افزایش چشمگیر شمار دانشگاه‌ها و مرکزهای آموزش عالی در سال‌های گذشته در اغلب موارد با بی‌توجهی به کیفیت صورت گرفته و این معضلی است که مسئولان دولتی نیز از آن سخن می‌گویند.

سرپرست وزارت علوم در دیدار با رئیس، هیئت رئیسه و رئیسان دانشکده‌های دانشگاه شیراز گفت: «با وجود گسترش کمی دانشگاه‌ها، هنوز هم عده‌ای در کشور دنبال ایجاد دانشگاه‌های جدید هستند.»

ظاهرا تلاش رئیس جمهور پیشین، محمود احمدی‌نژاد و نزدیکانش برای راه‌اندازی "دانشگاه بین‌المللی ایرانیان" یکی از نمونه‌هایی است که نجفی به آن اشاره می‌کند.

به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، نجفی در این دیدار که شامگاه پنج‌شنبه (۲۴ مهر) برگزار شد، افزایش کمیت با کیفیت پایین رشته‌های دانشگاهی را به زیان کشور خواند و تاکید کرد که این موضوع با سیاست‌های کاری وزارت علوم همخوان نیست.

۲۵۰ هزار صندلی خالی در دانشگاه‌ها
سرپرست وزارت علوم می‌گوید پس از برگزاری آزمون سراسری امسال ۲۵۰ هزار صندلی در دانشگاه‌ها خالی مانده که ۱۶۰ هزار صندلی خالی به دانشگاه پیام نور و بقیه به سایر مرکزهای آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی اختصاص دارد.

به گفته‌ی نجفی برخی واحدهای دانشگاهی مانند تعدادی از واحدهای دانشگاه آزاد در پی کاهش قابل توجه شمار دانشجویان به دنبال دریافت مجوز پذیرش دانشجو در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا هستند تا از محل شهریه دریافتی از دانشجویان این مقاطع، دانشگاه‌ها را اداره کنند.

مسئولان برخی از این واحدها گفته‌اند بدون دریافت این مجوز قادر به تامین مخارج دانشگاه نیستند و ورشکسته می‌شوند. نجفی تاکید کرد: «ما در وزارت علوم جلوی این خواسته‌ها ایستاده‌ایم و نمی‌خواهیم دانشجوی بی‌کیفیت به جامعه عرضه کنیم.»

مدرک‌گرایی یکی دیگر از معضلات آموزش عالی در ایران محسوب می‌شود که تبلور آن را در بازار پر رونق خرید و فروش مقاله و پایان‌نامه می‌توان دید.

بازار پررونق پایان‌نامه و مقاله

ابعاد گرفتن مدرک تحصیلی از طریق تقلب و جعل چنان گسترده شده که رئیس جمهور، حسن روحانی در نشست ۲۲ مهرماه شورای عالی انقلاب فرهنگی، به تمام دستگاه‌های مرتبط دستور داد برای برخورد با فروش پایان نامه و کپی متون علمی فعال شوند.

غلامرضا ظریفیان، معاون وزیر علوم در دولت محمد خاتمی به ایرنا گفته است: «بازنشسته کردن اساتید با تجربه در دولت نهم و دهم، اجرایی نشدن برنامه پنجم، ترویج نشدن اخلاق آکادمیک و همچنین گسترش بی‌رویه دانشگاه در دولت گذشته، دلیل اصلی رونق بازار پایان‌نامه‌های دانشجویی است.»

مجتبی صدیقی رئیس سازمان امور دانشجویان چندی پیش اعلام کرد که در زمان ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد بیش از سه هزار نفر بدون برگزاری آزمون و طی مراحل قانونی بورسیه دکترا شده‌اند.

بازگرداندن استادان کنارگذاشته شده و افشای این ماجرا از علت‌های اصلی استیضاح وزیر پیشین علوم، رضا فرجی‌دانا توسط اکثریت نمایندگان مجلس شورای اسلامی به شمار می‌رود.

۱۷۰ مرکز آموزش عالی در یک استان
سرپرست وزارت علوم، برنامه این وزارت‌خانه برای ارتقای کیفیت آموزش عالی را افزایش بودجه پژوهشی و بهینه‌سازی تجهیزات دانشگاهی، در کنار جلوگیری از تاسیس واحدهای جدید عنوان کرد.

مجید ارشاد لنگرودی، رئیس دانشگاه شیراز در دیدار با نجفی، استان فارس را نمونه‌ای از افزایش کمی دانشگاه‌ها بدون توجه به کیفیت خواند و گفت، در این استان حدود ۱۷۰ دانشگاه و مرکز آموزش عالی وجود دارد که به بسیاری از آنها نیازی نیست.

ظریفیان می‌گوید در هشت سال دوران دولت‌های نهم و دهم آن دهها دانشگاه و مرکز آموزش عالی افتتاح شده که شماری از آنها بدون داشتن صلاحیت و امکانات لازم در تحصیلات تکمیلی نیز فعالیت می‌کنند.

هنگامی که بحث بر سر جعلی بودن مدرک دکترای علی کردان، وزیر کشور دولت نهم بالا گرفت محمود احمدی‌نژاد مدرک دانشگاهی را کاغذپاره خواند.

بسیاری در مدرک دکترای احمدی‌نژاد از دانشگاه علم و صنعت نیز شک‌هایی وارد کرده‌اند. مقررات دانشگاهی تحصیل در دوره دکترا را کاری تمام وقت عنوان می‌کند، اما احمدی‌نژاد در سال‌هایی که ظاهرا این دوره را در تهران می‌گذرانده، استاندار اردبیل بوده است.