ربات کاوشگر پرسهورنس ناسا پس از حدود شش ماه، بر سطح مریخ فرود آمد. طبق اعلام ناسا، این مریخنورد طبق برنامه در دهانه جیزرو فرود آمده است. این کاوشگر برای اولین بار یک بالگرد هم به همراه دارد به نام "نبوغ".
تبلیغات
مریخنورد ناسا با نام "پرسهورِنس" با موفقیت بر سطح مریخ فرود آمد. این ربات کاوشگر که در ژوئیه ۲۰۲۰ از ایستگاه فضایی کیپ کاناورال به فضا پرتاب شده بود، با مانوری خطرناک در محلی که تاکنون هیچ بررسی روی آن صورت نگرفته، در "دهانه جیزرو" نشست. اندکی پس از فرود این مریخنورد پرسهورنس (به معنای استقامت)، اولین تصاویر خود را به زمین ارسال کرد.
طراحی و ساخت این مریخنورد ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلاری ناسا تقریبا یک دهه طول کشید. جستجوی نشانههایی از حیات باستانی در مریخ، پرواز اولین بالگرد در جهان فرازمینی و مخابره صدای مریخ به زمین از اهداف مأموریت کاوشگر "پرسهورنس" در مریخ هستند.
قرار است این کاوشگر در مأموریت خود به ویژه در جستجوی ردپایی از زندگی میکروبی پیشین بر روی مریخ باشد. دیگر حوزه مأموریت این مریخنورد، تحقیقات اقلیمی و زمینشناسی اعلام شده است.
این کاوشگر دارای وزنی بیش از یک تن است، بزرگیاش به اندازه یک خودرو کوچک است و برای انجام مأموریت خود دارای ابزار آلات پیچیدهای است؛ یک بالگرد فوق سبک تخصصی به نام "اینجینیوتی" یا نبوغ به همراه دارد و دوربینهای قدرتمند و میکروفون برای ضبط صدای این سیاره از دیگر محمولههایی است که این کاوشگر با خود حمل میکند.
ویژگیها و مأموریت "نبوغ" در مریخ
اینجینیوتی قرار است در اتمسفر مریخ به پرواز درآید که به نوبه خود چالشی بزرگ به شمار میآید چرا که جو مریخ تنها یک درصد چگالی جو زمین را داراست. برای اینکه این بالگرد بتواند در اتمسفر رقیق مریخ قادر به بلند شدن و پرواز باشد مهندسان ناسا مجبور بودند این پهپاد را تا آنجا که امکان دارد سبک بسازند.
این مینی بالگرد یک کیلو و ۸۰۰ گرم وزن دارد و از ۴ پایه تشکیل شده است با یک بدنه و دو ملخ. ملخها ۲۴۰۰ بار در دقیقه میچرخند؛ یعنی ۵ بار سریعتر از یک بالگرد معمولی.
بالگرد نبوغ برای اینکه بتواند باتریها را دوباره شارژ کند، مجهز به چهار پانل خورشیدی است. بخش بزرگی از انرژی برای گرم کردن دوباره بالگرد پس از تحمل دمای منهای ۹۰ درجه شبها مصرف میشود. این هلیکوپتر در حال پرواز، تصاویر و ویدیوهایی از مریخ ضبط میکند.
قرار است این بالگرد تا ۵ پرواز بر فراز مریخ انجام دهد. بالگرد نبوغ میتواند تا ۵ متر ارتفاع بگیرد و تا ۳۰۰ متر دورتر از مبدأ پرواز کند. هر پرواز احتمالا تا یک و نیم دقیقه طول میکشد.
از آنجا که ارسال دادهها از مریخ به زمین ۲۰ دقیقه طول میکشد، این بالگرد از راه دور کنترل نمیشود بلکه مستقلا پرواز میکند. ناسا به این پرنده تنها دستورهای اساسی ارسال میکند که بر أساس این پیامها بالگرد با شمار بالای حسگرهایی که در آن تعبیه شدهاند، میتواند جهتیابی کند.
این همه هزینه و این همه دردسر برای چه؟
ناسا میگوید پرواز بالگرد "نبوغ" یک مأموریت نمایشی است، هدف علمی خاصی را دنبال نمیکند غیر از اینکه نشان دهد پرواز در جو مریخ امکانپذیر است. افزون بر این ناسا میخواهد با این پروژه دادههای یک وسیله پرواز روی یک سیاره دیگر را جمعآوری کند.
مهندس سرپرست این پروژه به نام باب بلارِم معتقد است که در آینده چنین بالگردهایی میتوانند عرصه جدیدی در اکتشافات مریخ به روی محققان بگشایند. به گفته او آنها قادر خواهند بود به مناطقی سرک بکشند که مریخنوردان نمیتوانند به آنجا بروند.
فراهم آوردن شرایط برای مأموریتهای آتی و شاید اسکان بشر در مریخ یا بهرهبرداری از منابع طبیعی مریخ اهداف بلندمدتی هستند که ناسا با مأموریتهای این چنین دنبال میکند.
بیستمین سالگرد اقامت انسان در ایستگاه فضایی بینالمللی
از دوم نوامبر ۲۰۰۰ تا کنون ایستگاه فضایی بینالمللی بهطور دائمی سکونتگاه و محل کار فضانوردان و پژوهشگران رشتههای مختلف بوده است. قرار است که ایستگاه فضایی در چند سال آتی نیز همچنان مورد استفاده قرار گیرد.
