ممنوعیت نوازندگی زنان به لغو اجرای ارکستر سمفونیک انجامید
MKH۱۳۹۴ آذر ۸, یکشنبه
اجرای ارکستر سمفونیک تهران در مراسم اختتامیه دومین دوره مسابقات کشتی آزاد جام باشگاههای جهان در مجموعه ورزشی آزادی به دلیل حضور نوازندگان زن لغو شد. رهبر ارکستر سمفونیک تهران، انتقادات تندی در این باره مطرح کرده است.
تبلیغات
قرار بود ارکستر سمفونیک تهران در مراسم اختتامیه دومین دوره از مسابقات کشتی آزاد جام باشگاههای جهان سرود جمهوری اسلامی، قطعه ایران و قطعه علمدار را اجرا کند، اما تنها ۱۵ دقیقه پیش از به روی صحنه رفتن اعضای ارکستر اعلام شد که زنان نوازنده اجازه نواختن روی صحنه را ندارند.
از ارکستر سمفونیک تهران خواسته شد تا بدون حضور نوازندگان زن به روی صحنه برود، اما این خواسته با مخالفت شدید رهبر ارکستر سمفونیک تهران روبهرو شد و در نهایت برنامه لغو شد.
"برخورد با زنان نوازنده خجالتآور بود"
علی رهبری، رهبر ارکستر سمفونیک تهران، در توضیح آنچه در مجموعه ورزشی آزادی تهران رخ داد به خبرگزاری ایسنا گفت: «دلیل اصلی لغو این اجرا خیلی ساده بود. ما به مجموعه ورزشی آزادی دعوت شدیم و آنجا همه چیز برای اجرا آماده بود. صندلیها را برای نوازندگان چیده بودند و همهچیز خوب به نظر میرسید، اما وقتی تنها ۱۵ دقیقه به اجرا زمان مانده بود و ما داشتیم برای اجرای سرود رسمی کشور آماده میشدیم، ناگهان اعلام کردند که زنان نباید روی صحنه ساز بزنند.»
علی رهبری این خواسته مسئولان را "اهانتی بزرگ" به ارکستر سمفونیک تهران دانست و گفت: «من از این اتفاق ناراحت شدم و گفتم امکان ندارد این اهانت را بپذیرم. یا همه با هم اجرا میکنیم یا سالن را ترک میکنیم. عدهای هم رایزنی کردند تا این مشکل حل شود، اما در نهایت گفتند، اصلا نمیشود، خانمها ساز بزنند. من هم پاسخ دادم، اصلا اجرا نمیکنیم.»
چرا برگزارکنندگان کنسرتها در ایران "بیقرارند"؟
03:33
رهبر ارکستر سمفونیک تهران با اعلام اینکه برخورد مسئولان با زنان نوازنده "خجالتآور" بود، گفت: «قرار بود زنان فقط چند قطعه مشخص را اجرا کنند. چرا نباید آنها بتوانند سرود رسمی کشورشان را اجرا کنند؟ بارها گفتهام، من هم در این کشور بزرگ شدهام و خط قرمزها را خیلی بهتر از دیگران میشناسم،اما تا وقتی ارکستر را هدایت میکنم، اجازه چنین برخوردی را نخواهم داد. آنها خودشان ما را دعوت و در عین حال، به ما بیاحترامی کردند.»
موضوع منع حضور نوازندگان و همسرایان زن بر روی صحنه در ایران مسئله تازهای نیست. پیش از این در برخی از شهرستانها نیز چنین برخوردهایی با زنان نوازنده شده بود.
کمتر از یک سال پیش بود که از حضور دختر "عالم قاسماف" در تالار وحدت به عنوان همسرا جلوگیری شد. نمونه دیگر پایین آوردن "حریر شریعتزاده" نوازنده دف و همسر "سالار عقیلی" از روی صحنه بود که قصد داشت در کنسرتی همسرش را همراهی کند.
