نشست درباره بحران زیست محیطی ایران و دریاچه ارومیه در برلین
طاهر شیرمحمدی
۱۳۹۵ بهمن ۶, چهارشنبه
بنیاد هاینریش بل و موسسه اسمال مدیا گزارش ۱۶۰ صفحه‌ای درباره وضعیت زیست محیطی ایران منتشر کردند. هر دو موسسه اروپائی میزگردی هم با حضور متخصصان در برلین برگزار کردند. دویچه وله با یکی از سخنرانان این میزگرد هم صحبت کرد.
عکس: MEHR
تبلیغات
بنیاد هاینریش بل از برلین و موسسه "اسمال مدیا" از لندن روز چهارشنبه (۶ بهمن/ ۲۵ ژانویه) نتیجه تحقیقات مشترک خود درباره بحران زیست محیطی ایران را منتشر کردند. این گزارش"بهشت گمشده؟ توسعه و راه حل بحران زیست محیطی ایران" عنوان دارد.
گزارش ۱۶۰ صفحه‌ای هر دو موسسه در میزگردی در برلین معرفی شد. بخشی از این گزارش به دریاچه ارومیه اختصاص یافته است. در میزگرد برلین دکتر بیژن کوشان سخنرانی کرد. بیژن کوشان، زمین‌شناس و کارشناس محیط‌زیست در آلمان، سال‌هاست درباره دریاچه ارومیه تحقیق می‌کند. او چندین‌بار به دعوت سازمان محیط زیست کشور به ایران سفر کرد.
این کارشناس در توصیف وضعیت کنونی دریاچه ارومیه به دویچه‌وله می‌گوید دریاچه‌ای که ما چند سال پیش در آن شنا می‌کردیم و طبیعت بسیار زیبائی داشت اکنون در وضعیت بسیار اسفناکی قرار گرفته است.
دکتر بیژن کوشان و همکاران کنار دریاچه ارومیهعکس: privat
آقای کوشان در ادامه توضیح می‌دهد: «وقتی من ۵ سال پیش به ایران رفتم مشاهده کردم که کارهای علمی بسیار شده ولی بیشتر در حرف باقی مانده است. ما می‌خواهیم که عمل انجام بگیرد. نجات این دریاچه این نیست که ما فقط آب به آن بریزیم، بلکه باید از پایه شروع کرد. آلاینده‌ها را کاهش داد و به مردم آموزش داد و اشتغالزایی کرد. این باید یک حرکت مردمی و در سطح ملی و کلان باشد. ما مدیریت مدرن آب و محیط زیست می‌خواهیم و در قدم اول ما در آذربایجان نمایشگاه تکنولوژی محیط زیست برگزار می‌کنیم.»
آقای کوشان که بعد از میزگرد هاینریش بل و سمال مدیا در برلین با دویچه وله گفت‌وگو می‌کرد افزود: «آنقدر وضعیت زیست محیطی در کشور وخیم شده است که لازم است بر سر هر چهارراه مونیتور بگذارند تا مردم مشاهده کنند چه وضعیتی پیش آمده است. در ضمن قصد داریم مرکز علمی در اطراف دریاچه ارومیه بوجود بیاوریم.»
در سال‌های گذشته دو همایش در آلمان و آمریکا درباره احیای دریاچه ارومیه با شرکت متخصص ایرانی و خارجی برگزار شده است. برگزاری اینگونه نشست‌ها در خارج چه کمی برای حل مشکلات زیس‌تمحیطی ایران می‌تواند بکند؟
دکتر ناصر آق، استاد دانشگاه ارومیه و بنیان‌گذار "پژوهشکده آرتمیا و آبزیان"عکس: privat
در پاسخ به این پرسش دویچه وله دکتر ناصر آق، استاد دانشگاه ارومیه و بنیان‌گذار "پژوهشکده آرتمیا و آبزیان" می‌گوید: «همایش‌ها و میزگردها به لحاظ فکری می‌تواند کمک کند. متخصصین مختلف از مناطق مختلف دنیا که تجربیاتی درباره تنوع زیستی و مدیریت منابع آب و مخصوصا در ارتباط با احیا دریاچه‌ها و تالاب‌ها دارند می‌توانند به متخصصین ایران در داخل کمک کنند. من سال پیش در آمریکا بودم و در آنجا صحبت می‌کردند که در حال حاضر ۱۱ هزار پروژه احیا و یا ساخت تالاب در کل آمریکا در دست اجرا دارند و این نشان می‌داد که تجربه‌های زیادی در این زمینه‌ها بین متخصصین وجودد دارد.»
دکتر آق در ادامه ولی تاکید کرد: «قطعا در این نشست‌ها حضور متخصصین ایرانی که از نزدیک شاهد وقایع هستند و از نزدیک تحقیق و مطالعه می‌کنند و وضعیت کنونی دریاچه را بررسی می‌کنند می‌تواند کمک بکند تا اطلاعات آنها (متخصصین خارجی) در اتباط با دریاچه ارومیه به روز شود.»
به گفته این استاد دانشگاه وضعیت دریاچه ارومیه در حال حاضر به دلیل بارندگی کم و کاهش ورود آب بدتر شده است. او اما تاکید می‌کند که به کمک ستاد احیای دریاچه ارومیه تلاش میشود که ۳۵۰ میلیون متر مکعب آب در ماه جاری از پشت سدها به دریاچه ارومیه رهاسازی شود.
