بریتانیا با قوانین سختگیرانه در تلاش است از ورود مهاجران جلوگیری کند؛ موضوعی که باعث تنش با دادگاه حقوق بشر اروپا شده است. ریشی سوناک در پی اقداماتی برای کاهش نفوذ این دادگاه است.
تبلیغات
رهبران اروپا در نشست دو روزه شورای اروپا در ریکیاویک پایتخت ایسلند گرد هم میآیند تا از جمله درباره آینده این شورا با یکدیگر بحث و مشورت کنند. یکی از موضوعات این نشست که در روزهای سه شنبه و چهارشنبه (۱۶ و ۱۷ مه) برگزار میشود، مهاجرت غیرقانونی است.
ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا با قصد ترغیب و تبلیغ رویکردی مشترک بین اعضای شورا در مقابله با مهاجرت غیرقانونی در این نشست شرکت کرده است.
نخست وزیر بریتانیا بر این باور است که سیستم بینالمللی کنونی عمل نمیکند و میگوید، بهای این ناکارایی را "جوامع ما و آسیبپذیرترین مردم جهان میپردازند."
او خواستار همکاریهای فشردهتر فرامرزی برای پایان دادن به مهاجرت غیرقانونی شده است.
حزب محافظهکار بریتانیا میخواهد با قوانین سختگیرانه از یک سو از مهاجرت غیرقانونی جلوگیری کند و از سوی دیگر مهاجران غیرمجاز را صرفنظر از وضعیت پناهندگی آنها، اخراج کرده و به رواندا بازگرداند.
برنامههای نخست وزیر و حزب متبوعش اما پای دادگاه حقوق بشر اروپا را هم به ماجرا باز کرده است. از یک سو محافظهکاران در بریتانیا خواستار خروج این کشور از کنوانسیون اروپایی حقوق بشر شدهاند و از سوی دیگر منتقدان، برنامههای بریتانیا در این زمینه را نقض معاهدات بینالمللی ارزیابی میکنند.
دولت بریتانیا بر ضرورت یک نظام حقوقی بینالمللی برای اتخاذ اقدامات لازم علیه مهاجرت غیرقانونی تأکید میکند. از جمله اقدامات مدنظر محافظهکاران، اصلاحات در ماده ۳۹ دادگاه حقوق بشر اروپاست. سال گذشته قضات توانستند با استفاده از این بند، در آخرین دقایق مانع بلندشدن پروازی شوند که به منظور اخراج پناهجویان قصد ترک بریتانیا به سوی رواندا را داشت.
این مداخله قضایی انتقادهای شدید حزب محافظهکار بریتانیا را به همراه داشت. نخست وزیر بریتانیا اکنون در پی تشدید موانع در قانون پناهندگی بریتانیا برای جلوگیری از مداخله دادگاه حقوق بشر اروپاست.
شورای اروپا در سال ۱۹۴۹ پایهگذاری شد. این شورا به همراه دادگاه حقوق بشر اروپا بر پاسداشت حقوق بشر نظارت و از دموکراسی و زمامداری مبتنی بر قانون حمایت میکند.
اتحادیه اروپا و رکوردی تازه در ثبت پناهجو در سال ۲۰۲۳
شمار پناهجویانی که عمدتا با قایقهای کوچک از طریق کانال مانش به طور غیرقانونی قصد رسیدن به بریتانیا را دارند، در سالهای اخیر به طور چشمگیری افزایش یافته است.
در اتحادیه اروپا نیز از آغاز سال جاری شمار پناهندگانی که به طور غیرقانونی وارد این اتحادیه شدهاند، افزایش نشان میدهد.
گزارش فرونتکس (آژانس نظارت بر مرزهای اتحادیه اروپا) نشان میدهد که این شمار از ماه ژانویه تا آوریل ۲۰۲۳ در مقایسه با بازه زمانی مشابه در سال گذشته، ۲۸ درصد بیشتر شده است.
تمرکز جریان مهاجرت به ویژه در مدیترانه مرکزی و به سمت ایتالیا دیده میشود. در بازه زمانی ژانویه تا آوریل ۲۰۲۳ در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته شمار پناهجویانی که خود را از طریق دریا به اروپا رساندهاند، به ۴۲ هزار و ۲۰۰ مورد رسیده است.
