نشست ایران، روسیه و چین درباره برنامه هستهای جمهوری اسلامی
۱۴۰۳ اسفند ۲۴, جمعه
چین، روسیه و ایران در یک نشست سه جانبه درباره برنامههستهای ایران در پکن گفتگو کردند. چین قصد دارد مذاکرات متوقفشده درباره برنامه هستهای ایران از سر گرفته شود. دونالد ترامپ نسبت به این نشست واکنش نشان داد.
چین میزبان نشست پیرامون برنامه هستهای ایران عکس: Yann Tang/Zoonar/picture alliance
تبلیغات
چین برای روز جمعه ۲۴ اسفند (۱۴ مارس) میزبان نمایندگان دولتهای تهران و مسکو برای گفتگو درباره برنامه هستهای ایران است. به گفته مقامات پکن، در این نشست ما ژائوشو، معاون وزیر خارجه چین، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه و کاظم غریبآبادی، معاون حقوقی و بینالمللی وزارت امور خارجه ایران حضور دارند.
کشورهای غربی سالهاست که ایران را به تلاش برای ساخت سلاح هستهای متهم میکنند، اما تهران این اتهام را رد کرده است.
ایران در سال ۲۰۱۵ توافقی را امضا کرد که به موجب آن در ازای کاهش تحریمها، برنامه هستهای خود را محدود میکرد. آمریکا در دوره اول ریاستجمهوری دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ بهصورت یکجانبه از این توافق خارج شد. پس از بازگشت دوباره ترامپ به کاخ سفید، او اعلام کرد که سیاست "فشار حداکثری" علیه ایران را ادامه خواهد داد.
همزمان، او پیشنهاد یک "توافق صلح هستهای" را به تهران ارائه داد و هشدار داد که در صورت رد این پیشنهاد، ممکن است اقدام نظامی صورت گیرد.
نگرانی چین از اقدام نظامی علیه ایران
ادامه رویکرد فشار حداکثری آمریکا علیه ایران به همراه تهدیدهای نظامی، سبب شد که چین ابتکار نشست سهجانبه پکن را برعهده بگیرد. رسانههای دولتی چین گزارش دادند مقامات این کشور امیدوار هستند ضمن تقویت ارتباط و هماهنگی بتوانند مذاکرات طولانیمدت متوقفشده درباره برنامه هستهای ایران را از سر بگیرند.
تلویزیون دولتی چین (CCTV) در گزارشی اعلام کرد سه دیپلمات حاضر در نشست پکن " درباره دیدگاههای خود درباره مسئله هستهای ایران و سایر موضوعات مورد نگرانی مشترک تبادل نظر کردند."
رسانههای دولتی چین اما جزئیات بیشتری از این مذاکرات منتشر نکردهاند.
تبلیغات
واکنش ترامپ به نشست هستهای ایران در چین
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا روز پنجشنبه ۲۳ اسفند در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره نشست سه جانبه ایران، چین و روسیه در پکن گفت: «شاید آنها میخواهند درباره مسائل غیرهستهای گفتوگو کنند و شاید هم قرار است درباره کاهش تنشهای مرتبط با سلاحهای هستهای صحبت کنند.»
ترامپ در ادامه ضمن اشاره به کاهش ذخایر تسلیحات هستهای افزود اگر چنین کاری شود دستاورد بزرگی خواهد بود.
ترامپ در صحبتهای خود اشاره مستقیمی به ایران و برنامه هستهای این کشور نکرد.
نامه دونالد ترامپ به علی خامنهای
دونالد ترامپ که در ماه ژانویه ۲۰۲۵ برای دومین دوره ریاستجمهوری به کاخ سفید بازگشت، سیاست "فشار حداکثری" خود را در قبال ایران از طریق تحریمها دوباره اعمال کرده است. او خواستار مذاکرات جدیدی با ایران شده اما تهران هرگونه مذاکره مستقیم را تا زمانی که تحریمهای آمریکا برقرار باشد، رد کرده است.
ترامپ نامهای به علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی هم ارسال کرد و خواستار مذاکرات هستهای شد و در عین حال هشدار داد که در صورت امتناع جمهوری اسلامی تهدید به اقدام نظامی کرده است.
ایران روز پنجشنبه ۲۳ اسفند (۱۳ مارس) ضمن تایید دریافت این نامه اعلام کرد که بزودی پاسخ رسمی به آن داده خواهد شد.
