نامه انتقادی۳۰ تشکل دانشجویی به محمد خاتمی برای نجات اصلاحات
۱۳۹۶ اسفند ۲۶, شنبه
حدود ۳۰ تشکل دانشجویی طرفدار روند اصلاحات در نامه‌ای به محمد خاتمی، رئیس‌جمهور پیشین ایران ضمن تأکید بر راه اصلاحات خواستار توجه جدی او به مسائلی شدند که در حال حاضر گریبان جریان اصلاح‌طلبی را گرفته و ممکن است عاقبت خوشی به بار نیاورد.
در این نامه که دستکم ۲۳ انجمن دانشجویی دانشگاه‌های مختلف را در بر می‌گیرد "تنها راه گذر از استبداد و اندک‌سالاری" و رسیدن به "عدالت، آزادی و دموکراسی" همانا "صندوق‌های رأی، پرهیز از خشونت، حاکمیت قانون و اصلاحات تدریجی" خوانده شده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
نویسندگان این نامه بر مقاطع سرنوشت‌ساز روند اصلاح‌طلبی در تاریخچه جمهوری اسلامی ایران، از خرداد ۱۳۷۶ گرفته تا تحولات ۱۳۸۸ و انتخابات ۱۳۹۲ و آغاز ریاست جمهوری حسن روحانی مروری کرده و به "ضعف‌های تاکتیکی و تشکیلاتی اصلاح‌طلبان" رو کرده‌اند که رفته‌رفته خود را در مقاطع مختلف نشان داده است.
در این نامه آمده است که دانشجویان نه تنها در طول هشت سال دولت محمود احمدی‌نژاد به زندان افکنده شده و قلم‌هایشان شکسته شده، بلکه هنوز هم در دولت حسن روحانی "زخمی از برخورد متحجرانه با اعتراضات مسالمت‌آمیز" بر تن‌شان دارند و با زندانی شدن هم‌کلاسی‌ها و دوستان خود که به "سلب آزادی و عدالت و رفاه" اعتراض کرده‌اند، روبرو هستند.
آن‌ها شرایط کنونی را به "بن‌بستی" تشبیه کرده‌اند که بهتر است در آن درنگ کرد و به جریان اصلاح‌طلبی با تأمل باز نگریست.
بیشتر بخوانید: آینده "اصلاح‌طلبی بدون خاتمی" چگونه خواهد بود؟
انتقاد به اصلاح‌طلبان
این تشکلهای دانشجویی در نامه خود به محمد خاتمی بر نقصان‌هایی دست گذاشته‌اند که جریان اصلاح‌طلبی را "شاید از مسیر خود خارج سازد".
عدم شفافیت کافی در عملکرد اصلاح‌طلبان به‌ویژه در شفافیت برای مبارزه با فساد از جمله مسائلی است که در این نامه بر روی آن تأکید شده است. نویسندگان نامه نوشته‌اند: «ما خواهان شفافیت در مورد عالی‌ترین نهاد تصمیم‌گیری اصلاح‌طلبان، شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان، هستیم چه در مورد انتخاب رئیس آن که توسط شما صورت گرفته‌است، چه در مورد تصمیماتی که در هر انتخابات توسط این شورا گرفته می‌شود.»
از دیدگاه نویسندگان این نامه عدم توجه به عدالت‌خواهی ممکن است زمینه را برای "بازگشت به پوپولیسم" فراهم بیاورد. آن‌ها از خاتمی پرسیده‌اند: «در چهارسال گذشته اصلاح‌طلبانی که به دولت یا مجلس راه یافتند برای از بین بردن اختلاف طبقاتی چه کرده‌اند؟ تا چه حد مسأله‌ی عدالت و توجه به اقشار محروم در گفتمان اصلاح‌طلبان وارد شده‌است؟»
همچنین آمده است: «ریشه‌ی این مسئله را شاید بتوان در این دید که در تمامی این سال‌ها اصلاح‌طلبان هیچ‌گاه برای خود برنامه و رویکرد اقتصادی مشخصی تعریف نکرده‌اند، نتیجه حاکم‌شدن گفتمان اقتصادی‌ای می‌شود که در معادلات اقتصادی خود از علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی بهره‌ای نمی‌برد و بدون توجه به درد مردم برای اقتصاد نسخه می‌پیچد.»
نتیجه چنین روندی نیز از دیدگاه این تشکل‌ها اعتراضات اقتصادی و رشد فقر است که مصائبی چون اعتیاد و فحشا را به دنبال می‌آورد.
در تاریخ جریان اصلاح‌طلبی دوران جمهوری اسلامی شاید هیچ سالی مانند سال ۹۶ نیاز به بازنگری در جریان اصلاحات را بیدار نکرده باشد؛ سالی که در آن شعار "اصلاح‌طلب، اصولگرا دیگه تموم شد ماجرا" مسیری دیگر را در موج اعتراضات گشود.
نویسندگان نامه با یادآوری برخی شعارها‌ی دی‌ماه برای بازگشت سلطنت و تعمیق فاصله میان "روشنفکران اصلاح‌طلب و مردم محروم" خطری مانند ظهور یک "پوپولیست دیگر" را گوشزد و توصیه کرده‌اند: «توجه دولت‌مردان و سیاست‌گذاران به حوزه‌های مختلف رفاه اجتماعی شاید بتواند مرهمی بر دردهای مردم ما باشد.»
"شغل‌های متناسب با توانایی‌های نیروی جوان کشور، ایجاد عدالت آموزشی در نظام آموزش و پرورش و دورشدن از کالایی‌سازی آموزش در سطح آموزش عالی، ایجاد مسکن برای اقشار کم درآمد که مشکلات اجتماعی و اقتصادی طرح‌هایی همچون مسکن مهر را به همراه نداشته باشد، توجه به تأمین اجتماعی و تقویت ساختار بیمه‌ای کشور، بهداشت و درمان کم‌هزینه برای اقشار محروم، سیاست‌گذاری برای مقابله با بحران آب و توجه به مسأله‌ی محیط‌زیست و توسعه‌ی پایدار" از نظر نویسندگان این نامه شاید بتواند بحران جاری را حل و فصل سازد.
"باید شهامت پذیرش انتقاد و پاسخگویی را داشت"
توجه به جوانگرایی در ساختار مدیریت و تصمیم‌گیری و تغییر طرز فکر بی‌اعتمادی به جوانان به ویژه در ساختارهای تصمیم‌گیری اصلاح‌طلبان، ترسیم تصویری کلان و نقشه راه برای جنبش اصلاحات از دیگر ضرورت‌هایی است که در این نامه بر آن پافشاری شده است.
پس از اعتراضات دی‌ماه سرخوردگی مردم از جریان اصلاحات بیش از پیش روشن شد. در این نامه با اشاره به همین سرخوردگی راه حل "تدوین برنامه‌های بلند و میان‌مدت با استفاده از متخصصین امور برای جلوبردن پروژه‌ی اصلاحات تدریجی" و مشارکت مردم "از طریق احزاب، سازمان‌های مردم‌نهاد و تشکلهای دانشجویی" خوانده شده است.
نویسندگان نامه تأکید کرده‌اند، اصلاحات اندیشه و روشی است که در صورتی که جریان آن از مسیر خارج شد باید "شهامت پذیرش انتقاد و پاسخگویی را داشته باشد".