مهاجرتباران آلمان با وجود تحصیلات و آموزش پایین، در بازار کار آلمان نسبت به بسیاری از کشورهای صنعتی موقعیت بهتری دارند. پژوهش مفصل و تازه‌ای از ‎"سازمان همکاری و توسعه اقتصادی" نشان می‌دهد که در این عرصه بسیاری چیزها در سالهای اخیر بهبود یافته است.

در سطح جهانی، آلمان با ۱۱ میلیون شهروند که ریشه و تبار خارجی دارند، پس از ایالات متحده امریکا دومین کشور مهاجران است. طبق آمار جذب خارجی‌ها در جامعه آلمان در ده سال گذشته بهتر شده است و این را می‌توان از روی آمار اشتغال به خوبی دریافت.

در سال ۲۰۰۰ میلادی تنها ۵۷ درصد از خارجی‌تباران دارای حرفه و اشتغال بودند، اما تنها ده سال بعد یعنی در سال ۲۰۱۰ این رقم به ۶۴ درصد افزایش یافته است. میانگین اروپا در این عرصه به میزان ۶۵ درصد است.

در سال ۲۰۰۸ میلادی در گروه سنی میان ۱۵ تا ۳۴ سال، حدود ۱۳ درصد از شهروندان خارجی‌تبار نه در حال تحصیل بودند و نه در اشتغال. در همان مقطع زمانی میانگین این رقم در سایر کشورهای صنعتی به میزان ۱۶ درصد بود. در همین دوره نرخ بیکاری در میان شهروندان بومی آلمان ۹ درصد بود، درحالیکه در سایر کشورهای اروپا به حدود ۱۲ درصد می‌رسید.

اشتغال متخصصان

طبق آمار در ده سال گذشته در تمام کشورهای صنعتی، سطح آموزش و تحصیلات مهاجرتباران بالا رفته است. امروزه در آلمان به نسبت ده سال گذشته تحصیلات عالی در میان خارجی‌ها به میزان ۱۲ درصد بالا رفته است. در همین زمینه قابل ذکر است که آلمان یکی از کشورهایی است که در آن شمار خارجی‌های با درجه تحصیلات عالی به نسبت پایین است.

در آلمان تنها ۳۸ درصد از خارجی‌تباران دارای مدرکی بالاتر از سطح تحصیلات اجباری هستند؛ این میزان در سطح اروپا به مقدار ۳۰ درصد است.

بنا به آخرین آمار ‎"سازمان همکاری و توسعه اقتصادی" مدارک تحصیلی بالاتر در سراسر جهان موقعیت شغلی افراد را بهبود می‌بخشد، اما جالب است که در بازار کار آلمان خارجیان بدون تحصیلات بالا بهتر از شهروندان بومی کار پیدا می‌کنند.

نظر غالب در میان کارفرمایان آلمانی این است که افراد خارجی آموزش حرفه‌ای پایین‌تری دارند، اما در عوض "اراده کاری" در آنها بالاتر است.

در همین رابطه می‌توان گفت که یافتن کار برای خارجیانی که تحصیلات عالی دارند، سخت‌تر است. تحصیلات دانشگاهی به هیچوجه ضامنی برای موقعیت شغلی بهتر نیست.

به طور کلی این پیش‌داوری در میان کارفرمایان آلمانی رواج دارد که خارجی‌تباران زرنگ و کوشا هستند، اما آموزش و شناخت حرفه‌ای آنها پایین است. در آلمان یک شهروند مهاجرتبار باید سه برابر یک شهروند بومی برای یافتن کار مناسب تلاش کند.

کندکاری بخش عمومی

مطابق این پژوهش بخش خصوصی اقتصاد آلمان بیش از پیش به کار و قابلیت فرزندان مهاجران توجه نشان می‌دهد، اما بخش عمومی در استخدام کارشناسان و متخصصان مهاجرتبار همچنان به شدت محافظه‌کارانه عمل می‌کند. شمار شاغلان خارجی در بخش‌های اداری، آموزشی، بهداشت و خدمات اجتماعی پایین است. از نظر کارشناسان این بخش به ویژه معیاری مهم در برخورد جامعه با خارجی‌ها و میزان جذب آنها در جامعه است.

توماس لیبیگ، کارشناس امور مهاجرت در "سازمان همکاری و توسعه اقتصادی" عقیده دارد: «خارجی‌تباران تنها در سطحی بسیار پایین در ادارات پلیس و مؤسسات آموزشی به کار گرفته می‌شوند.» از این نظر در سطح کشورهای اروپایی تنها لوکزامبورگ و دانمارک با آلمان قابل قیاس هستند.

کارشناسان امیدوار هستند که وضعیت نابرابر خارجی‌تباران در آلمان با برنامه‌هایی که به تازگی در این کشور به تصویب رسیده، به زودی تغییر خواهد کرد.

به ویژه در سالهای گذشته و با بالا رفتن نیاز آلمان به نیروی کار متخصص، اکنون تسهیلاتی ایجاد شده تا مهاجرتباران بدون مانع به بازار کار راه یابند. رواج "کارت آبی" یکی از تدابیری است که به خارجی‌تباران کمک می‌کند به آسانی وارد بازار کار شوند.