نرخ تورم در ترکیه بار دیگر به شدت روبه افزایش گذاشت. برخی قیمتها نسبت به ماه مشابه سال گذشته تقریبا دوبرابر شدهاند. دولت میخواهد با افزایش قابل توجه حداقل دستمزد، نرخ بالای تورم را جبران کند، اما این نتیجه عکس میدهد.
تبلیغات
نرخ تورم در ترکیه در پایان سال گذشته همچنان افزایش یافت. بر اساس گزارش اداره ملی آمار در آنکارا، در ماه دسامبر قیمت مواد مصرفی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶۴/۷۷درصد افزایش یافت. این دومین ماه متوالی بود که نرخ تورم افزایش یافت و به بالاترین حد خود در بیش از یک سال گذشته رسید.
پس از آن که کاهش ارزش پول ترکیه در سال ۲۰۲۲ به بیش از ۸۰ درصد رسید، تورم در سال گذشته به میزان قابل توجهی کاهش یافت. در مقاطعی نرخ تورم به کمتر از ۴۰درصد رسید، اما از تابستان گذشته دوباره رو به فزونی گذاشت.
ضعف پول ملی لیر نیز به این امر کمک کرده است: ارزش لیر ترکیه در برابر دلار آمریکا تنها در سال گذشته ۳۷ درصد کاهش یافت و واردات را گران کرد. بانک مرکزی نرخ بهره پایه خود را از ۸/۵ به ۴۲/۵ درصد در سال ۲۰۲۳ افزایش داد تا بتواند تورم بالا را مهار کند، اما تا کنون چندان موفق نبوده است.
در بخشهایی از اقتصاد ترکیه، بیشترین افزایش قیمت در حوزه رستورانداری مشاهده میشود. قیمتها در این حوزه تقریباً دو برابر شده است. در مقابل، بالا رفتن قیمت لباس و برق کمتر از حد متوسط بوده و حدود ۴۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش نشان میدهد. علاوه بر این، افزایش قیمت تولید به طور قابل توجهی کمتر از افزایش قیمت عمومی بوده است.
افزایش قابل توجه حداقل دستمزد در سال جدید
به گفته کارشناسان، به دنبال افزایش غیرمنتظره و شدید حداقل دستمزد در ابتدای سال، خطر موج جدیدی از تورم وجود دارد. برکه ایجتن، رئیس انجمن تولیدکنندگان کفش ترکیه گفته است: «قیمتها دستکم ۲۵ تا ۳۰درصد افزایش خواهند یافت.»
ودات ایشیکحان، وزیر کار ترکیه اعلام کرده بود که حداقل دستمزد ماهانه در سال جدید به ۱۷۰۰۲ لیر (۵۱۹ یورو) خواهد رسید. این نشاندهنده افزایش ۴۹ درصدی دستمزد نسبت به سطح تعیین شده در ماه ژوئیه سال گذشته است.
افزایش حداقل دستمزد در مقایسه با ژانویه ۲۰۲۳ دو برابر شده است. حدود هفت میلیون شهروند ترکیه از حداقل دستمزد بالاتر بهرهمند خواهند شد. به دلیل تورم بالا و لیر ضعیف، دولت حداقل دستمزد را در دو سال گذشته هر شش ماه یکبار افزایش داده است. در عوض کارفرمایان برای کاهش پیامدهای آن، حمایتهای دولتی دریافت میکنند.
با این حال، اتحادیههای اقتصادی میگویند، این حمایت کمتر از حد انتظار است. اقتصاددانی که نخواست نامش فاش شود، به رسانهها گفته این افزایش شدید حداقل دستمزد "تأثیر قابل توجهی بر تورم" خواهد داشت. نرخ تورم میتواند در نیمه اول سال ۲۰۲۴ به حدود ۷۰ درصد برسد.
استانبول؛ کلانشهری در دو قاره
اتحادیه اروپا و رییسجمهور ترکیه دور تازهای از مذاکرات را آغاز کردهاند. ترکیه و اروپا بهرغم بحران سیاسی، مشابهتهای زیادی با هم دارند. استانبول، شهر ۱۵ میلیون نفری ترکیه، هم اروپا و هم آسیا را در دل خود جای داده است.
عکس: Rena Effendi
استانبول تنها شهر جهان است که در دو قاره قرار دارد: اروپا و آسیا. در این کلانشهر چند میلیون نفری که در کرانه تنگه بسفر واقع شده سنت و مدرنیته، سبک زندگی مذهبی و سکولار چنان درآمیختهاند که در هیچ شهر دیگری در جهان نظیرش را نمیتوان یافت. خیلیها معتقدند همین نیز دلیل اصلی جذابیت شهر است.
عکس: Rena Effendi
شهر استانبول تاریخی ۲۶۰۰ ساله دارد. در طول سالیان دراز حاکمان مختلفی برای تسخیر این شهر خیز برداشتند: ایرانیان، یونانیان، رومیها و عثمانیها. استانبول که در آن زمان "قسطنطنیه" خوانده میشد، مرکز امپراتوری بیزانس (روم شرقی) و بعدها امپراتوری عثمانی بود. تازه در سال ۱۹۳۰ قسطنطنیه به استانبول تغییر نام داد.
