با گذشت بيش از چهار سال از اجرای قانون توزیع نقدی و یکسان پرداخت یارانه، با هدف افزایش قدرت خرید مردم و تحقق عدالت و ناکارآمدی این طرح در عمل، سرانجام حذف پردرآمدها از دریافت یارانه نقدی پس از دو سال به طور رسمی آغاز شد.

به گزارش خبرگزاری مهر، علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی شب گذشته (۲۸ اردیبهشت / ۱۸ مه) در ارتباط تلفنی با بخش خبری ۲۱ سیمای جمهوری اسلامی ایران، اعلام کرد تعداد کسانی که یارانه شان حذف می شود، به شش میلیون نفر می‌رسد.

وزیر کار و اموراجتماعی ایران به تاکید رئیس‌جمهور در مورد "آسیب ‌ندیدن دهک‌های میانی و پایین در اقدام حذف یارانه‌ها" اشاره کرده و قول داده است هیچ کارگری از فهرست یارانه‌ها خط نخورد.

ربیعی افزوده است این طرح برای شناسایی ضعف‌های آن، تا مدتی آزمایشی خواهد بود. به گفته وزیر کار به همین دلیل حذف از اقشار سطح بالای جامعه شروع شده‌است. ربیعی تاکید کرده است که با مطالعات دقیق کار‌شناسی تلاش شده تا در فرایند حذف اقشار غیرنیازمند کمترین خطا و اشتباه رخ دهد.

از انصراف داوطلبانه تا توسل به مراجع

پیش از این خبرگزاری‌های ایران اعلام کرده‌بودند، دولت برای جبران کسری نقدینگی خود قصد دارد در سال جاری چهار میلیون خانوار، معادل ۱۶ میلیون نفر را از دریافت یارانه محروم کند.

دولت برای انجام وظیفه دشوار حذف پردرآمدها از جمع یارانه‌بگیرها از مردم خواسته بود که خود داوطلبانه از دریافت یارانه چشم‌پوشی کنند. درخواستی که تاثیر چندانی در پی نداشت و تنها عده بسیار اندکی داوطلبانه از دریافت یارانه چشم پوشیدند. به گفته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تا پایان ماه پیش تنها ۲۰۰ هزار نفر از افراد پردرآمد از فهرست یارانه‌بگیران حذف شدند.

به گزارش خبرگزاری فارس "پزشکان، صرافان، اعضای هیئت مدیره بانک‌ها و شرکت‌های دولتی" از گروه‌هایی هستند که حذف شده‌اند. دولت در ادامه تلاش خود برای حذف پردرآمدها به مراجع مذهبی متوسل شد. علی ربیعی در همین راستا در فرودین ماه امسال با آیت‌الله مکارم شیرازی دیدار کرد. آیت‌الله مکارم شیرازی نیز با تایید حذف پردرآمدها گفت: « حداقل ۵۰ درصد مردم به این یارانه نیاز ندارند و منابع حاصل از آن می‌تواند به بودجه عمومی کشور بازگردد».

معایب طرح هدفمندی یارانه‌ها

مسئولان و مجریان طرح هدفمندی یارانه‌ها امیدوارند حذف پردرآمدها به بهره‌مندی بيشتر دهک‌های پایین درآمدی از درآمد حاصل از هدفمندی يارانه‌ها منجر شود. به عقیده بسیاری از کارشناسان، پرداخت یکسان يارانه‌ها نه تنها نتوانسته بر بهبود وضعيت زندگی مردم تاثیر بگذارد که توزيع درآمد را نيز ناعادلانه‌تر كرده است.

