در برابر تصمیم آمریکا مبنی بر استقرار سپر دفاع موشکی در شرق و مرکز اروپا، روسیه به طور غیرمنتظره واکنشی تند نشان داده است. آمریکا و متحدان اروپایی آن به روسیه اطمینان داده‌اند که هدف از استقرار سپر پدافندی به هیچوجه روسیه و متحدان آن نیست، بلکه جلوگیری از حملات احتمالی کشورهایی مانند ایران است.

آندرس راسموسن، دبیر کل پیمان ناتو روز چهارشنبه (۷ دسامبر) در حاشیه نشست دوروزه‌ی وزرای خارجه اعضای پیمان آتلانتیک شمالی در بروکسل، مجادله با روسیه را "سوءتفاهم" دانست. او تصریح کرد: «فکر می‌کنم روسیه راجع به حجم و هدف سپر پدافندی ما دچار سوءتفاهم شده است.» او افزود: «روسیه با سرمایه‌گذاری تسلیحاتی در برابر دشمنی ساختگی که وجود خارجی ندارد، تنها سرمایه ملی خود را به هدر می‌دهد.»

راسموسن درباره واکنش تند روسیه گفت: «این تهدیدات ما را به یاد گذشته می‌اندازد.» او تأکید کرد که امروزه روسیه با ناتو منافع مشترک دارد. او در این مورد به نمونه افغانستان اشاره کرد: «تردیدی نیست که پیروزی ما در افغانستان به نفع روسیه است. روسیه از تجربه گذشته به خوبی می‌داند که بی‌ثباتی در افغانستان برای او نیز اثرات منفی فراوانی خواهد داشت.»

دستاویزی برای رقابت تسلیحاتی

محافل نظامی روسیه تصریح کرده‌اند که در صورت استقرار سپر دفاع موشکی ناتو در شرق اروپا، ارتش روسیه ظرفیت تسلیحاتی خود را تقویت خواهد کرد. خبرگزاری‌های روسیه از قول آندرئی بوبرون، سخنگوی ارتش این کشور گفته‌اند که روسیه قصد دارد شماری از موشک‌های زمین به هوای مدل "اس ۴۰۰" را در کالینگراد مستقر کنند.

موشک‌های مدرن "اس ۴۰۰" که از ۱۲۰ تا ۴۰۰ کیلومتر برد دارند، هم‌اکنون در منطقه استراخان تحت آزمایش هستند. به گفته سخنگوی ارتش روسیه این موشک‌ها در آینده‌ی نزدیک در پایگاهی در نزدیکی مرز لهستان و لیتوانی مستقر خواهند شد، یعنی درست در همسایگی قلمرو ناتو. مقامات ناتو از این اظهارات ابراز شگفتی کرده‌اند.

لحن خصمانه روسیه در واکنش به تصمیم ناتو، تازگی ندارد، اما در هفته‌های اخیر تندتر شده است. دمیتری مدودف، رئیس جمهور روسیه، در پایان ماه نوامبر اعلام کرد که اگر ایالات متحده در تصمیم خود مبنی بر مستقر کردن سپر پدافندی پافشاری کند، ارتش روسیه موشک‌هایی را در کالینگراد و مناطق استراتژیک دیگر مستقر خواهد کرد.

اهداف سپر پدافندی

آندرس راسموسن، دبیرکل ناتو، ابراز امیدواری کرد که تا نشست آینده سران پیمان در مه ۲۰۱۲ در شیکاگو، توافقی با روسیه حاصل شود و این کشور قانع گردد که سپر پدافندی به هیچوجه خطری برای روسیه محسوب نمی‌شود. مقامات ناتو بارها گفته‌اند که سپر موشکی نه علیه روسیه، بلکه علیه کشورهایی مانند ایران مستقر می‌شود. دبیرکل ناتو تأکید کرد: «ما در برابر تهدیدات آینده با روسیه همکاری نزدیک خواهیم داشت.»

بسیاری از دولتمردان کشورهای ناتو اعتقاد دارند که میان غرب و روسیه جدال لفظی بیهوده‌ای پیش آمده است و با توضیح و تفاهم می‌توان به این مجادله خاتمه داد. در همین راستا گیدو وستروله، وزیر خارجه آلمان، در بروکسل از ضرورت رسیدن به توافقی با روسیه سخن گفت. وی خاطرنشان ساخت: «امنیت ما تنها در کنار روسیه تأمین می‌شود، از این رو باید با این کشور به همکاری برسیم.»

وزیر خارجه آلمان تأکید کرد، ناتو می‌کوشد به مقامات روسیه اطمینان دهد که هدف از استقرار سپر دفاع موشکی تهدید روسیه نیست، بلکه تقویت "امنیت مشترک" است. او گفت: «رسیدن به توافق با روسیه تنها یک فرصت نیست، بلکه یک ضرورت اساسی است.»

وزرای خارجه کشورهای عضو ناتو روز پنجشنبه (۸ دسامبر) با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه دیدار می‌کنند. آلن ژوپه، وزیر خارجه فرانسه، نیز گفت: «ما با روسیه تقریبا در یک جبهه هستیم. اگر مسائل را با صراحت به روسیه توضیح دهیم، حتما به تفاهم خواهیم رسید.»

به نظر برخی از مفسران اوضاع داخلی روسیه به ویژه پس از انتخابات سراسری و اعلام نتایج آن که به پیروزی حزب حاکم منجر شد، زمینه بازتری برای تنش میان روسیه و غرب ایجاد کرده است. هیلاری کلینتون در واکنش به تخلفات گسترده‌ای که از جریان انتخابات گزارش شد، گفت: «انتخابات روسیه نه آزادانه بود و نه منصفانه». زمامداران روسیه وزیر خارجه آمریکا را به خاطر این اظهار نظر نکوهش کردند.

AA/SA