نور نیوز: به نامه ترامپ در سه سطح پاسخ داده میشود
"نورنیوز"، نزدیک به شورایعالی امنیت ملی ایران در واکنش اولیه نامه ترامپ به خامنهای را قبلا "نمایش تکراری آمریکا" توصیف کرده بود اما اکنون موضعی ملایمتر اتخاذ کرده و نوشته است "در سه سطح کارشناسی، تصمیمسازی و تصمیمگیری (نامه) ارزیابی و در مورد نحوه واکنش به آن تصمیمگیری میشود".
تحرکات دیپلماتیک پیرامون برنامه هستهای ایران در روزهای گذشته بیشتر شده است. دلیل آن گزارشهای مبنی بر افزایش غنیسازی اورانیوم ایران و بالاگرفتن احتمالی تنش میان واشینگتن و تهران بر سر برنامه هستهای ایران عنوان میشود.
بر اساس گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) ایران ذخایر اورانیوم با غنای بالا (تا ۶۰ درصد) خود را به میزان قابل توجهی افزایش داده و تا سطح ۹۰ درصد موردنیاز برای ساخت بمب اتمی نزدیکتر کرده است.
خروج از برجام و معاملاتی که دود میشوند
با امضای دونالد ترامپ، آمریکا از برجام خارج شد. سال گذشته شرکتهای آلمانی ۵/ ۳ میلیارد یورو به ایران و ۱۱۱ میلیارد یورو به آمریکا صادر کردند. معاملاتی که با خروج آمریکا از برجام به خطر افتادهاند در این گزارش تصویری:
عکس: Reuters/J. Ernst
با این امضای دونالد ترامپ، دولت آمریکا نه تنها از توافقنامه اتمی "برجام" خارج شده، بلکه میخواهد تحریمهای اقتصادی علیه جمهوری اسلامی را نیز بار دیگر از سر گیرد. بدین ترتیب هر شرکتی که با آمریکا و با دلار در سطح جهانی معامله میکند در صورتی که با ایران معامله کند، میتواند مشمول جریمه سنگینی بشود.
عکس: Reuters/J. Ernst
بسیاری از شرکتها و بخصوص بانکها معنی نقض تحریمها را بخوبی میدانند. کومرتس بانک آلمان در سال ۲۰۱۴ مجبور به پرداخت یک میلیارد و پانصد میلیون دلار و گروه "بی ان پی پاریبا" فرانسوی حتی ۹ میلیارد دلار جریمه پرداخت کرد.
عکس: picture-alliance/dpa
به گزارش اتاق بازرگانی آلمان، ده هزار شرکت آلمانی با ایران رابطه تجاری دارند و ۱۲۰ شرکت این کشور حتی با نیروی کار خود در ایران حضور دارند. آلمان در سال گذشته ۳ و نیم میلیارد یورو به ایران صادرات داشته درحالیکه ارزش صادرات آن به آمریکا بالغ بر ۱۱۱ میلیارد یورو بوده است.
عکس: picture-alliance/dpa/F. Motahari
ایرباس بزرگترین بازنده خروج آمریکا از برجام است. در ژانویه سال ۲۰۱۷ ایران سفارش خرید یکصد فروند هواپیمای ایرباس را به ارزش ۲۳ میلیارد یورو داد. سه فروند هواپیما به ایران تحویل داده شد و حالا آمریکا اجازه صادرات این هواپیما به ایران را لغو کرده است. کمپانی اروپایی ایرباس بخشی از تولیدات خود را در آمریکا تامین میکند.
عکس: FARS
کمپانی آمریکایی بوئینگ دو قرارداد با شرکتهای ایرانی آسمان برای فروش ۳۰ عدد هواپیما به ارزش ۳ میلیارد دلار و نیز قرارداد فروش ۸۰ فروند هواپیما با شرکت ایران ایر به ارزش ۱۶ میلیارد دلار امضا کرد. این سفارشها هیچگاه در تولید لحاظ نشدند و حالا هم دنیس مویلنبرگ، مدیریت بوئینگ، اعلام کرده است که "ما پیرو سیاست دولت آمریکا هستیم".
عکس: picture-alliance/dpa/Stringer
تاریخ اولین حضور زیمنس در ایران به کشیدن خط تلگراف لندن – بمبئی در ۱۵۰ سال پیش برمیگردد. جو کایزر، مدیر کمپانی زیمنس، از نخستین مدیران آلمانی بود که در آغاز سال ۲۰۱۶ به ایران سفر کرد و قراردادهای میلیاردی فروش توربینهای گازی و مدرنیزه کردن قطارهای ایران را به امضا رساند.