تابناک در گزارشی که در همین باره منتشر کرده است، نگاهی انداخته به معایب اجرای قانون توزیع نقدی و یکسان پرداخت یارانه در سال‌های گذشته. معایبی که به عقیده نویسنده باعث شده "در نهایت خانوارهای پردرآمد بسیار بیشتر از خانوارهای کم‌درآمد از این پرداخت سود ببرند". به نوشته تابناک با تورم ناشی از هدفمندی یارانه‌ها، وضع دهک‌های پایین به نسبت بیشتری از دهک‌های بالا بدتر شده است. تابناک "بدتر شدن وضع مناطق روستایی نسبت به مناطق شهری"، "کاهش بیشتر رفاه حاصل از پرداخت یارانه‌ها در خانوارهای کم‌درآمد در مقایسه با پردرآمدها در نتیجه افزایش قیمت حامل‌های انرژی" و "بهره‌مندی بیشتر خانوارهای پردرآمد نسبت به خانوارهای کم‌درآمد" را از نتایج اجرای سیاست هدفمندی یارانه‌ها دانسته‌است.

نامه‌ی وزیر کار به مردم

وزیر کار ، تعاون و رفاه اجتماعی ایران نیز در نامه‌ای هشت بندی خطاب به مردم ایران به معایب شیوه کنونی پرداخت یارانه‌های نقدی پرداخته و اصلاح نظام یارانه‌ای را در راستای منافع دراز مدت و مصلحت جمعی مردم ایران دانسته است. ربیعی با تاکید بر این نکته که "یارانه‌ها در هیچ جای جهان به یکسان بین همه توزیع نمی‌شود"، "اصرار بر ادامه وضع فعلی" را قابل دفاع نمی‌داند.

ببینید: گزارش تصویری- کاسبی پرسودی به اسم "ثبت‌نام یارانه"

علی ربیعی در این نامه تاکید می‌کند که "دولت، عدالت اجتماعی و بهبود وضعیت توسعه‌ای کشور بدون اعمال فشار بر اقشار آسیب‌پذیر را در صدر اولویت‌های خود قرار داده است". وزیر کار و رفاه اجتماعی "ارائه سبد امنیت غذایی، تلاش برای رفع مشکلات صندوق‌های بازنشستگی و صدور هشت و نیم میلیون دفترچه بیمه درمانی" را از جمله اقدامات دولت می‌داند که با این رویکرد انجام شده‌اند.

۵۰۰ هزار نفر در طرح‌های عمرانی بیکار شده‌اند

وزیر کار و امور اجتماعی در نامه خود آورده است: « از سال ۱۳۸۹ به این سو تنها در طرح‌های عمرانی کشور۵۰۰ هزار نفر شغل خود را از دست داده‌اند و این نتیجه فشار هزینه پرداخت یارانه‌های نقدی بر منابع عمرانی است.» ربیعی هزینه یارانه‌های نقدی در سال جاری را "بیش از دو برابر بودجه طرح‌های عمرانی کشور" می‌داند و می‌نویسد: « استمرار این وضعیت به معنای افزایش بیکاری جوانان این کشور است».

اما این تنها بخش عمرانی نیست که با پرداخت یارانه‌ها به روش کنونی دچار مشکل شده است. وزیر نفت هم از اختصاص درآمدهای نفتی به یارانه‌ها و کمبود منابع توسعه فعالیت‌های نفت و گاز گله‌مند است. بیژن زنگنه چندی پیش با اعتراض به این نکته که " وزارت نفت زیر فشار پرداخت یارانه له شده" در آخرین نشست خبری خود اعلام کرد: « شرکت نفت در سال گذشته روزانه ۱۲۵ میلیارد تومان بابت یارانه پرداخت کرده است».

علی ربیعی در نامه هشت بندی خود، اصلاح نظام یارانه‌ها را "تصمیمی شجاعانه" نامیده است. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تاکید بر این نکته که "ملت‌‌ها و دولت‌ها با اخذ تصمیم‌های دشوار و اصلاح مسیرهای اشتباه خود رشد می‌کنند"، اصلاح این نظام را در راستای "منافع درازمدت و مصلحت جمعی" دانسته است.