روز جمعه (۳ سپتامبر)، رادیو اسراییل گزارش داد که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این کشور، برای پیمان صلح با فلسطینیان، در پی جلب اکثریت مردم اسراییل است.

وی بدین منظور برگزاری یک همه‌پرسی را منتفی نمی‌‌داند.

ناظران سیاسی معتقدند که اگر چه نتانیاهو تندرو و دولت او بشدت محافظه‌کار است، ولی شاید درست همین خصوصیات باعث شود که لایه‌های گسترده‌ای از مردم اسراییل آماده باشند، پیمان صلح او با فلسطینیان را بپذیرند.

چنین امری می‌توانست برای محمود عباس نیز یک پیروزی بزرگ به‌شمار ‌رود. زیرا او در صورت دستیابی به توافق با اسراییل و تشکیل کشور مستقل فلسطین، مواضع جناح رقیب خود حماس و دیگر نیروهای تندرو فلسطینی را تضعیف خواهد کرد.

راهی دشوار و پرپیچ و خم

نتانیاهو پس از دیدار و گفت‌وگو با محمود عباس در واشنگتن که با میانجیگری دولت آمریکا صورت گرفت، بلافاصله به اسراییل بازگشت. از قول محافل نزدیک به نخست‌وزیر اسراییل گفته شد که دستیابی به صلح پایدار، روندی سخت و دراز مدت است. این روند تنها مرحله به مرحله قابل تحقق است و همواره باید بر آن نظارت داشت.

نتانیاهو و محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطین، یک روز پیش از آن در واشنگتن توافق کرده بودند که بار دیگر در تاریخ ۱۴ سپتامبر با یکدیگر دیدار کنند و از آن پس نیز هر دو هفته یک بار به ملاقات یکدیگر خواهند رفت.

البته این توافق‌ها به خودی خود متضمن موفقیت نیستند. به همین دلیل نیز واکنش کاخ سفید در قبال مذاکرات واشنگتن بسیار محتاطانه بود. اگر مذاکرات بیست سال گذشته برای حل بحران خاورمیانه در نظر گرفته شود، می‌توان دید که این مذاکرات از مادرید و اسلو گرفته تا شرم‌الشیخ و واشنگتن، چه فراز و نشیبی را طی کرده است. همین فراز و نشیب است که جای خوشبینی زیادی باقی نمی‌گذارد.

موانع پیش رو

هنوز مهم‌ترین مسائل لاینحل در مذاکرات طرفین، مرزهای کشور آتی فلسطین، موقعیت اورشلیم (بیت‌المقدس) و نیز موضوع بازگشت آوارگان فلسطینی به سرزمین مادری است. این‌ها مشکلاتی هستند که بارها مذاکرات صلح را به شکست کشانده‌اند. بر این پایه، طرفین مذاکره این بار ناچارند به فرمول‌بندی‌‌های تازه‌ای در این زمینه دست یابند و تن دهند.

از سوی دیگر، سازمان افراطگرای حماس که کنترل باریکه‌ی غزه را در دست دارد، با مذاکرات صلح مخالف است و می‌خواهد آن را با ناکامی روبرو سازد. در حملاتی که در روزهای پیش از آغاز مذاکرات واشنگتن در کرانه‌ی باختری رود اردن صورت گرفت، چهار شهروند اسراییل کشته و دو تن مجروح شدند. بازوی نظامی حماس، مسئولیت این اقدامات خونین را برعهده گرفت.

افزون بر کارشکنی‌های حماس در روند مذاکرات صلح خاورمیانه، اسراییل خود را بیش از پیش از سوی جمهوری اسلامی و برنامه‌ی اتمی آن در خطر می‌بیند. ایران نه تنها باعث نگرانی اسراییل است، بلکه ناآرامی و نگرانی کشورهای عرب منطقه را نیز به گونه‌ای روزافزون برانگیخته است.

با این همه، ناظران سیاسی معتقدند که این احساس مشترک و نگرانی از بابت دشمن مشترک، خود فی‌نفسه می‌تواند به عاملی تبدیل شود که مذاکرات آتی صلح میان اسراییل و تشکیلات خودگردان فلسطین را به جاده‌ی صحیح سوق دهد.

BM/SA