شنا برای نجات "دریای مرده"
اگر روند به همین شکل ادامه یابد دریای مرده و یا "بحر المیت" حداکثر تا سال ۲۰۵۰ خشک خواهد شد. ۲۶ شناگر استقامت از سراسر جهان در اعتراض به خشک شدن بحر المیت تن به آب زدند.
عکس: Reuters/N. Elias
۲۶ شناگر استقامت از سراسر جهان روز سه‌شنبه (۱۵ نوامبر/ ۲۵ آبان) در اعتراض به خشک شدن دریای مرده "بحر المیت" در اسرائیل تن به آب زدند و مسافت ۱۷ کیلومتر را تا اردن طی ۷ ساعت پیمودند.
عکس: Reuters/N. Elias
شنا کردن در دریای مرده که در برخی منابع از آن با نام دریاچه نمک یاد میشود، به علت غلظت بالای نمک کاری بسیار دشوار است. شوری آب این دریاچه ۸ تا ۹ برابر شورتر از آب اقیانوس‌ها است.
عکس: Reuters/N. Elias
شناگران به دعوت سازمان "EcoPeace" در بحر المیت تن به آب زدند. این سازمان که در دسامبر سال ۱۹۹۴ در مصر بنیانگذاری شده، در راه صلح و حفظ محیط زیست در اردن، فلسطین و اسرائیل فعال است و دفاتر آن در امان، بیت الحم و تل آویو فعال است.
عکس: picture-alliance/AP Photo/A. Schalit
شناگران برای شنا در بحر المیت از ماسک ویژ‌ه‌ای به‌منظور حفاظت از چهر‌ه‌هایشان در مقابل نمک استفاده کردند.
عکس: picture-alliance/AP Photo/A. Schalit
ساموئل موران، یکی از شناگران که از اسپانیا در این حرکت اعتراضی شرکت کرده بود، پس از طی مسافت ۱۷ کیلومتری گفت: «نمک بر روی پوست بدن و آفتاب بر روی آن سخت‌ترین قسمت این کار بود. دائما احساس می‌کردم که پوستم دارد می‌سوزد».
عکس: picture-alliance/AP Photo/A. Schalit
طبق محاسبات کارشناسان، در صورتی به حفظ بقای این دریاچه کمک نشود، آب آن با توجه به کاهش سالانه یک متری، در سال ۲۰۵۰ کاملا خشک خواهد شد.
عکس: Reuters/N. Elias
بحر المیت به دلیل غلظت بالای نمک و غنای مواد معدنی آن، به یکی از کانون‌های گردشگری تبدیل شده و بسیاری برای مداوای بیماری‌های پوستی به آنجا سفر می‌کنند.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Sultan
دریای مرده با کم‌آبی شدید روبرو است. اگرچه کم‌آبی آن ناشی از طبیعت آن است اما سه کشور سوریه، اردن و اسرائیل تا حد زیادی در مرگ تدریجی این دریاچه سهیم هستند.
عکس: Fotolia
جیره‌بندی آب در اردن برای ۶ میلیون ۵۰۰ هزار نفر ساکنان این کشور امری عادی است. حالا نزدیک به یک میلیون نفر آواره جنگی از سوریه نیز میهمان این کشور هستند و تامین آب شرب و مورد نیاز آنها، بر مشکلات اردن نیز افزوده است.
عکس: DW/T. Krämer
۹۸ درصد آب رودخانه اردن که آب دریاچه مرده را تامین می‌کند توسط سه کشور سوریه، اردن و اسرائيل به مصرف می‌رسد. آنچه که به دریاچه وارد میشود هم جویباری است که مملو زباله است.
عکس: picture-alliance/akg-images/L. G. Linder
کاهش آب ورودی به دریاچه از یک سو و پایین رفتن یک متری سطح آب در سال باعث شده تا طی ۴۰ سال گذشته بیش از ۵هزار و ۵۰۰ گودال پیرامون دریای مرده با قطر ۱۰۰ متر و عمق ۵۰ متر ایجاد شوند.
عکس: Getty Images/AFP/M. Kahana
بحر المیت با یک مساحت ۸۱۰ کیلومتر مربعی، ۶۲ کیلومتر طول و ۱۸ کیلومتر عرض دارد . این دریاچه ۴۲۸ متر پائین‌تر ازسطح دریا قرار دارد.
عکس: picture-alliance/JOKER/W. G. Allgöwer
در سال ۲۰۱۵ اردن اعلام کرد که برای نجات دریای مرده تصمیم دارد کانالی به طول ۱۸۰ کیلومتر از دریای سرخ به سوی بحر المیت احداث کند. برای اجرایی شدن این پروژه که در سال ۲۰۱۲ با موافقت بانک جهانی نیز روبرو شده، باید نخست آب را از خلیج عقبه به ارتفاع ۳۰۰ متر پمپاژ کرد.
عکس: Getty Images/AFP/M. Kahana
هزینه فاز اول کشیدن کانال برای نجات دریای مرده ۸۲۰ میلیون یورو برآورد شده که در پایان فازهای بعدی به ۹ میلیارد یورو خواهد رسید. دولت اردن به مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این پروژه امیدوار است.
عکس: picture-alliance/U. Baumgarten
بنا بر تخمین کارشناسان اسرائیلی میزان آب ورودی در فاز اول نمی‌تواند مقدار ۷۰۰ میلیون متر مکعبی که سالانه از بین می‌رود را جبران کند. یک مهندس اسرائیلی می‌گوید: «البته احتمال اینکه آب ورودی با آب موجود در دریاچه مخلوط نشود نیز بسیار زیاد است».
