مهدی کروبی و خواست‌های زنان • مصاحبه
۱۳۸۸ اردیبهشت ۱۸, جمعه
جمیله کدیور، روزنامه‌نگار و نماینده‌ی اصلاح‌طلب مجلس ششم به عنوان رئیس ستاد بانوان کروبی انتخاب شده است. او با تاکید بر پیشینه مهدی کروبی معتقد است شعارهای او در مورد زنان تنها شعار نیست و در صورت انتخاب وی به ریاست جمهوری عملی خواهد شد.
دویچه‌وله: خانم کدیور شما چندی پیش در جلسه‌ی گردهمایی سران ستاد آقای کروبی گفته بودید که آقای کروبی در دفاع از حقوق زنان متمایز از دیگران است. چه چیزی در آقای کروبی دیده‌اید که معتقدید در دفاع از حقوق زنان از دیگر کاندیداها متمایز هستند؟
جمیله کدیور: به نظر من پیشینه‌ی آقای کروبی در دفاع از حقوق زنان متمایز از دیگران است. یعنی آقای کروبی در مقاطع مختلف قبل از انتخابات، حمایت خودش را بارها از حضور زنان در مصادر مدیریتی و جایگاه‌های عالی قدرت به لحاظ تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی مورد تاکید قرار داده‌اند. چون همواره در ایام انتخابات همه‌ی کاندیداها برای جلب آرا سعی می‌کنند حرف‌های خوب بزنند و خوب حرف بزنند. آقای کروبی قبل از انتخابات، سالها قبل، بر حضور زنان در مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجلس خبرگان، شورای نگهبان تاکید کرده‌اند. در موارد متعددی هم پیش آمده بود که در رابطه با حمایت از زنان با برخی از دولت‌مردان جدل کرده بودند. ضمن این که شعار اصلی ایشان شعار «تغییر» است و قطعا تغییر میسر نمی‌شود مگر این که این تغییر در حوزه‌ی زنان رخ بدهد. ایشان بعنوان اولین کاندیدایی که ستاد بانوان خودشان را فعال کردند و معاونت امور بانوان را در ستاد انتخاب کردند، به نظر من می‌آید که از این جهت هم رویکرد مثبتی دارند. پیشینه‌ی ایشان در طی سی سال بعد از انقلاب به لحاظ عملکردی هم در به‌کارگیری خانم‌ها و حمایت از خانم‌ها در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی غیر از بیان سخنرانی‌ها یا دیدگاه‌هایشان، پیشینه‌ی مثبتی‌ست. نقطه‌نظرهایی که ایشان بعضا مطرح کرده‌اند، شجاعت و جسارتی که در بیان خیلی از برنامه‌ها از خودشان نشان داده‌اند و به نظرم طرح بعضی مسایل در کشور ما در حوزه‌ی زنان هم مستلزم شجاعت و جسارت است، در بین کاندیداهای موجود شاید کاندیدایی که این جرات و جسارت در او متمایز از دیگران باشد، آقای کروبی است که می‌توانیم از ایشان انتظار داشته باشیم که با توجه به وضعیت فعلی جامعه و مطالبات زنان در مقطع فعلی بتواند پاسخگوی قسمت اعظمی از مطالبات خانم‌ها باشد و در مقابل موانعی که پیش روی اهداف و برنامه‌های زنان هست مقاومت لازم را داشته باشند و در جهت حل آن اهداف و رسیدن به آن برنامه‌ها تلاش بکنند. از طرف دیگر تاکید کرده‌اند بر استفاده از زنان در مصادر مدیریتی و حتا انتخاب چند وزیر زن در کابینه که برای زنان در نظر گرفته‌‌اند، به نظرم می‌آید که این هم یکی از نکات مثبتی‌ست که بعنوان وجه ممیزه‌ی آقای کروبی در این مقطع انتخاباتی می‌توانیم به آن امیدوار باشیم که انشاالله با وزیر زن و یا چند معاون و یا مشاور رییس جمهور، شاهد یک تحول جدی در ساختار اداره‌ی کشور هم باشیم.
