تاکید صدراعظم آلمان بر سختگیری در تحریم اقتصادی ایران، موجب بحث‌هایی در محافل بازرگانی و نشریات آلمانی پیرامون خسارت‌های داخلی این تحریم شده است. به نقل از کارشناسان اقتصادی وزارت دارایی آلمان، زیان کاهش مناسبات اقتصادی ایران وآلمان، تا سال ۲۰۰۸، رقمی معادل ۸۰۰ میلیون یورو خواهد بود.

در این مورد با دکتر مهران براتی گفت‌وگو کرد‌ه‌ایم:

دویچه‌وله: اشپیگل آنلاین گزارش داده که تحریم اقتصادی ایران ازسوی آلمان برای مالیات‌دهندگان و دولت آلمان بسیار گران تمام می‌شود. دلیلش هم تضمین اعتبارات صادراتی آلمان توسط دولت است. دولت مجبور است ضرر این شرکتها را در صورت عدم معامله با ایران جبران کند.

مهران براتی: این گزارش کاملا درست نیست. دولت آلمان اصلا حق ندارد به صادرکنندگان کالا وامی بدهد. آن چیزی که اینجا گفته شده، منظور همان بیمه‌های هرمس هست که این یک بیمه‌ی دولتی‌ست برای اینکه شرکتهای آلمانی به نقاطی که از نظر سیاسی مطمئن نیستند، امکان درهم‌ریزی، کودتا یا دلایل سیاسی دیگری ممکن است وجود داشته باشد که این شرکتها سرمایه‌گذاری‌ یا طلب‌هایشان نتواند واصل بشود، از طریق این بیمه انجام می‌گیرد.این بیمه خودش یک شرکتی‌ست که سرمایه‌گذار است و سرمایه دارد. این درست است که آنوقت اگر این بیمه مجبور بشود آن وجه بیمه را به صادرکننده بپردازد، چنین ضرری متوجه دولت آلمان هست. ولی این ضرر متوجه بیمه‌ای‌ است که خودش در جای دیگری بیمه است. بنابراین ضرر اقتصادی در نهایت متوجه اقتصاد آلمان است و دولت آلمان مستقیما در بودجه عمومی‌اش از این بابت تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد. گزارشاتی که در این قسمت آمده، اگر نادرست نباشد، کامل نیست.

به این ترتیب نگرانی‌های اقتصادی در عزم خانم مرکل برای حضور در بلوک تحریم ایران خللی وارد نمی‌کند؟

ایشان در مصاحبه‌ای با روزنامه‌Die Welt گفته‌اند که ایران امنیت اسراییل، امنیت کل منطقه، اروپا و جهان را با برنامه‌ی اتمی خودش تهدید می‌کند. خانم مرکل می‌گوید ما خواستار این هستیم تا مشکلات با ایران از طریق مذاکره انجام بشود. اما اگر به نتیجه نرسیم، باید آماده تحریم‌های گسترده‌ترباشیم. خانم مرکل از این صحبت‌عقب‌‌نشینی نخواهد کرد. ایشان تا حالا چنین حرفی را در مورد هیچیک از کشورها، نه در مورد چین و نه در مورد کره شمالی و نه در مورد روسیه و نه در مورد هیچ کشوری مطرح نکرده است. به همین دلیل هم فکر می‌کنم ایشان در تصمیم‌اش خللی وارد نشود.

خانم مرکل درعین‌حال اعلام کرده، مصمم به جلوگیری جدی از صدور کالای آلمانی به ایران و خرید آن از طریق واسطه، از جمله از طریق دوبی است. آیا خانم مرکل به عنوان صدراعظم آلمان مجاز هستند قبل از این که تحریم ایران قانونی بشود، از این مسئله صحبت کنند؟ چنین تصمیمی نیاز به مصوبه قانونی ندارد؟