فرونتکس گزارش میدهد که بیش از نیمی از ورود غیرمجاز به اتحادیه اروپا از طریق مسیر مدیترانه مرکزی است. در برابر، مهاجرت از طریق مسیرهای شناخته شده کاهش یافته است.
خوان هفتم پناهجویان؛ روایت نامهربانی مانش با مسافران غریبه
12:47
روایت تصویری از جهانی با بیش از ۱۱۰ میلیون پناهجو
مجمع عمومی سازمان ملل در نشست چهارم دسامبر سال ۲۰۰۰ در قطعنامه ۷۶/ ۵۵ روز ۲۰ ژوئن را روز جهانی پناهجویان نامگذاری کرد. طی ۱۰ سال گذشته شمار پناهجویان دوبرابر شد و از ۱۱۰ میلیون نفر عبور کرد. گزارش تصویری در این باره:
عکس: EDUARDO SOTERAS/AFP/Getty Images
جهانی با بیش از یکصد میلیون پناهجو
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نشست روز چهارم دسامبر سال ۲۰۰۰ همزمان با پنجاهمین سالگرد تاسیس کمیساریای عالی پناهندگان در قطعنامه ۷۶/ ۵۵ روز ۲۰ ژوئن را روز جهانی پناهندگان نامگذاری کرد. طی ده سال گذشته شمار پناهجویان دوبرابر شده و از مرز یکصد میلیون نفر عبور کرده است.(عکس مربوط به تجمع مردم درسدن آلمان در اعتراض به قتل خالد ادریس از اریتره در سال ۲۰۱۵ است)
عکس: picture-alliance/dpa/O. Killig
جنگ
جنگها نقش اصلی در آواره شدن انسانها ایفا میکنند. بیش از ۷۰ درصد پناهجویان جهان از کشورها و مناطقی میآیند که درگیر جنگهایی شدهاند که برخی از آنها دهها سال است که جریان دارند. اوکراین، افغانستان، سوریه، اتیوپی، یمن، سودان جنوبی، میانمار و ونزوئلا نمونههایی از این مناطق هستند. (عکس یک زن اوکراینی مقابل خانه ویرانشدهاش در لیچانسک، ۱۶ ژوئن ۲۰۲۲)
عکس: Efrem Lukatsky/AP/picture alliance
جنگ؛ پناهجویان داخلی
جنگها عامل اصلی آواره شدن انسانها هستند که در وهله نخست بخش وسیعی از آنها در کشور خود به مناطق "امن" پناه میبرند. نزدیک به ۵۰ میلیون نفر در کشورهای اوکراین (عکس)، سوریه، عراق و کلمبیا براثر جنگ در کشور خود آواره شدهاند.
عکس: Hesther Ng/ZUMA/Imago
جنگ؛ پناه در خارج
میلیونها نفر دیگر نیز مجبور شدهاند به خاطر جنگ به کشورهای همسایه و یا حتی دورتر پناه ببرند. بر اساس تخمین سازمان ملل متحد نزدیک به ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در جنگ داخلی سوریه به کشورهای دیگر همچون ترکیه، لبنان، اردن، آلمان، عربستان، امارات، عراق، کویت، کانادا و غیره پناهنده شدهاند. (عکس از اردوگاه پناهندگان در ترکیه)
عکس: Reuters
جنگ؛ در جستجوی امنیت
آنانی که جنگ را در پشت سر گذاشته و گریختهاند، در جستجوی مکانی امن برای زندگی خود و کودکانشان با خطرات گوناگونی مواجه میشوند. تصویر "آلان کردی" پسر بچه کرد سوری که در سال ۲۰۱۵ در دریای مدیترانه غرق شد جهان را شوکه کرد. او یکی از آوارههای جنگ داخلی سوریه بود که جسدش را آب دریا به ساحل بودروم در ترکیه آورد.
عکس: Getty Images/AFP/N. Demir
جنگ؛ نسل دوم پناهندگان
از جنگ اعراب و اسرائیل و آواره شدن فلسطینیان در کشورهای همسایه لبنان و اردن دهها سال میگذرد. پناهجویانی که کودکانشان در اردوگاههای پناهجویی متولد شدند و رشد یافتند. همین شرایط، حال بر کودکان روهینگیایی (عکس) که از میانمار رانده شده و در بنگلادش زندگی میکنند و نیز کودکان سوری که در اردوگاههای ترکیه متولد شدهاند حاکم است.