شما بیشتر صحبت‌تان روی به‌کارگیری زنان توسط آقای کروبی در پست‌های مدیریتی بود. ولی آخر صحبت‌تان اشاره کردید به همان قسمتی که من هم می‌خواهم سوال کنم، یعنی مطالبات زنان. فکر می‌کنید آقای کروبی چه قدر اعتقاد دارند به چیزی که الان در جامعه مطرح است و آن قوانین تبعیض‌آمیز نسبت به زنان در جمهوری اسلامی است ؟
رویکرد اصلی آقای کروبی و طبعا معاونت امور زنان‌شان که در حال ارائه‌ی برنامه‌هایشان در ارتباط با مسایل زنان است، تلاش در جهت رفع تبعیض جنسیتی و تحقق عدالت جنسیتی است و این مسئله هم امکانپذیر نیست، مگر این که ما درصدد اصلاح برخی از قوانین که جنبه‌ی تبعیض‌آمیز دارد بربیاییم. همان طور که خودتان بهتر می‌دانید، تدوین و تصویب قوانین برعهده‌ی مجلس است. ولی جایگاه رییس جمهور بعنوان کسی که در راس قوه مجریه قرار دارد می‌تواند در ارائه‌ی لوایح و تصویب برخی مقررات موثر باشد , می‌تواند در جهت رفع تبعیض گام بردارد. خیلی از این قوانین و مقررات را با ارائه‌ی لوایح می‌شود مرتفع کرد. برخی از قوانین ما هم که به اصطلاح جنبه‌ی تبعیض‌آمیز دارد و در حیطه‌ی دستگاه قضایی‌ست، به نظر می‌آید شخص رییس جمهور می‌تواند با رایزنی‌های لازم و با لابی و گفت‌وگو توجه قوه قضایی را برای ارائه‌ی این لوایح جلب کرده و یا توجه نمایندگان مجلس را برای تهیه طرح برای اصلاح این قوانین معطوف بکند. باز با توجه به یک ویژگی دیگری که در شخص آقای کروبی است و فکر می‌کنم این ویژگی شخصی است که از قدرت چانه‌زنی و لابی‌گری بالایی برخوردار هستند، به نظرم می‌آید که اگر ایشان رییس جمهور بشوند، می‌توانیم امیدوار باشیم که هم در قالب رایزنی‌ها و تعاملاتی که ایشان با سران قوای قضاییه و مقننه دارند، از جهت ارائه طرح‌ها و لوایح قضایی در جهت اصلاح این قوانین تبعیض‌آمیز تلاش بکنند، ضمن این که به عنوان رییس قوه مجریه هم می‌توانند هم خودشان و هم کابینه‌ی‌شان را به این سمت سوق بدهند که در جهت ارائه‌ی برخی لوایح که در حیطه‌ی اختیارات هیئت دولت، شخص رییس جمهور و وزراست، نیز موثر باشند. مثلا لوایحی که می‌تواند به ارتقای شغلی زنان کمک کند یا لوایحی در رابطه با مسایل زنان خانه‌دار، زنان بی‌سرپرست، زنان بدسرپرست و مواردی که کلا در حوزه‌ی اختیارات شخص رییس جمهور و قوه مجریه هست. از این جهت فکرمی‌کنم شخص ایشان می‌تواند نقش موثر و فعالی را در حل این مسایل و معضلات زنان داشته باشند.
من البته بیشتر دلم می‌خواست که نظر شخصی ایشان را در مورد قوانین تبعیض‌آمیز بدانم. ایشان اخیرا طی یک بیانیه به طور مشخص موضع‌گیری کردند در برابر اعدام کودکان و گفتند که با این که برای کودکان مجازات اعدام صادر بشود مخالف هستند. ولی مثلا در مورد سنگسار ایشان هنوز هیچ موضع‌گیری خاصی نکرده‌اند. نظر ایشان در مورد نه فقط سنگسار،بلکه کلا قوانینی که مورد اعتراض گروه‌های مختلف زنان ایرانی‌ست چه هست؟
به نظر من ما باید منتظر باشیم که در آینده در قالب بیانیه‌های دیگری که ایشان منتشر خواهند کرد و برنامه‌های انتخاباتی‌شان، دیدگاه‌ها و مواضع مشخص ایشان را در رابطه با این موضوعات ببینیم. منتها به طور خاص در رابطه با بحث سنگسار یا موارد دیگر همان طور که اشاره کردم، برخی از قوانین ما ازجمله قانون سنگسار که در قانون مجازات اسلامی وجود دارد، در حیطه‌ی اختیارات رییس جمهور نیست که بتواند آنها را تغییر بدهد. رییس جمهور در ارائه‌ی لایحه‌ی قضایی نمی‌تواند نقشی داشته باشد. منتها به لحاظ نگرش، اگر شما به دنبال دیدگاه آقای کروبی در این زمینه هستید، به نظر من با توجه به شناختی که نسبت به ایشان دارم، ایشان هم معتقد هستند در شرایط حاضر شاید بهتر باشد که اجرای سنگسار متوقف شود و به جای آن احکام جایگزین در رابطه با مواردی که جرمی صورت می‌گیرد اعمال بشود.