معمولا این نوع مصوبات بسیار گسترده‌، با استناد به مصوبات شورای امنیت انجام می‌گیرد. اما کشورها در سیاست‌گذاری‌های خود، امکان این را دارند که اگر خطری متوجه اقتصاد یا امنیت آلمان بشود، فعالیت‌های شرکتهایی را ممنوع بکنند. مثلا شرکت زیمنس قرار است ۲۴ نیروگاه برق ایران را بسازد یا ۱۵۰ دستگاه لکوموتیو به شرکت راه‌ آهن ایران بفروشد که این چیزی در حدود ۴۵۰ میلیون یورو حجم دارد. حالا، دولت آلمان به این شرکت می‌گوید که فعلا معاملاتش را راکد بگذارد. از آن طرف تمام سهم معاملات شرکت زیمنس با ایران، چیزی در حدود ۱ درصد کل فعالیت‌های اقتصادی‌اش است. در حالی که حجم معاملات همین شرکت با آمریکا چیزی در حدود ۱۴میلیارد است. این شرکت بایستی فکر بکند که آیا تحریم‌های آمریکا را حاضر است بپذیرد یا بر سر معاملاتی که با ایران قرار گذاشته و قرارداد اولیه را امضا کرده است پابرجا بماند. معلوم است که زیمنس به نفع آمریکا تصمیم خواهد گرفت، یعنی آلمان یا خانم مرکل لازم نیست زحمت زیادی در این مورد به خودش بدهد. همین تحریم‌ها که آمریکا در مورد شرکتهای طرف معامله با ایران قائل شده است، کافی خواهند بود. خانم مرکل باید تنها اینها را تایید کند. مرکل و اروپا احتیاج به تصمیم‌گیری‌های خیلی گسترده و عجیب‌ وغریبی ندارند، فقط می‌توانند تصمیماتی که تا حالا گرفته شده را تضمین کنند یا گسترش دهند.

از نظر سیاسی اپوزیسیون آلمان، مثلا حزب سبزها در این مورد چه کار خواهد کرد؟ آیا این بحث‌ها چالشی در سیاست داخلی آلمان ایجاد خواهد کرد؟

به نظر می‌رسد همه احزاب آلمانی حاضر در مجلس این کشور، در این مورد که ایران نباید به سلاح اتمی دست پیدا بکند، توافق نظر دارند. تنها مخالفت بر سر احتمال حمله‌ی نظامی‌ست. چالش موجود این است که حزب سبزها می‌گوید دولت آلمان به اندازه‌ی کافی برای پیدا کردن راه‌حل سیاسی به خودش زحمت نمی‌دهد. به همین دلیل هم به احتمال قوی دولت آلمان مذاکرات و صحبت‌های خودش را یا پیشنهادهای خودش را با آقای سولانا مسئول هماهنگی سیاست خارجی اروپا انجام خواهد داد. آقای سولانا گفته منتظر دریافت پیشنهاد جدیدی از طرف ایران است که تکرار پیشنهادات گذشته نباشد. ایشان باید تا ۱۰ دسامبر گزارش خود را به اتحادیه اروپا و شورای امنیت بدهد و تا ۲۳ دسامبر باید طرح اولیه‌ مصوبه‌ی شورای امنیت توسط فرانسه، تهیه شود. در این یکماه باقیمانده، آلمان و کشورهای اروپایی باید ببینند که امکان نزدیکی‌شان به ایران چقدر است و ایران را به تهدید به چه می‌توانند بکنند. فعلا به نظر نمی‌آید ایران پیشنهاد جدیدی داشته باشد.

خود شما با این صحنه‌ای که توصیف کردید، فکر می‌کنید ایران این بار با جدی‌ترشدن تهدیدها از طرف متحدین بالقوه‌ی اروپایی‌اش چه خواهد کرد؟

مسئله‌ی حق و ناحق و اینکه ایران حق دارد غنی‌سازی بکند یا نه، در درجه‌ی دوم اهمیت قرار دارد. فعلا شرایط چنین است که دنیا ایران را زیر فشار قرار می‌دهد. به این ترتیب، اقتصاد ایران درهم خواهد شکست و منافع ملی ما به‌خطر خواهد افتاد. بنابراین بهترین راه این است که ایران پیشنهاد ۱ + ۵ را قبول بکند. تا به حال چنین نبوده ولی ایران همیشه کشوری بوده که در لحظه‌ی آخر جام زهر را نوشیده است. این بار هم احتمال این هست که ثانیه‌ی آخر این کار را انجام بدهد. این تنها پیشگویی‌ست که من می‌توانم بکنم. متاسفانه سیاست ایران یک سیاست قابل پیش‌بینی نیست.

مصاحبه‌گر: مهیندخت مصباح