ممنوعیت واردات لوازم خانگی؛ فرمان خامنه‌ای و حواشی آن
۱۴۰۰ مهر ۸, پنجشنبه
برخی رسانه‌های ایران، از جمله خبرگزاری مهر پنجشنبه هشتم مهرماه تصویر چند نامه را منتشر کرده‌اند که ظاهرا از "دستور رهبر انقلاب برای ممنوعیت واردات لوازم خانگی کره‌ای" حکایت دارد.
در نیمه اول شهریورماه جمعی از شرکت‌های تولیدکننده داخلی لوازم خانگی در نامه‌ای به دفتر رهبر جمهوری اسلامی خواستار جلوگیری از واردات این محصولات شدند.
علی خامنه‌ای ۱۴ شهریور در نامه‌ای به رئیس دولت سیزدهم، ابراهیم رئیسی با اشاره به این درخواست نوشت: «این موضوع بسیار مهمی است. اگر این خبر (گشایش واردات از دو شرکت کره جنوبی) راست باشد به معنی شکستن کمر شرکت‌های لوازم خانگی داخلی است که تازه توانسته‌اند قدری روی پا بایستند، جداً جلوی این مشکل را سد فرمائید.»
دو روز بعد غلامحسین اسماعیلی، رئیس دفتر رئیس جمهوری در نامه‌ای به وزیر صنعت، معدن و تجارت (صمت) و وزیر امور اقتصادی و دارایی نوشت ابراهیم رئیسی در پی‌نوشت دستور خامنه‌ای تاکید کرده "از واردات جلوگیری شود".
این که چرا این نامه‌نگاری‌ها بعد از سه هفته علنی شده و از آن به عنوان دستور رهبر جمهوری اسلامی برای حمایت از تولید داخلی یاد می‌شود کاملا روشن نیست.
خروج به خاطر تحریم و ممنوعیت سابقه‌دار واردات
واقعیت این است که دو شرکت سامسونگ و ال‌جی که از حدود دو دهه پیش بخش بزرگی از بازار لوازم خانگی ایران را در اختیار داشتند، آبان ماه ۱۳۹۷ و در پی تشدید تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی، این بازار را ترک کردند.
افزون بر این و به گفته مهدی صادقی نیارکی، معاون امور صنایع وزارت صمت، شورای هماهنگی سران قوا در همان سال ۹۷ که تحریم‌ها تشدید شد، واردات برخی کالاها از جمله لوازم خانگی را تا پایان سال ۱۴۰۰ ممنوع کرده بود.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
به گزارش خبرگزاری ایسنا صادقی نیارکی ۲۲ شهریور گفته است: «ممنوعیت واردات طبق احکام دائمی امکان‌پذیر نیست. دولت تنها می‌تواند در راستای حمایت از تولید داخل فقط موانع تعرفه‌ای و ضوابط فنی داشته باشد.»
زمزمه بازگشت احتمالی شرکت‌های کره‌ای
به نظر می‌رسد نگرانی برخی شرکت‌های داخلی از ورود دوباره لوازم خانگی کره‌ای به ایران در هفته‌های گذشته و با زمزمه بازگشت دو شرکت سامسونگ و ال‌جی افزایش یافته باشد.
مطابق برخی گزارش‌ها از سرگیری احتمالی همکاری شرکت‌های کره‌ای با ایران بی‌ارتباط با پول‌های بلوکه‌شده جمهوری اسلامی در کره‌جنوبی که میزان آن تا هفت میلیارد دلار برآورد می‌شود، نیست.
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی سوم مهرماه در این باره به سایت "بازار" گفت: «بازگشت شرکت‌هایی همچون ال‌جی و سامسونگ به معنای این نیست که این شرکت‌ها کالا به کشور وارد کنند.»
او می‌گوید اساسا صرف پول‌های بلوکه‌شده برای واردات کالاهایی که می‌توانند در داخل تولید شوند کار درستی نیست و این منابع باید به واردات "مواد اولیه، تجهیزات، سرمایه‌گذاری و قطعات لوازم بخش صنعتی" اختصاص یابد.