عکس: Rena Effendi
تنگه بسفر را روح شهر استانبول میدانند. این تنگه بخش آسیایی و اروپایی شهر را از هم جدا میکند. روزانه کشتیهای کوچک مسافربری مردم را از یک طرف تنگه به سمت دیگر جابهجا میکنند. مسافت میان محله اروپایی کاراکوی تا محله آسیایی کادیکوی تقریبا ۲۰ دقیقه طول میکشد.
عکس: Rena Effendi
از روی پل گالاتا میتوان چشمانداز زیبایی بر کشتیهایی داشت که از آب عبور میکنند. علاوه بر آن شمار زیادی شهروندان هر روز به امید صیدی پربار با قلابهای ماهیگیریشان روی این پل مشغول ماهیگیری میشوند. دستفروشان، گردشگران خارجی و بلالفروشان نیز جابهجای این پل به چشم میخورند.
عکس: Rena Effendi
وفکی (تصویر) یکی از ماهیگیران پل گالاتاست. او خودش را اروپایی میداند و میگوید: «ما آرزوی آزادی بیشتری را داریم و برای همین هم ترکیه و اتحادیه اروپا باید دوباره به یکدیگر نزدیک شوند.» وفکی بازنشسته شده و ماهیگیری جزو سرگرمیهای روزانه اوست، البته از این راه درآمد اندکی هم دارد. او برای هر دو کیلو ماهی که در بازار میفروشد، تقریبا هشت یورو سود میکند.
عکس: Rena Effendi
میدان تقسیم یکی از میدانهای مورد علاقه گردشگران ایرانی و قلب تپنده شهر است. در گوشهای از این میدان قرار است تا انتخابات بعدی که در سال ۲۰۱۹ برگزار شود، یک مسجد ساخته شود؛ با گنبدی ۳۰ متری و دو مناره. منتقدان میگویند اردوغان، رییسجمهور ترکیه میخواهد با ساخت یک هویت جدید برای این میدان، آن را از مکانی سکولار و اروپایی به مکانی اسلامی و محافظهکار تبدیل کند.
عکس: Rena Effendi
محله فاتح (فاتیح) اگرچه در بخش اروپایی استانبول واقع شده اما چهرهای بیشتر محافظهکارانه دارد. بسیاری از مردمی که اینجا ساکن هستند، به امید زندگی بهتر از آناتولی به استانبول مهاجرت کردهاند. ساکنان این محله جزو هواداران وفادار اردوغان و حزب او یعنی عدالت و توسعه هستند.
عکس: Rena Effendi
چهارشنبهها در اطراف مسجد محله فاتح چهارشنبهبازار برپا میشود. در این بازار میتوان همهچیز پیدا کرد، از سبزی و میوه گرفته تا لباس و وسایل منزل. این محله در سالهای اخیر خانه بسیاری از پناهجویان سوری شده که به ترکیه آمدهاند. از آغاز جنگ داخلی در سوریه که سال ۲۰۱۱ آغاز شد، ترکیه بیش از سه میلیون مهاجر سوری را پناه داده و به این ترتیب تنها کشوری است که پذیرای این تعداد پناهجوی سوری شده است.
عکس: Rena Effendi
محله فاتح در این بین به محل رستورانهای سوری مشهور شده است. در ترکیه اجازه اقامت برای پناهجویان آنگونه که در اتحادیه اروپا معمول است، رایج نیست. با این حال دولت ترکیه به دهها هزار پناهجوی سوری وعده اعطای تابعیت این کشور را داده است. منتقدان میگویند دولت با این کار خود قصد افزایش رأی به نفع خود در انتخابات را دارد.
عکس: Rena Effendi
کسانی که به دنبال رقص و مشروبات الکل هستند، به محله آسیایی کادیکوی یا محله اروپایی کاراکوی سر میزنند. این دو محله با کافهها، رستورانها و بوتیکهای خود، پذیرای مردم محلی و گردشگران خارجی است. در این منطقه به ندرت کسی با سیاستهای اسلامگرایانه و محافظهکارانه دولت موافق و همصداست.
عکس: Rena Effendi
عایشه گل (تصویر) در یکی از بوتیکهای محله گالاتا کار میکند. او معتقد است استانبول در مقایسه با گذشته تغییرات زیادی داشته: «تا همین چند سال پیش اروپاییهای زیادی برای گذراندن تعطیلات اینجا میآمدند.» اما حالا بیشتر گردشگران عرب به استانبول سفر میکنند. عایشه گل میگوید کسب و کارشان رونق گذشته را ندارد و امیدوار است شرایط به زودی تغییر کند؛ امیدی که دقیقا نمیتوان گفت چه زمانی به تحقق خواهد پیوست.