عکس: ACLAB/Radio Naf
نقض حقوق بشر
یکی دیگر از عوامل مهم پناهجویی "نقض حقوق بشر" است. به گزارش سازمان ملل متحد بیش از ۹۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان در جوامع خود مورد تبعیض و تعقیب قرار میگیرند زیرا وابسته به یک اقلیت قومی، مذهبی یا گرایش جنسی خاص هستند.
عکس: IHR
حق پناهندگی
ماده ۱۴ اعلامیه جهانی حقوق بشر میگوید: «هرکس حق دارد برای جلوگیری از تعقیب، آزار و شکنجه از گرفتن حق پناهندگی در سایر کشورها برخوردار شود.» کنوانسیون ۱۹۵۱ ملل متحد دربارهٔ وضعیت پناهندگان و پروتکل ۱۹۶۷ مربوط به پناهندگی سیاسی است. براساس این توافقنامه پناهنده فردی است که در خارج از قلمرو کشورش به دلیل ترس از آزار و اذیت تحت محافظت قرار میگیرد.
عکس: C. Ohde/blickwinkel/McPHOTO/picture alliance
زندگی بهتر و مهاجرت غیر قانونی
زندگی در فقر، بیکاری و نبود چشماندازی برای بهبود اوضاع میلیونها نفر را وادار به مهاجرت از راههای غیر قانونی به دیگر نقاط جهان همچون اروپا، آمریکای شمالی و استرالیا کرده است. گرچه این افراد براساس کنوانسیونهای بینالمللی جزو پناهندگان محسوب نمیشوند، اما این هم بخش دیگری از مقوله پناهجویی در جهان است.(عکس از قایق واژگون شده مهاجران در دریای مدیترانه)
عکس: Opielok Offshore Carriers/dpa
کاروانهای مهاجرین
مرزهای زمینی آمریکا و مکزیک هر روز شاهد حرکت کاروانهای مهاجرین است که از سایر کشورهای آمریکای لاتین پای پیاده راه افتاده و قصد ورود به آمریکا را دارند. (عکس پناهجویان در حال عبور از مرز میان مکزیک و آمریکا)
عکس: Felix Marquez/AP/dpa/picture alliance
مرزهایی با سیم خاردار و دیوار
جوانانی که به قصد یافتن کار و آیندهای بهتر صدها و گاه هزاران کیلومتر را طی کردهاند تا خود را به آمریکا برسانند با پلیس، دیوار، سیم خاردار و مرزهای بسته روبرو میشوند. (عکس مرز میان مکزیک و آمریکا)
عکس: picture-alliance/AP Photo/C. Riedel
نگهداری در جزایر دورافتاده
با افزایش شمار پناهجویان و مهاجرینی که به طور غیرقانونی وارد کشورهای مقصد میشوند، این کشورها سختگیریها و تمهیداتی را اعمال کردند. از جمله در استرالیا پناهجویان را به جزایر دورافتاده و کمپهای بسته میفرستند که این سیاست با اعتراضات فراوانی روبرو شده است. (عکس از جزیره مانوس که از سال ۲۰۱۲ به محل نگهداری پناهندگان تبدیل شده است)
با سختتر شدن قوانین پناهندگی بر شمار افرادی که تقاضای آنها رد میشود نیز افزوده شده است. در برخی از کشورها اقامت این افراد "تحمل" میشود. برخی دیگر از کشورها اقدام به اخراج پناهجویان میکنند. در آخرین مورد تلاش بریتانیا برای فرستادن پناهجویان با هواپیما به کشور آفریقایی رواندا در آخرین لحظات توسط دادگاه حقوق بشر اروپا متوقف شد.
عکس: Dan Kitwood/Getty Images
تغییرات اقلیمی و افزایش باز هم بیشتر شمار پناهجویان
سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که شمار فاجعههای طبیعی ناشی از تغییرات اقلیمی از ۱۶۵ مورد به ۳۲۹ مورد در سال افزایش یافته است. سیل، رانش زمین، خشکسالی و کمبود مواد غذایی میلیونها نفر را مجبور به ترک مناطق مسکونی و پناه بردن به دیگر مناطق کرده است. (عکس پناهجوی سومالیایی در کمپ پناهجویان در داداب، کنیا)