعجبآور است و ما گلایهمندیم».
امام جمعه‌ی زاهدان در ادامه‌ی صحبت‌هایش اظهار داشت: « نباید آزادی قانونی هیچ شهروندی را از او سلب کرد. یک شهروند، عالم باشد یا غیرعالم، چنانچه قصد سفر به خارج از کشور را داشته باشد و بخواهد در کنفرانسی شرکت کند یا برنامه دیگری داشته باشد، باید این آزادی عمل به او داده شود.»
دلایل ممنوع‌الخروج بودن روحانیان سنی
احمد اسماعیلی سخنگوی "شورای مرکزی سنت" در گفتگو با دویچه‌وله دلایل ممنوع‌الخروج شدن روحانیان سنی را چنین توضیح میدهد: «دلیل اصلی این کار سفر و یا زیارت علمای سرشناس سنی برای حضور در کنفرانس‌های بین‌المللی است. در سفری که مولانا عبدالحمید اخیرا به کشور تاجیکستان برای شرکت در کنگره‌ی "امام ابوحنیفه" داشت، از هیات اهل سنت ایران که همراه مولوی عبدالحمید بود استقبال بسیار خوبی صورت گرفت. آن استقبالی که ازهیات اهل سنت شد متاسفانه از علمای تشیع صورت نگرفت و آنها احساس کردند، محبوبیت خود را در خارج از کشور از دست داده‌اند».
نگرانی ایران از آشنایی کشورهای مسلمان با وضعیت سنی‌ها
به نظر آقای اسماعیلی یکی دیگراز دلایل توقیف گذرنامه روحانیون سنی نگرانی دولت ایران از توجه دولت‌های مسلمان به وضعیت سنی‌ها در ایران است. وی در این رابطه می‌افزاید: «حکومت ایران نگران است با سفرعلمای اهل سنت به خارج از کشور اخبار اهل سنت بیشتر به خارج برسد و علما و همچنین دول عربی و کشورهای اسلامی با وضعیت سنی‌ها آشنا شوند و این به ضرر حکومت ایران تمام شود.»
آقای اسماعیلی معتقد است که «دولتمردان ایران نگرانند درخارج از کشور با محرومیت‌ها، ممنوعیت‌ها و مظلومیت‌های سنی‌ها در بلوچستان، ترکمن‌صحرا و کردستان، خراسان و جنوب ایران آشنا گردند.»
کاوه قریشی، روزنامه نگار و آگاه به مسائل اهل سنت در ایران، نظر دیگری دارد. وی می‌گوید: «حضور این روحانیان در خارج از کشور و شرکت آنها در نشست‌ها و در کنفرانس‌های بین‌المللی خطری برای دولت ایران محسوب نمی‌شود و این روحانیان صرفا مسائل دینی خود را طرح کرده‌اند و موضوع بحث آنها هم اسلام سیاسی نبوده است.»
دولت ایران تابحال با سفر رهبران سنی مخالفتی نمی‌کرد
ایران تا به حال با سفر و شرکت علمای سنی در کنفرانس‌های دینی بین‌المللی مخالفتی نمی‌کرد و گذرنامه‌ی آنها توقیف نمی‌شد. روحانیان سنی علیرغم انتقادهای آنان از برخی عملکردهای دولت در قبال اهل سنت، در سال‌های اخیر اجازه‌ی مسافرت داشتند. حال چرا این اقدامات اکنون تشدید یافته است؟
کاوه قریشی روزنامه نگار و فعال حقوق بشر در گفتگو با دویچه وله به بدتر شدن وضعیت اقلیت‌های دینی در دوره‌ی احمدی نژاد اشاره می‌کند. وی می‌گوید: «با روی کار آمدن احمدی‌نژاد فشار به اقلیت‌های دینی تشدید شده است. اینگونه فشارها پیش از دولت احمدی نژاد بر اهل سنت نبوده و در طول ۲۰ سال پیش از روی کار آمدن احمدی‌نژاد اختلافات مذهبی در ایران کم‌رنگ‌تر شده بود.»
در عین حال رسانه‌های مربوط به اهل سنت شکایت می‌کنند که سایت‌های اینترنتی آنها اکنون در ایران فیلترشده و در داخل کشورقابل دسترسی نیستند.
درخواست سنی‌ها: آزادی در امور دینی است
به نظر احمد اسماعیلی سخنگوی شورای مرکزی سنت مسئله‌ی مسدود شدن سایت‌های اینترنتی، دستگیری‌ها، ممنوع‌الخروج شدن‌ها و فشار به روحانیان هر چند اکنون در سطح کشورمطرح هست، ولی فشار بر اهل سنت در ایران بر اساس قوانین کشوری همیشه بوده است.
وی دلیل می‌آورد: «با گنجاندن اصل ۱۲ در قانون اساسی، اهل سنت حقوق برابر با اهل تشیع را در ایران از دست دادند. براساس این اصل "مذهب رسمی کشورجعفری اثنی‌عشری تعریف می‌شود که این "اصل الی ابد غیر قابل تغییر است" و بدین گونه اهل سنت را از تمامی حقوق خود محروم کرده‌اند».
آقای اسماعیلی در ادامه صحبت‌هایش به مشکلات سنی‌ها اشاره می‌کند که پس از انقلاب لاینحل مانده است.
وی دراین‌باره می‌گوید: «یکی از خواست‌ها این است که اهل سنت در امور مسائل دینی خود آزاد باشند و خود سنی‌ها امور خود را اداره کنند. خواست دیگر این است که به سنی‌های مقیم پایتخت برای ادای فرایض دینی خود اجازه احداث مسجد داده شود. به سنی‌ها در ایران اجازه دهند، برای درج اخبار و رویداد مسائل دینی خود روزنامه و نشریه انتشار دهند.»
"احمدی‌نژاد تابحال پاسخی نداده است"
سنی‌ها با طرح "ساماندهی مدارس دینی اهل سنت" توسط دولت، که حدود دو سال پیش در شورای انقلاب فرهنگی به منظور "کنترل مدارس دینی" تصویب شده، نیز مخالفت می‌کنند. این اقدام دولت اعتراض رهبران دینی سنی و"مجمع نمایندگان اهل سنت" در مجلس شورای اسلامی را برانگیخته بود.
این مجمع با نوشتن نامه‌ی اعتراضی به احمدی‌نژاد، خواستار لغو این مصوبه و جلوگیری از دخالت دولت در اداره‌ی مدارس دینی اهل‌سنت شده بود.
برخی از علما و رهبران سنی در ایران در گفتگو با دویچه وله خاطرنشان کردند که تا به حال از سوی احمدی نژاد و مقام‌های دیگر دولتی ایران پاسخی به خواسته‌های آنها داده نشده است.
آگاهان به امور مسائل دینی سنی‌ها هشدار می‌دهند، ادامه وضعیت کنونی و تشدید فشار بر روحانیان سنی و ممنوع‌الخروج شدن آنها، شکاف میان اهل سنت و شیعه را بیشتر خواهد کرد.
طاهر شیرمحمدی
تحریریه: داود خدابخش