عکس: picture-alliance/dpa
استقبال از توریسم فضایی
انوشه انصاری نخستین زن ایرانیتباری است که به عنوان توریست در سال ۲۰۰۶ به ایستگاه فضایی سفر کرد. خانم انصاری در این ایستگاه فضایی آزمایشهای علمی برای آژانس فضایی اروپا انجام داد. او هزینه سفر خود را که حدود ۲۰ میلیون دلار بود شخصا پرداخت کرد.
عکس: picture-alliance/dpa/C. Frei
ایستگاه فضایی بینالمللی در مداری به دور زمین
ایستگاه فضایی بینالمللی هر ۹۰ دقیقه یکبار در مداری تعیینشده به دور زمین میچرخد. در روزهایی که آسمان صاف و بیابر است میتوان این ایستگاه را با چشم غیرمسلح (بدون تجهیزات) دید.
عکس: picture-alliance/dpa
همکاری شرکتهای خصوصی با ایستگاه فضایی
در سالهای اخیر شرکت خصوصی اسپیسایکس در آمریکا با ساخت موشکهای قوی فالکون ۹ اعلام کرد که مدولهایی برای پیوستن به ایستگاه فضایی را نیز آماده کرده است. سرانجام در سال ۲۰۲۰ اسپیسایکس توانست از خاک آمریکا دو فضانورد را عازم ایستگاه فضایی بکند.
عکس: picture-alliance/AP Photo
نخستین مدول ۱۹ هزار کیلوگرم
نخستین مدول ایستگاه فضایی که در سال ۱۹۹۸ به فضا پرتاب شد حدود ۱۹ هزار کیلوگرم وزن داشت و طول آن حدود ۱۲ متر بود. این قسمت به سفارش آمریکا بود، اما ساخت آن را روسیه برعهده گرفت.
عکس: NASA
اقامتگاه ۶ نفره
در شرایط عادی حدود ۶ نفر میتوانند در ایستگاه فضایی اقامت و کار کنند. سرعت گردش ایستگاه فضایی بیش از ۲۷ هزار کیلومتر در ساعت است. این ایستگاه پس از ماه نورانیترین جسم در آسمان شبانه برای ساکنان زمین است.
عکس: Reuters/NASA
نخستین گروه فضانوردان
ویلیام شپرد از آمریکا در میان دو همکار خود از روسیه یوری گیدژنکو (چپ) و سرگئی کریکالوف. این سه فضانورد در دوم نوامبر ۲۰۰۰ سفرشان را آغاز کردند و به مدت ۱۳۸ روز در ایستگاه فضایی ماندند.
عکس: NASA
مدت اقامت در ایستگاه فضایی
بهطور معمول ماموریت هر گروه از فضانوردان در ایستگاه فضایی حدود ۵ ماه و نیم طول میکشد. اما تا کنون دو فضانورد بیش از دیگر همکاران خود در ایستگاه اقامت داشتهاند. اسکات کلی از آمریکا (عکس بالا) و میخائیل کورنینکو از روسیه. اقامت ایندو در ایستگاه فضایی حدود یک سال بود.
عکس: picture-alliance/dpa/NASA
چند ملیتی
کریس هدفیلد، فضانورد کانادایی در کریسمس ۲۰۱۲ در ایستگاه فضایی. در سالهای گذشته فضانوردان ۱۸ کشور در ایستگاه فضایی اقامت داشتهاند. بیشتر فضانوردان و پژوهشگران از کشورهای آمریکا و روسیه بودهاند. فضانوردانی نیز از کشورهای آلمان، ژاپن، کانادا، ایتالیا، فرانسه، برزیل و بریتانیا به ایستگاه فضایی اعزام شدهاند.
عکس: Reuters/NASA
توقف "اتوبوس" در ایستگاه
فضاپیماها وظیفه رساندن فضانوردان، آذوقه و تجهیزات را به ایستگاه فضایی دارند. در این عکس فضاپیمای آتلانتیس همچون اتوبوسی در ایستگاه خود ایستاده است. بیشترین ماموریتها را تا کنون فضاپیمای سایوز بر عهده داشته است.
عکس: Getty Images/NASA
"راهپیمایی" در فضا
تا کنون بیش از ۲۱۰ "راهپیمایی" در فضا در نزدیکی ایستگاه فضایی صورت گرفته است. فضانوردان به این گونه ماموریتها میگویند: "فعالیت خارج از ایستگاه". در این عکس مایک هاپکینس در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۳ خارج از ایستگاه فضایی راهپیمایی میکند.
عکس: Reuters/NASA
تجهیزات فوقالعاده
چند بازوی روباتی به ایستگاه فضایی متصل است. در این عکس این بازو حدود ۲۰ متر طول و ۷ مفصل مکانیکی دارد. این بازو قادر است که حدود ۱۰۰ هزار کیلوگرم را جابهجا کند.
عکس: Reuters/NASA
آپارتمان مشترک متخصصان
ساعت کار پژوهشگران حدود ۳۵ ساعت در هفته است. آلکساندر گرست، فضانورد آلمان برای نخستین بار در سال ۲۰۱۴ عازم ایستگاه فضایی شد. در ماموریت اول او آزمایشاتی در باره تاثیر بیوزنی بر بدن انسان انجام داد. گرست در سفر دومش در سال ۲۰۱۸ به عنوان فرمانده ایستگاه فضایی مشغول فعالیت بود.
عکس: Getty Images/ESA/A. Gerst
بازگشت به زمین
فضانوردان پس از انجام ماموریت معمولاً با فضاپیمای سایوز به زمین باز میگردند. سایوز در مسافتهای پایانی با باز کردن چتر فرودی "آرام" را برای سرنشینان فراهم میکند.