محمد حسن منصوریان، معاون هماهنگ‌کننده قرارگاه پدافند هوایی، گفته است که اگر روسیه موشک‌های اس ۳۰۰ را تحویل ندهد، نیروهای جمهوری اسلامی می‌توانند سامانه‌های دیگر را جایگزین این سیستم کنند.

پس از بالاگرفتن انتقاد مقام‌های ایرانی به روسیه در هفته‌های اخیر به خاظر تعلل این کشور در تحویل موشک‌های اس ۳۰۰، برخی از فرماندهان نظامی تلاش کرده‌اند که نقش این موشک‌ها را برای پدافند هوایی ایران کم‌اهمیت جلوه دهند. اظهارات محمد حسن منصوریان آخرین نمونه این‌گونه موضع‌گیری‌ها است. این در حالی است که به گفته‌ی ناظران سیاسی، شدت بی‌سابقه انتقادها به روسیه، دلیلی بر نیاز مبرم جمهوری اسلامی به موشک‌های اس ۳۰۰ برای محافظت از تأسیسات اتمی خود در برابر حملات احتمالی و تقویت مواضع خود در مذاکرات هسته‌ای است.

به گزارش خبرگزاری فارس، منصوری در ادامه اظهارات خود در حاشیه رزمایش مشترک سپاه و ارتش با عنوان "مدافعان آسمان ولایت ۲"، تعلل روسیه را ناشی از "لابی صهیونیست‌ها و فشار آمریکایی‌ها" دانست.

سابقه ماجرا

قرارداد عرضه سیستم‌های اس ۳۰۰ به ایران در ماه دسامبر ۲۰۰۵ امضا شد، اما رسماً از آغاز اجرای این قرارداد اطلاعی داده نشده است. ظاهراَ سفر مصطفی محمد نجار، وزیر دفاع سابق ایران، به مسکو در بهمن سال گذشته نیز نتوانسته است گشایشی در ارسال سامانه‌های اس ۳۰۰ ایجاد کند. این در حالی است که رفت‌وآمد مقام‌های آمریکایی و اسرائیلی به روسیه برای متقاعدکردن این کشور به عدم تحویل موشک‌های یادشده به ایران نیز در ماه‌های اخیر چشمگیر بوده است.

به روایت مقام‌های جمهوری اسلامی ایران، سامانه موشکی اس ۳۰۰ باید تا شش ماه پیش به ایران تحویل داده می‌شد. سیدحسن فیروزآبادی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، دو هفته پیش با انتقاد از تأخیر روسیه، آن را غیرقابل‌توجیه دانست و پرسید: «آیا استراتژیست‌های روسیه اهمیت ژئوپولیتیک ایران را در امنیت روسیه در نظر نمی‌گیرند؟ چرا موشک‌های دفاعی اس ۳۰۰ که با تفاهم دو دولت برای اقدامات دفاع از ایران مورد توافق قرار گرفته مجوز ارسال دریافت نمی‌کند و با وجود گذشت بیش از ۶ ماه از وقت تحویل آنها از طرف روس تخطی شده است؟»

اندکی پیش از اظهارات فیروزآبادی، احمد وحیدی، وزیر دفاع ایران، انتقادهای مشابهی را متوجه مقام‌های روس کرده بود. وی در گفت‌وگو با ایلنا، ضمن یادآوری قرارداد خرید اس ۳۰۰ از روسیه، گفته بود: «فکر نمی‌کنیم برای طرف روسی مناسب باشد که در دنیا به عنوان یک همکار نامطمئن جلوه کند».

وحیدی از مسکو خواست، با نادیده گرفتن فشارهای اسرائیل، قرارداد فروش سامانه دفاع هوایی اس ۳۰۰ را اجرا کرده و این موشک‌ها را به ایران تحویل دهد.

عربستان جایگزین ا یران؟

در همین حال، بنا به داده‌های برخی از منابع خبری، عربستان نیز خواهان خرید سامانه‌های موشکی اس ۳۰۰ از روسیه است. برخی محافل سیاسی، این ارزیابی را مطرح می‌کنند که با توجه به نیازهای مالی روسیه و نقشی که صادرات سلاح در رفع این نیازها بازی می‌کند، اقدام عربستان می‌تواند پیامدهای مالی عدم تحویل اس ۳۰۰ به ایران را برای مسکو جبران کند. مقام‌های روسیه این ارزیابی‌ها را بی‌اساسی توصیف کرده‌اند. کنستانتین بیریولین، معاون مدیر آژانس فدرال همکاری‌های فنی - نظامی فدراسیون روسیه، به خبرگزاری ریا نووستی گفته است که روسیه مسئله تحویل سیستم‌های پدافند موشکی اس ۳۰۰ به ایران را با مذاکرات خرید تسلیحات و تجهیزات نظامی با عربستان سعودی مرتبط نمی‌کند.

منابع خبری غربی بر این اعتقادند که نگرانی غرب و اسرائیل بیشتر از این ناحیه است که بهبود توان دفاع هوایی ایران به کمک سامانه‌های موشکی اس ۳۰۰ باعث شود که ایران در مذاکرات اتمی سرسختی بیشتری از خود نشان دهد و در برابر خواسته‌های غرب انعطاف کمتری داشته باشد.

سیستم‌های پدافندی اس ۳۰۰ ویژه دفاع از موسسات صنعتی، نهادهای دولتی، پایگاه‌های نظامی و مقرهای فرماندهی در برابر حملات هوایی و فضایی هستند. این سیستم قادر به نابودسازی اهداف بالیستیک بوده و از قابلیت واردسازی ضربه به اهداف زمینی نیز برخوردار است. تازه‌ترین مدل سیستم اس ۳۰۰ می‌تواند هواپیماهای دشمن را در فاصله ۱۵۰ کیلومتری و ارتفاع ۲۷ کیلومتری نابود کند. هم‌اینک نیز ایران در پدافند هوایی خود از مجموعه‌های ضدهوایی موشکی تور-ام ۱ استفاده می‌کند که ۱۲ کیلومتر برد دارد و اهداف را تا ارتفاع ۶ کیلومتری مورد حمله قرار می‌دهد.

FW/BB