خانم کدیور روز هجدهم اردیبهشت خبری منتشر شد مبنی بر این که کمیته‌ی بانوان ستاد انتخاباتی حزب اعتماد ملی در حال تهیه‌ی برنامه‌یی جامع برای حل مشکلات زنان و ارائه آن به آقای کروبی است. الان چند سالی از تاسیس حزب اعتماد ملی می‌گذرد. تدوین یک برنامه برای حل مشکلات زنان در آستانه‌ی انتخابات این شبهه را پیش می‌آورد که این هم می‌تواند یک شعار انتخاباتی باشد. چه تضمینی برای مردم دارید که این یک شعار انتخاباتی نیست و جزو برنامه‌های حزب اعتماد ملی و شخص آقای کروبی است؟
توجه داشته باشید که من به عنوان مسئول ستاد بانوان ستاد انتخاباتی آقای کروبی هستم. کمیته‌ی زنان حزب اعتماد ملی کلا حوزه‌اش و مسئولش و اختیاراتش متفاوت است...
بله این را درست فرمودید و من هم کاملا به آن اشراف دارم. فقط سوال اصلی من این است که شما چه تضمینی برای مردم دارید که مطرح کردن بحث زنان و مشکلات زنان توسط آقای کروبی در آستانه انتخابات و در حالی که سه سالی از تاسیس حزب اعتماد ملی می‌گذرد، یک شعار انتخاباتی نیست؟
همان طور که در ابتدای صحبت‌ام اشاره کردم، پیشینه‌ی آقای کروبی نشان می‌دهد که ایشان هیچ موقع درصدد نبودند از شعارهایی که در جهت حمایت از یک قشر باشد، استفاده‌ی ابزاری کنند. ما همواره شاهد بودیم که ایشان در مقاطع مختلف سعی کرده‌اند به حقوق کسانی که حق‌شان تضییع شده و هیچ مرجع دیگری نداشتند، رسیدگی کنند. از دانشجویان «ستاره‌دار» گرفته تا یکسری از فعالان جنبش زنان تا تعدادی از زندانیان سیاسی. یعنی کسانی که احساس می‌کردند هیچ مرجع و پناهی برای رسیدگی به مسایل و مشکلات آنها وجود ندارد، به عنوان آخرین پناهگاه سراغ آقای کروبی می‌آمدند و ایشان بوده که حلال مشکلات طیف‌ها و اقشار مختلفی بودند که به لحاظ نوع نگرش ممکن بوده در اقلیت باشند. بنابراین با توجه به این پیشینه، با توجه به عملکرد ایشان و با توجه به اظهارنظرهای ایشان که خاص مقطع انتخابات نیست، می‌توانیم بگوییم این شعارهایی که آقای کروبی در مقطع انتخابات می‌دهد یا برنامه‌هایی که در رابطه با مسایل زنان می‌دهد، برنامه‌های مقطعی نیست. بلکه برنامه‌هایی‌ست که اساس و پیشینه‌ی ذهنی ایشان مبتنی بر همان است و ما امیدوار هستیم با توجه به شناختی که نسبت به ایشان داریم و با توجه به این که به صداقت ایشان ایمان داریم و معتقدیم که ایشان یا حرفی را نمی‌زند و یا وقتی حرفی را می‌زند به آن عمل می‌کند، برهمین اساس و مجموعه‌ای که با ما در ستاد بانوان همکاری می‌کنند براین باور هستیم که این اظهارنظرها یا برنامه‌هایی که در حال تدوین است، برنامه‌های مقطعی نیست و به نظرم می‌آید شخص آقای کروبی و کارنامه‌ی آقای کروبی مهم‌ترین تضمینی‌ست که ما می‌توانیم برای اجرایی‌شدن و عملی‌شدن این برنامه‌ها داشته باشیم.