معاون امور صنایع وزارت صمت می‌گوید ممنوعیت واردات لوازم خانگی در سال ۹۷ در رونق تولید داخلی موثر بوده و میزان تولید این محصولات در داخل در سال اول بیش از ۳۰ درصد، در سال دوم ۷۰ در صد و در چهار ماهه نخست امسال ۴۲ درصد افزایش داشته است.
حمایت از تولید داخلی یا تقویت انحصار؟
در این میان گمانه‌زنی‌هایی نیز وجود دارد مبنی بر این که تبلیغات زیاد بر سر فرمان خامنه‌ای درباره ممنوعیت واردات لوازم خانگی کره‌ای که چهار سال پیش توسط شورای هماهنگی سران قوا تصویب شده بود، هدف‌دار است.
حسین تنهایی، رئیس اتاق مشترک ایران و کره جنوبی ۱۴ شهریور که شایعه بازگشت شرکت‌های کره‌ای منتشر و فرمان خامنه‌ای به دولت ابلاغ شد به خبرگزاری فارس گفت: «چنین خبری صحت ندارد و انتشار این اخبار کذب توسط برخی شرکت‌های تولیدکننده لوازم خانگی داخلی صورت گرفته است.»
روزنامه ابتکار ۲۴ شهریور در گزارشی به بررسی پیامد ممنوعیت واردات لوازم خانگی به بهانه حمایت از تولید داخلی پرداخته و به نقل از کارشناسان نوشته این کار انحصار ایجاد می‌کند و با ادامه آن بازار این لوازم شبیه بازار انحصاری خودروهای داخلی می‌شود.
علی مزیکی، استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی در این باره به ابتکار می‌گوید: «ممنوعیت واردات خودرو و یا لوازم خانگی منطقی نیست و متاسفانه یک انحصاری ایجاد می‌کند که در پایان منتهی به پایین آمدن کیفیت کالای داخلی و قیمت‌های نامتناسب می‌شود.»
رونق قاچاق با ممنوعیت واردات
بسیاری معتقدند ممنوعیت واردات وقتی کالای داخلی با کیفیت مناسب و مشابه تولید نشود باعث رونق قاچاق می‌شود و ورود انبوه کالاهایی که واردات قانونی آنها ممنوع است در بازار ایران، این مسئله را تائید می‌کند.
محمدحسین اسلامیان، نایب رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی به تازگی به خبرگزاری ایلنا گفت در حدود چهار سالی که واردات کالاهای درشت لوازم خانگی ممنوع بوده محصولات شرکت‌های سامسونگ و ال جی "به وفور در بازار دیده می‌شود".
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
این فعال صنفی تاکید کرده که اگر در سال‌های آینده ممنوعیت ورود لوازم خانگی خارجی ادامه یابد و تولید‌کنندگان داخلی نتوانند به لحاظ کیفی و کمی سطح کالاهای خود را ارتقاء دهند "قطعا" این لوازم به طور قاچاق وارد کشور می‌شوند.
غلامرضا تاجگردون، رئیس وقت کمیسیون برنامه و بودجه مجلس چند سال پیش گفته بود ۶۰ تا ۷۰ درصد کالاهای قاچاق از گذرگاه‌های رسمی وارد ایران می‌شوند.
در سال‌های گذشته ارزش کالاهای ورودی و خروجی قاچاق به ایران تا ۲۵ میلیارد دلار در سال اعلام شده بود و زمانی مسئولان مدعی شدند این حجم به نصف کاهش یافته که همچنان رقمی سرسام‌آور است.
محمد جعفر منتظری، دادستان سابق کل کشور زمانی ستادهای مبارزه با قاچاق کالا و مواد مخدر را "امام‌زاده‌های بی‌معجزه" نامید و برخی مسئولان را متهم کرد که "تلاش می‌کنند آمار قاچاق کالا را آنطور که هست اعلام نکنند".