از روز دوشنبه، چهارم بهمن ماه که نجیب میقاتی با حمایت حزب‌الله و متحدانش نامزد پست نخست‌وزیری شد مناطق بزرگی از لبنان دستخوش آشوب و تظاهرات شده است. اوج این تظاهرات در شهر طرابلس و شهرستان‌های اطراف آن صورت گرفت که بزرگترین منطقه‌ی سنی‌نشین لبنان محسوب می‌شود. روز دوشنبه راه‌های ورودی این شهر از سوی معترضان بسته شد. از برخی مناطق دیگر لبنان و پایتخت این کشور بیروت نیز ناآرامی‌های مشابهی گزارش شده است.

وعده‌ی همکاری با تمام تشکل‌ها

طرابلس که روز سه شنبه،‌ پنجم بهمن، را در اعتصاب عمومی به سر ‌برد، شاهد تظاهرات و شعارهای اعتراضی علیه نجیب میقاتی بوده است. در عین حال میقاتی همراه سه نماینده‌ی سنی مذهب دیگر که با پیوستن به متحدان حزب‌الله باعث سقوط دولت حریری شدند نمایندگان این شهر هستند.

مجلس لبنان ۱۲۸ نماینده دارد. پس از رایزنی‌های طولانی رئیس جمهور، میشل سلیمان با سران گروه‌ها و جناح‌های مختلف سیاسی سرانجام با رای موافق ۶۸ نماینده تشکیل دولت بر عهده‌ی نجیب میقاتی گذاشته شد. میقاتی ظهر سه‌شنبه به خبرنگاران گفت سلیمان او را در جریان رایزنی‌های خود با نمایندگان مجلس که به فراخواندن او برای تشکیل کابینه منجر شده قرار داده است. میقاتی شهروندان طرابلس را به حفظ آرامش دعوت کرد و وعده داد در تشکیل کابینه با تمام تشکل‌های لبنانی همکاری خواهد کرد.

نخست وزیر سنی با رای شیعیان

نجیب میقانی ۵۵ ساله گرچه با حمایت حزب‌الله مامور تشکیل کابینه شده از سیاستمداران میانه روی لبنان به شمار می‌رود. او می‌گوید ماموریت او برای تشکیل کابینه را نباید به "پیروزی یک جناح بر جناح دیگر" تعبیر کرد. میقاتی تاکید می‌کند هیچ توجیهی برای عدم همکاری احزاب دیگر با دولت آینده‌ی لبنان وجود ندارد.

اشاره‌ی میقانی به اظهارات سعید حریری و نزدیکان او در مورد بایکوت کردن دولت جدید است. حریری قبلا اعلام کرده بود که به هیچ وجه حاضر به همکاری با دولتی که نماینده‌ی مورد حمایت حزب‌الله تشکیل دهد نخواهد بود. دولت لبنان ۱۲ ژانویه و به دنبال خروج وزیران حزب‌الله و متحدانش سقوط کرد.

مطابق قوانین لبنان برای حفظ تعادل میان گروه‌های مختلف رئیس جمهور این کشور از میان مسیحیان مارونی، نخست وزیر از سنیان و رئیس مجلس باید از میان شیعیان انتخاب شود. مخالفت سنی‌ها با نخست وزیری میقاتی از این جهت است که او به رغم سنی بودن با یاری شیعیان این پست را در اختیار می‌گیرد.

متهمان دادگاه و تشکیل دولت جدید

بحران در کابینه‌ی سعد حریری در واکنش به صدور کیفرخواست یک دادگاه بین‌المللی رخ داد که مامور رسیدگی به پرونده ترور نخست وزیر پیشین لبنان رفیق حریری در ۱۴ فوریه ۲۰۰۵ تشکیل شده بود. این دادگاه که مرکز آن در هلند قرار دارد یک هفته پیش (۲۷ دی/۱۷ ژانویه) کیفرخواست خود را صادر کرد اما برای پرهیز از تشدید بحران در لبنان از انتشار جزییات و اسامی متهمان خودداری کرده است. به نظر می‌رسد یکی از مهمترین هدف‌های ساقط کردن دولت حریری اخلال در کار این دادگاه بوده است.

ظاهرا اسامی شماری از اعضای ارشد حزب‌الله در میان متهمان قرار دارد. مطابق خبرهای تایید نشده تعدادی از مسئولان جمهوری اسلامی نیز متهم به دست داشتن در این ترور هستند. رهبر جمهوری اسلامی علی خامنه‌ای اخیرا رای دادگاه رفیق حریری را پیشاپیش مردود خواند و مدعی شد این دادگاه ابزاری در دست آمریکا و اسرائیل است.

تبدیل لبنان به "پایگاه ایران"؟

حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله نیز بارها دادگاه رفیق حریری را فاقد صلاحیت و دست نشانده‌ی اسرائیل و آمریکا خوانده است. به گزارش ایسنا او عصر سه شنبه در سخنرانی خود که از طریق ویدئو كنفرانس در مراسم اربعین در بعلبك پخش می‌شد گفت «زمانی كه حكم فرضی دادگاه ترور رفیق حریری صادر شد، وزیران مخالف استعفا دادند و حكومت ناتوان را سرنگون كردند. پس از آن ما به رایزنی‌های پارلمانی روی آوردیم و به نتایجی آشكار رسیدیم.»

جریان حزب‌الله از سوی ایران و سوریه حمایت می‌شود. تشکل وابسته به سعد حریری هفته‌ی گذشته با انتشار بیانیه‌ای حزب‌الله را متهم کردند درصدد است لبنان را به "پایگاه ایران" تبدیل کند. حریری و متحدانش به کشورهای غربی نزدیک هستند و نگرانند با نخست وزیر شدن نماینده‌ی مورد حمایت حزب‌الله لبنان حمایت این کشورها را از دست بدهد.

نگرانی از بی‌ثباتی لبنان

آمریکا از سال ۲۰۰۶ میلادی بیش از ۷۲۰ میلیون دلار کمک نظامی به لبنان کرده است. روز دوشنبه یکی از سخنگویان وزارت خارجه آمریکا اظهار داشت، در صورتی که حزب‌الله در دولت آینده نقشی تعیین کننده بر عهده داشته باشد ادامه‌ی کمک‌‌های مالی به این کشور با دشواری روبرو خواهد شد. فرانسه نیز با توجه به تحولات اخیر نسبت به بی‌ثباتی لبنان ابراز نگرانی کرده است.

در حالی که کشورهای غربی سقوط دولت سعد حریری را توطئه‌ی حزب‌الله با پشتیبانی ایران و سوریه ارزیابی می‌کنند حسن نصرالله در سخنرانی امروز خود ادعا کرد «ما از نامزدی میقاتی حمایت كردیم، اما دولت، دولت حزب‌الله نیست و حزب‌الله آن را رهبری نمی‌كند. این اظهارات بر اساس گمراه سازی‌های داخلی و تحریك‌های خارجی مطرح می‌شود و از آمریكا و اسرائیلی نشات می‌گیرد كه نگران طرح اسرائیلی - آمریكایی در منطقه هستند.» ناظران اوضاع لبنان را پرتنش و آینده‌ی این کشور را ناروشن ارزیابی می‌کنند.

BK/AJ