تا سال گذشته ترور، کودتا یا مرگ علت اصلی دست به دست شدن قدرت در اغلب کشورهای عربی محسوب می‌شد. رهبرانی که چند دهه زمام امور را در اختیار داشتند و بدون انتخابات واقعی خود را منتخب مردم می‌خواندند، کم نبودند. پس از تونس، به عنوان آغازگر جنبش‌های موسوم به بهار عربی، اکنون نوبت مصر است که رئیس جمهور تازه‌ای انتخاب کند.

جدال داغ بر سر نقش مذهب در سیاست

سال گذشته حسنی مبارک پس از سی سال حکومت بر مصر در پی جنبش اعتراضی مردم سرنگون شد. او در این مدت چهار بار بدون این که رقیبی داشته باشد در نمایش‌هایی به عنوان "انتخابات ریاست جمهوری" شرکت کرد تا حامیانش او را رئیس برگزیده‌ی حکومت مصر بخوانند. پنج‌شنبه شب (۲۰ اردیبهشت/۱۰ مه) دو رقیب انتخاباتی برای نخستین بار در تاریخ مصر در یک مناظره تلویزیونی رو در روی هم قرار گرفتند.

در این مناظره عبدالمنعم ابوالفتوح، عضو سابق اخوان‌المسلمین که به عنوان نامزد مستقل وارد کارزار انتخاباتی شده مقابل عمرو موسی قرار گرفت که وزارت خارجه‌ی حسنی مبارک و ریاست اتحادیه‌ی عرب را در کارنامه‌ی خود دارد. ابوالفتوح از حمایت سلفی‌های مصر نیز برخوردار است. سوابق گذشته هر دو نامزد و مسئله‌ی نقش مذهب در سیاست از محورهای اصلی این رویارویی تلویزیونی بود که تقریبا تمام شهروندان مصر را به پای تلویزیون کشاند.

استقبال از مناظره در دیگر کشورهای عربی

به گزارش خبرگزاری‌ها این مناظره در دیگر کشورهای عربی، و حتا کشورهایی که از داشتن یک پارلمان واقعی هم محروم‌اند با کنجکاوی و هیجان فراوان دنبال شده است. به گزارش شبکه خبری العربیه عمرو موسی که گرایش‌های سکولار را در این انتخابات نمایندگی می‌کند رقیب خود را به دفاع از تشکیلات اخوان‌المسلمین به جای دفاع از مصالح کشور متهم کرد و گفت، او در مخالفت با حکومت سابق نیز تنها به منافع تشکیلاتی نظر داشته است.

موسی در بخش دیگری از اظهاراتش گفت «ابو الفتوح با رهبر اخوان‌المسلمین بیعت کرده و او را به عنوان رهبر معنوی خود قبول داشته و دارد. این به معنای آن است که اگر او به عنوان رئیس جمهوری انتخاب شود، برای انجام هر کاری و گرفتن هر تصمیمی باید از کانال اخوان‌المسلمین گذر کند و تایید و رضایت آنها را ابتدا جلب نماید.»

اتهام‌های متقابل دو نامزد انتخابات

بنابرگزارش‌ها ابوالفتوح در مقابل عمرو موسی را به دنبال نکردن دقیق اخبار متهم کرد و گفت «من از اخوان‌المسلمین استعفا دادم تا بتوانم به همه مصری‌ها خدمت کنم و به گروه خاصی وابسته نباشم.» ظاهرا این ادعا چندان درست نیست. خبرگزاری الجزیره تابستان سال گذشته گزارش داد، شورای مشورتی گروه اخوان المسلمین عضو برجسته خود ابوالفتوح را به خاطر سرپیچی از تصمیم گروه برای مشارکت نکردن درانتخابات ریاست جمهوری اخراج کرده است.

ابوالفتوح همچنین عمرو موسی را نماینده رژیم حسنی مبارک خواند و تاکید کرد سرنوشت ملت و کشور باید به دست چهره‌های جدید سپرده شود. به گزارش العربیه او خطاب به موسی گفت «مردم مصر علیه رژیمی قیام کردند که تو یکی از مهره‌های مهم آن بودی و حتی اگر هیچ گناهی در زمان رژیم سابق مرتکب نشده‌ای، در برابر جنایات رژیم سابق ساکت بوده‌ای.»

۴ ساعت مناظره بر سر گذشته و حال مصر

عمرو موسی در دفاع از خود تاکید کرد که او ده سال پیش راه خود را از رژیم مبارک جدا کرده است. موسی به مردم مصر نسبت به پیامدهای روی کار آمدن دولتی که زیر نفوذ اخوان‌المسلمین باشد هشدار داد و توجه مخاطبان را به تجربه‌ی طولانی خود در عرصه سیاست بین‌المللی جلب کرد. این مناظره حدود چهار ساعت و تا نیمه شب جمعه، ۲۲ اردیبهشت ادامه داشت و مسائل اقتصادی، سیاست خارجی و پایبندی به موازین دموکراتیک بخش دیگری از موضوع‌های مورد مشاجره در آن بود.

سیزده نفر برای انتخابات ریاست جمهوری در مصر نامزد شده‌اند که شرکت‌کنندگان در نخستین مناظره تلویزیونی پرشانس‌ترین آنها محسوب می‌شوند. گروه اخوان‌المسلمین برخلاف تصمیم اولیه، فروردین ماه سال جاری خیرت الشاطر، معاون دبیرکل را به عنوان نامزد این گروه معرفی کرد که صلاحیت‌اش تایید نشد. محمد مرسی نامزد دوم اخوان‌المسلمین در انتخابات ریاست جمهوری مصر به شمار می‌آید.

انتخابات ریاست جمهوری در مصر در روزهای ۲۳ و ۲۴ ماه مه سال جاری برگزار خواهد شد. در صورتی که هیچ یک از نامزدان اکثریت آرا را به دست نیاورد مرحله دوم در میانه‌ی ماه ژوئن برگزار خواهد شد. قرار است شورای نظامی که از زمان سقوط مبارک اداره امور کشور را در اختیار دارد تا پایان این ماه قدرت را به رئیس جمهور منتخب واگذار کند.