اعتراض اهالی موسیقی به حذف نوزندگان زن
علیرضا قربانی، خواننده موسیقی ایرانی که او هم طعم حذف زنان از گروهش را چشیده است، مدتی پیش در اعتراض به حذف شش نوازنده زن گروه خود گفته بود: «اینکه چطور میتوانیم زنان را از موسیقی حذف کنیم، به نظر من یک مقدار برخورنده است و جای تفکر و اعتماد بیشتری دارد.»
پری ملکی: زنان در عرصه موسیقی دورههای سختی را گذراندند
This browser does not support the audio element.
پیروز ارجمند، مدیر دفتر موسیقی وزارت ارشاد هم پیش از این به روزنامه شرق گفته بود: «این نوع تفکیک جنسیتی و مستثنا کردن زنان، با سیاستهای وزارت ارشاد منافات دارد. اگر زنان برای حضور روی سن مشکل دارند، مربوط به دیدگاه وزارت ارشاد نیست، بلکه در ارتباط با نهادهای دیگر است.»
حسین علیزاده، نوازنده و آهنگساز هم در واکنش به حذف زنان در عرصه موسیقی پیش از این گفته بود: «در گذشته زنان تنها در چند شهر اجازه حضور بر روی صحنه را نداشتند، اما در حال حاضر تقریبا همه شهرها دارند هماهنگ میشوند که در گروه نوازنده و همخوان زن نباشد.
اظهارات افراد یا گروههای غیرمرتبط با موسیقی
به اعتقاد بسیاری از اهالی هنر، وضعیت موسیقی در دولت حسن روحانی به مراتب بدتر و از زمان دولت پیشین در ایران شده است.
مسئولان دفتر موسیقی وزارت ارشاد بارها از دخالت افراد یا گروههای غیرمرتبط گلایه کردهاند، اما این اظهارنظرها درباره موسیقی و حضور زنان تا به امروز ادامه داشته است.
برای مثال چندی پیش محمد یزدی، رئیس دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری و عضو شورای نگهبان، در سخنانی به حسن روحانی، رئیس جمهوری و علی جنتی، وزیر ارشاد، درباره موسیقی و خوانندگی زنان هشدار داده بود.
محمد یزدی در این باره گفته بود: «در اسلام تکخوانی زن حرام است. همه مراجع در این مورد متفقالقول هستند. حتی همخوانیهایی که در بین آنها تکخوانی زن باشد هم حرام است. ترویج موسیقی نیز حرام است.»
اظهارات دیگری هم در این مورد مطرح شده است. نمونه دیگر سخنان امام جمعه مشهد بود که چندی پیش گفت: «برگزاری کنسرت "مطرببازی" و حمایت دولت از برگزاری کنسرتهای موسیقی تاسفبرانگیز است.»
مخالف با حضور نوازندگان و همسرایان زن در شهرستانهای ایران از سال پیش آغاز شده بود، اما این بار به نظر میرسد، با درخواست حذف نوازندگان زن در پایتخت، دامنه ایجاد محدودیت برای زنان عرصه موسیقی در حال وسیعتر شدن است.
گردهمایی چهرههای سرشناس موسیقی برای "درد مشترک"
چهرههای سرشناس موسیقی ایران در قالب کمپین "من از موسیقی حمایت میکنم" اعتراضشان به لغو سریالی کنسرتها را مطرح کردند. در این جلسه افرادی همچون شهرام ناظری، سالار عقیلی، علیرضا قربانی و عبدالحسین مختاباد حضور داشتند.
عکس: ANA
کمپین "من از موسیقی حمایت میکنم" از یک ماه پیش با نوشتهای از "کیهان کلهر" آهنگساز و نوازنده سرشناس کمانچه و با حمایت تعداد قابل توجهی از اهالی موسیقی فعالیت خود را آغاز کرد. به گزارش سایت "موسیقی ما" کلهر نوشته بود: «برای این که موسیقی قدرت و قوت بگیرد و مستقل باشد، نخستین قدم این است که چرخه مالی سالم و کارآمد فراهم شود. باید فرهنگ "به رسمیت شناختن حقوق صاحبان آثار" بین عموم مخاطبان جا بیفتد.»
