شنبه گذشته بود، ۱۶ بهمن، در عماره در عراق قاچاقچیان خیابان را بستند و احمد فیصل، قاضی عراقی را به رگبار بستند؛ او در زمینه جرائم مربوط به مواد مخدر فعالیت می‌کرد. نمونه‌های چنین اتفاقاتی کم نیست. با گذر از داعش، حالا موج جدید ترور در عراق بر سر مواد مخدر است: درگیری بین قاچاقچیان مواد مخدر و مأموران امنیتی. مبارزه‌ای که به گفته مقامات امنیتی عراق هر روز در این کشور در جریان است.

روزنامه زوددویچه تسایتونگ در آلمان به سراغ این موضوع رفته است، به سراغ اندک فعالان مدنی که برای مبارزه با این پدیده به پا خاسته‌اند، نیروهای امنیتی که از درگیری‌ روزانه با قاچاقچیان و توزیع‌کنندگان مواد مخدر می‌گویند و جوانان بیکار و بی‌چشم‌اندازی که با استفاده از مواد مخدر خود را برای دقایقی "قوی مانند هارون‌الرشید" احساس می‌کنند.

عراق با بحرانی به نام مواد مخدر دست و پنجه نرم می‌کند. بحرانی که همپای ترور و جنگ در سال‌های گذشته، در حال حاضر به تهدیدی برای امنیت عراق تبدیل شده است.

در دوران صدام حسین تا سال ۲۰۰۳ کمتر نشانی از مواد مخدر در این کشور بود. در آن دوران تنها یک بار ارتکاب جرم مصرف یا فروش مواد مخدر کافی بود تا مجرم اعدام شود.

به گزارش دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد تا آغاز دهه پیشین میلادی، عراق برای محموله‌های مواد مخدری که برای مثال از افغانستان به مقصد کشورهای خلیج فارس می‌رفتند، عمدتا حکم کشور ترانزیت را داشت. 

اما ورق برگشت. یکی از دلایل آن هم ظهور و حضور داعش بود. تروریست‌های داعش در ابعادی وسیع شروع به وارد کردن ماده مخدر محرک کردند برای اینکه در میدان نبرد پرقدرت و شکست‌ناپذیر ظاهر شوند.

به گفته مدیر دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل، فِـنِـتیـلیـن یا کاپتاگُن به عنوان ماده مخدر جنگجویان داعش مشهور بود. این ماده مخدر محرک به شکل قرص بیش از همه از سوریه که خود به یک نارکو استیت (دولت افیون‌بنیاد) تبدیل شده، به عراق قاچاق می‌شد.

اما شیشه که گستردگی بیشتری هم دارد به شکل ماده خام یا محصول نهایی بیشتر از طریق مرزهای ایران به ویژه در جنوب وارد عراق می‌شود. شیشه  یا مت‌آمفتامین یک ماده محرک سیستم عصبی مرکزی با پتانسیل اعتیادآوری بالاست.

موضوع اعتیاد در عراق به ویژه از چند ماه پیش توجه‌ها را به خود جلب کرد، وقتی وزیر کشور عراق اعلام کرد که نیمی از جوانان عراق مواد مخدر مصرف می‌کنند.

دویچه وله را در تلگرام دنبال کنید

اناس کریم معنی این اشاره وزیر کشور را می‌فهمد. اناس یک شهروند ۳۲ ساله عراقی است که دو سال پیش نخستین و تنها ان جی او در عراق را که به معتادان در این کشور کمک می‌کند، تأسیس کرد. او که در مدرسه‌ای در بغداد آموزگار رشته زیست‌شناسی است متوجه تغییر رفتار در بسیاری از دانش‌آموزان ۱۵-۱۴ ساله شده بود. با جستجو در کوله پشتی و وسایل آنها، اناس بسته‌های کوچک مواد پیدا کرد. او شروع کرد به جمع کردن اطلاعات در مورد شیوه‌ها و امکانات درمان و ترک و همزمان اطلاع‌رسانی از طریق شبکه‌های اجتماعی. تلاش‌های او به تأسیس ان‌جی‌اوی کمک و ترک معتادان منتهی شد.

در عراق با ۴۰ میلیون جمعیت در سراسر کشور تنها یک بیمارستان در بغداد وجود دارد که برای این گروه تراپی ارائه می‌کند.

ریشه‌یابی گرایش جوانان عراقی به مواد مخدر و محرک‌زا سخت نیست؛ بیشتر جوانان و نوجوانان عراقی هیچ چشم‌انداز روشنی برای آینده ندارند. یک چهارم گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ ساله بیکار است و اکثر کسانی هم که کار می‌کنند درآمد و شغل ثابتی ندارند.

اعتراضات ۲۰۱۹ در این کشور هم علیه فساد بود و هم نفوذ شبه‌نظامیان نزدیک به ایران. برخی از شهروندان عراق به نوشته این روزنامه آلمانی زبان معتقدند که گروه‌های مسلح در عراق در قاچاق مواد مخدر دست دارند و قصدشان "مسموم" کردن جوانان است.

دویچه وله را در اینستاگرام دنبال کنید

دولت عراق برای مقابله با این حریف قدرتمند واحد ویژه‌ای برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر تأسیس کرده است. به گفته بلال صبحی، سخنگوی این واحد ویژه شمار کسانی که در سه سال گذشته در ارتباط با مواد مخدر در این کشور دستگیر شده‌اند دوبرابر شده است (۱۳ هزار مورد). به گفته مقامات عراقی مواد مخدر با جاسازی در خودرو، در میوه‌های تقلبی یا حتی با پهپاد به این کشور قاچاق می‌شود. سخنگوی واحد ویژه مبارزه با مواد مخدر عراق می‌گوید از آنجا که زنان در مقایسه با مردان کمتر بازرسی و کنترل می‌شوند، اغلب آنها هم در قاچاق دست دارند.

بلال صبحی می‌گوید، صحبت از تجارتی میلیاردی است و به گفته او، نیروهای امنیتی برای مبارزه با قاچاقچیان به امکانات بیشتری نیاز دارند، از نیروی انسانی بیشتر گرفته تا اسلحه و پهپاد و اسکنرهای بزرگ برای ردیابی مواد مخدر در خودروها.

تا افزایش امکانات برای مبارزه با این معضل، تأسیس مراکزی که به پیشگیری از اعتیاد در میان جوانان کمک کنند و یا آنها را در ترک اعتیاد یاری رسانند، جوانان زیادی در عراق همچنان قربانی مواد مخدر خواهند بود؛ جوانانی بی‌آینده که می‌خواهند لحظاتی "هارون‌الرشید" باشند.