عکس: picture-alliance/dpa/T. Hase
کمپانی هنکل هیچگاه از بازار ایران خارج نشد و به همین دلیل جایگاه قدرتمندی در صنایع تولید شوینده و چسب دارد. "کاسپار رورستد"، مدیر پیشین این کمپانی، در سال ۲۰۱۵ و قبل از "برچیده شده تحریمها" گفته بود: «فروش میلیونی ما در بازار ایران (سه رقم دارد) و به افزایش آن هم خوشبین هستیم.» این کمپانی سال گذشته ۲۰ میلیارد یورو فروش داشته که یک درصد آن از بازار ایران است.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Hitij
کمپانی دایملر، ایران خودرو و ماموت در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ قرارداد طولانی مدت تولید کامیون در ایران را به امضا رساندند. دایملر آلمان در سال ۲۰۱۰ سهم خود را در خودروسازی ایران واگذار کرده بود.
عکس: MEHR
کمپانی خودروسازی فولکس واگن هم تصمیم داشت از اواسط سال ۲۰۱۷ میلادی با کمک ایران خودرو و ماموت با مدلهای تیگوان و پاسات وارد بازار ایران شود. این خودروها در نمایشگاه بینالمللی خودرو تهران در سال گذشته نیز عرضه شدند.
عکس: jamejamonline
بازار خودروی ایران بصورت "سنتی" در دست صنایع خودروسازی فرانسه است. این صنایع از آنجایی که با آمریکا رابطهای ندارند، دستشان برای سرمایهگذاری در ایران بازتر است. کمپانی "PSA" در سال ۲۰۱۶ قرارداد همکاری برای تولید سه مدل پژو را در سال ۲۰۱۶ با ایران خودرو به امضا رساند. این سرمایهگذاری ۴۰۰ میلیون یورویی هنوز به نتیجه و سودی نرسیده و طرف ایرانی هم توان مالی ندارد.
عکس: Tasnim
خودروساز فرانسوی رنو در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد یک سرمایهگذاری بزرگ به همراه خط تولید در ایران خواهد داشت. کارلوس غُصن (یا به فرانسوی گون- Carlos Ghosn) مدیر اجرایی شرکتهای خودروسازی رنو در آن زمان گفته بود که "بازار ایران دارای پتانسیل بینظیری است".
عکس: IRNA
بازار و صنایع نفت و گاز ایران یکی از بازارهای جالب توجه برای شرکتهای بینالمللی است. شرکت ایتالیایی "سایپم" (Saipem) که در عرصه تولید خط لوله و پایانههای نفت و گاز فعال است قرادادی به مبلغ ۳ میلیارد و پانصد میلیون یورو با ایران امضا کرده است.
عکس: Mehr
رئیس کمپانی نفتی اِنی (Eni)، کلادیو دسکالزی هم جزو اولین مدیرانی بود که با پایان تحریمها راهی تهران شد. دو طرف تمایل به همکاری داشتند اما قراردادها در حد "مطالعات برای توسعه میدان کیش و فاز سوم میدان دارخوین" باقی ماند. از سوی دیگر انی از ایران طلبکار است که به دلیل تحریمها امکان پرداخت بدهی برای ایران وجود نداشت.
عکس: picture-alliance/AP Photo/A. Medichini
برخلاف کمپانی ایتالیایی انی، کمپانی بریتانیایی – هلندی "شل" سالها به دلیل تحریمها راهی را پیدا نمیکرد تا بتواند بدهی دو میلیارد دلاری خود به ایران را پرداخت کند. کمپانی نفتی شل سفارش جدید دیگر به ایران نداده و قراردادهای جدید هم در حد "مطالعه برای توسعه میادین آزادگان جنوبی، یادآوران و کیش" است.
عکس: FARS
کمپانی فرانسوی توتال اعلام کرد که پنج میلیارد دلار در میدان پارس جنوبی سرمایهگذاری میکند. دولت آمریکا در مورد این سرمایهگذاری "استثنا" قائل شد و اجازه آن را صادر کرد. حال امکان دارد با تحریمهای جدید این اجازه هم لغو شود. پاتریک پویان، مدیرعامل توتال، در ماه مارس ابراز امیدواری کرد تا اجازه آمریکا بهقوت خود باقی بماند. او گفت در غیر این صورت ما بار دیگر برای دریافت اجازه تلاش خواهیم کرد.