عکس: Morgenland Festival Osnabrück
کلهر درباره کمپین "من از موسیقی حمایت میکنم" نوشته بود: «ابتدا باید از دانلود و کپی غیرقانونی موسیقی پرهیز کنیم. دوم به این کمپین بپیوندیم و سوم اینکه دیگران را به عضویت در آن تشویق کنیم تا به این طریق، دامنهی تأثیر آن گسترش پیدا کند و حرفها و هدفهایش با صدای بلندتر به گوش دیگران برسد. هر کاری از دستمان بر میآید بکنیم تا صدای موسیقی ایران بلندتر شود.»
عکس: ANA
سایت "موسیقی ما" مینویسد، پیش از این و در جریان "هفته موسیقی تهران" که شهریورماه امسال با اجرای هنرمندان و گروههای سرشناسی چون "کامکارها"، "همایون شجریان"، "علیرضا قربانی"، "گروه شمس" و "گروه پالت" در عمارت مسعودیه تهران برگزار شده بود، بیانیههای این کمپین قرائت شده و از بهمن ماه امسال زنگ آغاز فعالیتهای رسمی این کمپین به صدا در درآمد.
عکس: Arash Ashourinia
در برنامه کمپین حمایت از موسیقی که در روز یکشنبه ۱۷ اسفند / هشتم مارس برگزار شد، چهرههای سرشناس بسیاری در حوزه موسیقی شرکت کرده بودند که نسبت به لغو کنسرتهای موسیقی در کشور اعتراض کردند.
عکس: MEHR
"حمیدرضا نوربخش" مدیرعامل خانه موسیقی در این برنامه با اعلام اینکه اعضای خانه موسیقی برای یک درد مشترک گردهم جمع شدهاند تا خواستههای خود را بیان کنند، گفت: «متاسفانه امروز مصیبتهایی را تجربه میکنیم که در ۳۰ سال اخیر بیسابقه بوده است. هیچوقت فکر نمیکردیم با آغاز دولت "تدبیر و امید" موسیقیدانان اینگونه دچار یأس و ناامیدی شوند.»
عکس: MEHR
مدیرعامل خانه موسیقی با اشاره به مشکلاتی که برای موسیقی به وجود آوردهاند، ادامه داد: «مگر میشود در مملکتی زنان حق آموزش موسیقی داشته باشند اما حق اجرا نداشته باشند. متأسفانه دو اتفاق تلخ را در خراسان تجربه کردیم. "حریر شریعتزاده" را از روی صحنه پایین آوردند و کنسرت "علیرضا قربانی را لغو کردند" اما اوج فاجعه آنجا بود که به ساحت موسیقی توهین کردند.» (حریر شریعتزاده در کنار همسرش سالار عقیلی)
عکس: ANA
مدیر عامل خانه موسیقی همچنان با اشاره به اینکه "علیرضا قربانی" میتواند به صورت قانونی پیگیر لغو کنسرتش باشد، گفت: «اگر برنامهای طی یک مجوز قانونی لغو میشود، چه کسی درباره آن پاسخگو است؟ اینجا یک خسارت معنوی و یک خسارت مادی وارد شده است و فکر میکنم برخوردی که با آقای قربانی شد، میتواند پیگرد قانونی شود.»
