ناکامی عربستان در "جنگ نیابتی" شش ساله در یمن
۱۴۰۰ فروردین ۶, جمعه
شش سال پیش محمد بن سلمان، ولیعهد تازه به قدرت رسیده عربستان با کمک ائتلافی به رهبری ریاض جنگی علیه شیعیان انصارالله (حوثی) یمن آغاز کرد.
ائتلاف به رهبری عربستان از ۲۶ مارس ۲۰۱۵ علیه شیعیان حوثی که سال قبل از آن دولت عبد ربه منصور هادی را وادار به عقب‌نشینی از صنعا، پایتخت یمن کرده بودند می‌جنگند.
شورشیان حوثی توسط جمهوری اسلامی حمایت مالی و تسلیحاتی می‌شوند و درگیری‌های نظامی در این منطقه مهم‌ترین و خونین‌ترین "جنگ نیابتی" ریاض و تهران به شمار می‌رود.
امروز و دقیقا شش سال پس از شروع حمله نیروهای ائتلافی به مواضع شورشیان، حوثی‌های یمن همچنان پیشتازی می‌کنند و بیشتر از گذشته مناطق حساسی در عربستان، از جمله تاسیسات شرکت نفتی آرامکو را با موشک و پهپادهای انتحاری هدف قرار می‌دهند.
همه شواهد حاکی از آن است که عربستان توان پیروزی در این جنگ را ندارد. بر پایه برآورد سازمان ملل، طی شش سال گذشته بیش از ۳۲۰ هزار نفر در یمن کشته و میلیون‌ها نفر آواره و دچار قحطی شده‌اند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
کمبود مواد غذایی و امکانات بهداشتی که پیش از این نیز یمن را با یکی از شدیدترین بحران‌های انسانی روبرو کرده بود، با شروع پاندمی کرونا تمام زیرساخت‌های ناکافی این کشور را به مرز فروپاشی کامل کشانده است.
پیشنهاد برقراری آتش‌بس سراسری
اکنون عربستان سعودی پیشنهادی برای خاتمه دادن به جنگ در یمن ارائه کرده که یکی از محورهای اصلی آن برقراری آتش‌بس سراسری با نظارت سازمان ملل متحد است.
شاهزاده فیصل بن فرحان ال‌سعود، وزیر خارجه عربستان خبر ارائه پیشنهاد جدید برای خاتمه دادن به جنگ یمن را به‌تازگی اعلام کرد. ریاض سال گذشته نیز پیشنهاد مشابهی ارائه کرده بود.
ناظران معتقدند هدف ریاض از ارائه این پیشنهاد رهایی از چنگال جنگی است که امیدی برای پیروزی در آن وجود ندارد. شورشیان حوثی کنترل کامل صنعا را در دست گرفته‌اند و بر بخش بزرگی از مناطق شمال غرب یمن مسلط شده‌اند.
شبه نظامیان حوثی از مدتی پیش پیشروی به سمت منطقه نفت‌خیز مأرب در شرق یمن را آغاز کرده‌اند و حمله‌های هوایی نیروهای ائتلاف تا کنون قادر به توقف این عملیات نبوده است.
ارتش عربستان و متحدانش از مدت‌ها پیش با هدف قطع مسیر انتقال جنگ‌افزار برای شیعیان حوثی مانع نشستن و برخاستن هواپیما در فرودگاه صنعا شده و راه‌های ارتباط دریایی با منطقه تحت کنترل شیعیان را بمباران می‌کنند.
به گفته فیصل بن فرحان، عربستان قصد دارد چرخه خشونت را متوقف و با فراهم کردن امکان بازگشایی فرودگاه صنعا موانع کمک‌رسانی به یمن را بر طرف کند.
ریاض همچنین اعلام آمادگی کرده به محاصره بندر حدیده که در کنترل شیعیان حوثی قرار دارد پایان دهد تا امکان سوخت‌رسانی و ارسال مواد غذایی از این بندر فراهم شود.
همزمان با اعلام این تصمیم منابع خبری از پهلو گرفتن چهار کشتی در بندر حدیده خبر داده‌اند که در مجموع حامل ۴۵ هزار تن گازوئیل، پنج هزار تن گاز مایع و ۲۲ هزار تن نفت خام هستند.
شیعیان حوثی در نخستین واکنش خود به پیشنهاد عربستان گفته‌اند این پیشنهادها هیچ مولفه‌ای جدیدی ندارد و آن را رد کرده‌اند.
ادامه حمله به عربستان تا تحقق صلح
در همین حال حوثی‌های یمن در روزهای گذشته بر شدت حمله‌های خود به اهدافی در خاک عربستان افزوده‌اند. محمد البخیتی، عضو دفتر سیاسی جنبش انصارالله یمن در واکنش به طرح وزیر خارجه عربستان گفته تا تحقق صلح، حمله به عمق خاک عربستان ادامه خواهد داشت.
محمد عبدالسلام، مذاکره‌کننده ارشد حوثی‌ها می‌گوید آماده است برای مذاکره با نمایندگان عربستان و آمریکا به مسقط پایتخت عمان سفر کند و در عین حال تاکید کرده رفع محاصر دریایی و هوایی یمن حق طبیعی مردم این کشور است و نباید پیش‌شرطی برای رسیدن به توافق باشد.
با میانجیگری عمان، شورشیان حوثی در هفته‌های گذشته چند بار با تیموتی لیندرکینگ، نماینده ویژه آمریکا در امور یمن در مسقط ملاقات و مذاکره کرده‌اند.
پس از ورود جو بایدن، رئیس جمهوری جدید آمریکا به کاخ سفید فشار بر عربستان برای خاتمه دادن به جنگ یمن افزایش یافت. بایدن اعلام کرده از هیچ گونه عملیات نظامی در یمن پشتیبانی نمی‌کند. با این تصمیم ائتلاف به رهبری ریاض مهم‌ترین پشتیبان خود در زمینه تجهیزات و اطلاعات محرمانه را از دست داد.
جنگ مغلوبه برای عربستان
گیدو اشتاین‌برگ، کارشان امور خاورمیانه بنیاد علوم و سیاست برلین می‌گوید ریاض جنگ در یمن را باخته و علت اصلی آن این است که جو بایدن به صراحت اعلام کرد از عملیات عربستان در یمن پشتیبانی نمی‌کند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
عربستان باید تلاش کند به تنش در یمن خاتمه دهد. با پیشروی شورشیان حوثی در منطقه مأرب، نیروهای تحت حمایت ریاض به خصوص دولت منصور هادی که از سوی جامعه جهانی به رسمیت شناخته می‌شود، آخرین منطقه مهم استراتژیک خود را از دست می‌دهد.
با این پیشروی‌ها و مواضع جو بایدن، شورشیان حوثی موقعیت خود را بهتر می‌بینند و می‌توانند امیدوار باشند که عربستان به صورت بازنده میدان جنگ را ترک کند.
در چنین شرایطی جمهوری اسلامی نیز از شکست بزرگترین رقیب و دشمن منطقه‌ای خود خشنود خواهد شد. اشتاین‌برگ معتقد است این تحولات می‌تواند به تسلط حوثی‌ها در شمال و نیروهای جدایی‌طلب در جنوب منجر شود و در این صورت احتمال تجزیه یمن هم منتفی نخواهد بود.
جدایی طلبان یمن از سال‌های پیش برای تشکیل یک کشور مستقل در جنوب می‌جنگند. چنین کشوری پیش از وحدت و یکپارچگی یمن در ۱۹۹۰ نیز وجود داشت.