یک هیات پنج نفره از کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سرپرستی هرمان ناكارتس،‌ معاون مدیرکل آژانس، یوكیا آمانو بامداد دوشنبه اول اسفند برای یک ماموریت دو روزه وارد تهران شد. دور قبلی این سفر نهم تا یازدهم بهمن ماه انجام شده بود. بنابر گزارش‌ها سفر اخیر نمایندگان آژانس بدون دست‌یافتن به نتیجه‌ی مشخصی خاتمه یافته است.

بشنوید: گفت‌وگو با بهروز بیات در باره ناکامی سفر هیات اعزامی آژانس به ایران

آخرین شانس‌های حل مناقشه هسته‌ای

کشورهای غربی و بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل متحد سفر کارشناسان آژانس به تهران را یکی از آخرین شانس‌های جمهوری اسلامی برای هموار کردن زمینه‌ی گفتگو بر سر برنامه‌های مناقشه‌برانگیز هسته‌ای این کشور عنوان کرده‌اند. ظاهرا تهران، آنگونه که آژانس انتظار داشته از این فرصت استفاده نکرده است.

گفتگوهای کارشناسان آژانس و مقام‌های ایرانی در سفر بهمن ماه پشت درهای بسته انجام شد و از جزییات آن اطلاع دقیقی منتشر نشده است. به رغم این دو طرف توافق کردند که هیات بلندپایه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در روزهای نخست اسفند ماه بار دیگر به تهران سفر کند. روز دوشنبه، اول اسفند علی اکبر صالح وزیر خارجه ایران در جمع خبرنگاران تاکید کرد که این هیات برنامه‌ای برای بازدید از تاسیسات هسته‌ای ایران ندارد.

رامین مهمانپرست سخنگوی وزارت خارجه نیز گفته بود اعضای این هیات کارشناسان اتمی هستند و ماموریت آنها گفتگو برای تعیین چارچوب مذاکرات آینده ایران با نمایندگان گروه موسوم به ۱+ ۵ (پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان) است.

دومین سفر ناکام طی سه هفته

ناظران تاکید صالحی و مهمانپرست در مورد محدودیت حوزه‌ی ماموریت کارشناسان آژانس را چرخشی در مواضع جمهوری اسلامی تلقی می‌کنند. ظاهرا ایران پیش‌تر پذیرفته بود امکان بازرسی از تاسیسات پارچین در جنوب شرقی تهران را که احتمال می‌رود با فعالیت‌های نظامی هسته‌ای مرتبط باشد فراهم کند. هیات اعزامی آژانس می‌گوید ایران با بازدید کارشناسان از این مرکز مخالفت کرده است.

رسانه‌های خبری غربی به نقل از منابع نزدیک به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش می‌دهند نمایندگان آژانس در مورد "شفاف‌سازی ابعاد احتمالی نظامی برنامه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی" نیز با مسئولان این کشور به توافقی دست پیدا نکرده‌اند. با این ترتیب دومین سفر کارشناسان آژانس به ایران در سال جاری میلادی بدون دست یافتن به نتیجه‌ی مشخصی خاتمه یافت.

مخالفت با بازدید از تاسیسات پارچین

یوکیا آمانو از ناکام ماندن سفر کارشناسان آژانس به تهران ابراز تاسف کرده و می‌گوید "ما با رویکردی سازنده وارد این گفتگوها شدیم اما به نتیجه‌ای نرسیدیم." دیپلمات‌های غربی پیش از این سفر نیز نسبت به توفیق آن ابراز تردید کرده بودند. از سوی دیگر ایران می‌کوشد بر ناکامی این ماموریت سرپوش بگذارد. رامین مهمانپرست عصر سه شنبه همکاری تهران و کارشناسان آژانس را بسیار عالی توصیف کرد.

به گزارش خبرگزاری آلمان آمانو شامگاه سه‌شنبه، ۲ اسفند گفته است طرف ایرانی در هر دو سفر کارشناسان آژانس با بازدید آنها از تاسیسات پارچین مخالفت کرده‌اند. بر اساس آنچه در ماه نوامبر سال گذشته در تازه‌ترین گزارش آژانس منتشر شده احتمال می‌رود در این تاسیسات انفجار یک کلاهک اتمی شبیه‌سازی شده باشد. بر اساس برخی از یافته‌های آژانس در این تاسیسات یک محفظه فولادی قرار دارد که می‌تواند برای این منظور مورد استفاده قرار گرفته شده باشد.

راه ناهموار مذاکرات آینده

در سفر اخیر کارشناسان آژانس توافق بر سر یک سند همکاری نیز برای رفع ابهام‌ها در مورد فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی، به ویژه جنبه‌های احتمالا نظامی آن در دستور کار بوده است. آژانس در بیانیه‌ای که در مورد این سفر منتشر کرده تاکید می‌کند در مورد این سند نیز توافقی به دست نیامده است.

کشورهای غربی جمهوری اسلامی را متهم می‌کنند که در پوشش استفاده صلح‌آمیز از انرژی اتمی در صدد دست یافتن به سلاح هسته‌ای است. این کشور متهم است که برخی از فعالیت‌های خود را احتمالا جنبه نظامی دارند از دید ماموران و بازرسان آژانس پنهان نگه داشته است. جمهوری اسلامی این اتهام‌ها را بی‌اساس می‌داند اما از ارائه اطلاعات مورد درخواست بازرسان آژانس و فراهم کردن امکان بازدید از تاسیسات مشکوک هسته‌ای و نظامی‌اش خودداری می‌کند.

BK/FW