عکس: YJC
سالار عقیلی هم درمورد حذف همسرش از کنسرت مشهد گفت: «به مسئولان گفتم که شما آبروی من را بردید، در رسانهها مطرح شده بود که باید با پایین امدن همسرم، کنسرت را لغو میکردم اما آن لحظه تصمیمگیری برایم سخت بود. ۱۲۰۰ نفر بلیت خریده بودند، شاید هم من اشتباه کردم که ادامه دادم اما واقعا نمیدانستم باید چه کنم. اگر این اتفاق دوباره تکرار شود، کنسرت را قطع خواهم کرد.» (سالار عقیلی و عبدالحسین مختاباد)
عکس: MEHR
"فردین خلعتبری" یکی از آهنگسازان به نام ایران هم که در این جلسه حضور داشت با اعلام اینکه "گفتهاند ما مطرب هستیم"، گفت: «دلم میخواهد امروز این را بگویم، اگر کاری که قربانی میکند مطربی است، پس مطربی خوب است و من هم یک مطرب هستم. اگر امروز به علیرضا قربانی توهین میشود، در واقع به من و اساتید من توهین شده است. خانه موسیقی و همه ۱۶ هزار عضو این خانه باید اعتراضشان را بیان کنند.»
عکس: MEHR
اعتراض "فردین خلعتبری" در این جلسه در پی اظهارات امام جمعه مشهد بود که اجرای کنسرت را "مطرببازی" خوانده بود. احمد علم الهدی، امام جمعه مشهد با استناد به روایات مذهبی یادآور شده بود که چون تمام شهر مشهد، حرم امام رضا محسوب میشود، برگزاری کنسرت و به زعم او "مطرب بازی" در این شهر، برگزاری کنسرت درحرم امام رضا است.
عکس: mashreghnews.ir
به پیشنهاد بسیاری از چهرههای سرشناس موسیقی که در اعتراض به لغو کنسرتها گرد هم آمده بودند، قرار شد همه اعضای خانه موسیقی در یک سالن رسمی مثل وزارت کشور گرد هم بیایند و اعتراضشان را بیان کنند. به گفته فردین خلعتبری، این حرکت اعتراضی اساسا سیاسی نیست و یک حرکت کاملا قانونمدار است که تنها هدفش پیگیری مطالبات قانونی است.
عکس: MEHR
"شهرام ناظری" از چهرههای سرشناس موسیقی که از برگزاری کنسرت او نیز اخیرا در هفته فرهنگی نیشابور جلوگیری شده بود هم در این جلسه حضور داشت. با کنسرت "شهرام ناظری" شورای تامین شهرستان نیشابور مخالفت کرده بود. سرپرست اداره فرهنگ و ارشاد نیشابور در اینباره گفته بود: «متاسفانه در کنسرتها حرکتهای زشتی صورت میگیرد. بدحجابی دیده شده است. ما قادر به برگزاری چنین کنسرتهایی نیستیم.»
عکس: YJC
پیش از این "علی جنتی" وزیر فرهنگ و ارشاد هم گفته بود: «ما برای صدور مجوز کنسرتها نهایت دقت را به عمل میآوریم تا قطعهای که قرار است اجرا شود، مخالف موازین اسلامی ما نباشد. بنابراین وقتی ارشاد با این حساسیت برخورد میکند، انتظار ما از مقامات قضایی که احیانا این کنسرتها را مخالف سلیقههای خود میدانند، این است که اجازه بدهند دستگاه مسئول، کار خودش را انجام دهد. کافی است تنها به ما تذکر بدهند.»
عکس: Isna
در ماههای اخیر کنسرتهای بسیاری با وجود داشتن مجوز لغو شده است. بسیاری از مسئولان فرهنگی دخالت نهادهای غیرمرتبط را عامل این مسئله دانستهاند. حالا اهالی موسیقی در پیگیری این حق پایمال شده، جدیتر شدهاند. پیش از این خانه موسیقی با انتشار بیانیهای پرسیده بود: «چرا در این معرکه و نمایش تأسف آوری که با سرنوشت هنرمندان به راحتی بازی میشود، آب از آب تکان نمیخورد و اساسا چرا هیچکس پاسخگو نیست؟»