مجمع عمومی سالانه‌ی سازمان ملل متحد روز دوشنبه (۲۸ شهریور/ ۱۹ سپتامبر) کار خود را در نیویورک آغاز می‌کند. بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل با اشاره به قحطی در سومالی، بحران مالی در آمریکا و اروپا، و تحولات سیاسی در کشورهای عربی می‌گوید این نشست در دوران "نگرانی‌های بزرگ" برگزار می‌شود. مناقشه میان اسرائیل و فلسطین نیز امسال به یکی از دغدغه‌های مهم دیدار یک هفته‌ای سران کشورهای جهان تبدیل شده است.

بدعتی بی‌سابقه در افتتاح اجلاس

شصت و ششمین اجلاس سالانه‌ی سازمان ملل برای نخستین بار در تاریخ این نهاد توسط یک زن، "دیلما روسف" رئیس جمهور برزیل، افتتاح می‌شود. سخنران‌های بعدی به ترتیب رهبران ایالات متحده آمریکا، فرانسه و روسیه خواهند بود. از ۱۹۳ کشوری که عضو سازمان ملل هستند ۱۲۱ کشور از سوی بالاترین مقام‌های اجرایی و بقیه به وسیله‌ی یکی از اعضای دولت نمایندگی می‌شوند.
‌
نوبت سخنرانی محمود احمدی‌نژاد که قرار است روز دوشنبه عازم نیویورک شود، پنجشنبه تعیین شده است. او تنها رئیس دولت در دوران جمهوری اسلامی است که شخصا در تمام نشست‌های سالانه سازمان ملل در دوران بر سر کار بودنش شرکت کرده است. نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو روز چهارشنبه به نیویورک سفر می‌کند و قرار است روز جمعه سخنرانی کند.

اسرائیل: راه صلح مذاکره‌ی رودروست

محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین روز جمعه، ۲۵ شهریور اعلام کرد، قصد دارد با حضور در مجمع عمومی سازمان ملل تقاضای خود را برای عضویت کامل در این سازمان و به رسمیت شناختن کشور مستقل فلسطین ارائه کند. محمود عباس قرار است پیش از نتانیاهو در جایگاه سخنرانان اجلاس سالانه‌ی سازمان ملل قرار گیرد.
نخست‌وزیر اسرائیل روز یکشنبه، ۲۷ شهریور اعلام کرد قصد دارد برای بیان آنچه "حقیقت" خوانده شخصا در مجمع عمومی حضور پیدا کند. به گزارش خبرگزاری فرانسه او می‌گوید «حقیقت این است که اسرائیل خواهان صلح است اما فلسطین تمام تلاش خود را به کار می‌گیرد تا مذاکرات را به بن بست بکشاند.» نتانیاهو تاکید می‌کند عباس باید متوجه باشد که صلح تنها از طریق گفت‌وگوهای رودررو به دست می‌آید و نه از راه مراجعه به سازمان ملل متحد.

درخواست عباس، وتوی آمریکا

آخرین دور مذاکرات صلح خاورمیانه پاییز سال گذشته به دلیل امتناع اسرائیل از تمدید توقف ساخت شهرک‌های یهودی‌نشین در جنوب اردن ادامه نیافت. نخست وزیر اسرائیل می‌گوید اطمینان دارد که آمریکا با استفاده از "حق وتو"ی خود به عنوان یکی از پنج عضو دائمی شورای امنیت جلوی تصویب طرح عباس را خواهد گرفت.
در چنین شرایطی فلسطین که اکنون به عنوان "ناظر" در نشست‌های سازمان ملل شرکت می‌کند می‌تواند از مجمع عمومی تقاضای پذیرش به عنوان کشور "غیرعضو" کند. این وضعیتی است که تاکنون تنها از طرف واتیکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این حالت تشکیلات خودگردان فلسطین می‌تواند به عنوان کشور "غیرعضو" به صورت رسمی در نشست‌های مجمع عمومی نماینده داشته باشد.

پیشنهاد آلمان به فلسطین

آنگلا مرکل صدراعظم آلمان پیشتر در دیدار با محمود عباس او را از "اقدام یکجانبه" برای اعلام موجودیت کشور مستقل فلسطین برحذر داشت و پیشنهاد کرد تا به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح با اسرائیل به عنوان کشور "غیرعضو" به سازمان ملل بپیوندد. چنین درخواستی می‌تواند در مجمع عمومی به رای گذاشته شود اما درخواست عضویت کامل باید به تصویب شورای امنیت برسد.
با پذیرش پیشنهاد آلمان فلسطینیان از مزایایی چون حق شرکت در تمام کمیته‌های سازمان ملل و طرح شکایت در مجامع بین‌المللی قضایی را خواهند داشت اما از تمام حقوق اعضا برخوردار نخواهند بود. برخی از ناظران معتقدند همین امکان نیز می‌تواند به تقویت موقعیت فلسطین کمک فراوانی کند. با این همه تصمیم‌های مجمع عمومی در مورد مسائل بین‌المللی برای کشورهای عضو سازمان ملل الزام‌آور نیست.

مخالفت حماس با طرح محمود عباس

شماری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز همچون آلمان اعتقاد دارند از سرگیری مذاکرات مستقیم میان اسرائیل و فلسطین بهترین راه برای تشکیل دو کشور مستقل در کنار یکدیگر است که موجودیت طرف دیگر را به رسمیت بشناسند. مايا كوسيانيتش، سخنگوی کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز شنبه، ۲۶ شهریور به خبرنگاران گفت «یک راه حل سازنده که بیشترین حمایت را جلب، و از سرگیری مذاکرات را ممکن کند بهترین و تنها راه برای برقراری صلح و تشکیل کشور مستقل خواهد بود.»
اقدام محمود عباس با مخالفت اسلام‌گرایان افراطی حماس که کنترل باریکه غزه را در اختیار دارند نیز روبرو شده است. این تشکل که حق موجودیت اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد با انتشار بیانیه‌ای مدعی شد محمود عباس برای طرح درخواست خود در سازمان ملل به خواسته‌های "غیرقابل قبول" اسرائیل تن داده است.

رئیس شورای ملی انتقالی لیبی در نیویورک

قرار است در شصت و ششمین اجلاس عمومی سازمان ملل مسائلی چون تروریسم بین‌المللی و بهبود وضعیت بهداشت جهانی با توجه به افزایش قربانیان بیماریهای قلبی و سرطان نیز در نشست‌های تخصصی مورد بحث قرار بگیرد. رایزنی در مورد امنیت نیروگاه‌های هسته‌ای با توجه به فاجعه اتمی در فوکوشیمای ژاپن و پیمان منع آزمایش سلاح‌های هسته‌ای نیز از دیگر موضوع‌های محوری اجلاس امسال است.
مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۱۱ میزبان نمایندگانی از حکومت‌های تازه تغییر کرده‌ی تونس، مصر و لیبی نیز خواهد بود. هیات نمایندگی لیبی را مصطفی عبدلجلیل، رئیس شورای ملی انتقالی این کشور سرپرستی می‌کند. قرار است هم‌زمان با آغاز اجلاس، نمایندگان لیبی همراه با حامد کرزای رئیس جمهور افغانستان و رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه با باراک اوباما ملاقات کنند و در مورد مسائل منطقه به تبادل‌نظر بپردازند.

BK/SJ