نشست سه جانبه روسای جمهوری ترکیه، روسیه و ایران پیرامون سوریه در آنکارا با صدور یک بیانیه مشترک به پایان رسید. این نشست برای دومین بار در سطح سران این کشورها برگزار شده است. نشست بعدی در تهران برگزار خواهد شد.
تبلیغات
رجب طیب اردوغان، ولادیمیر پوتین و حسن روحانی روسای جمهوری ترکیه، روسیه و ایران روز چهارشنبه (۱۵ فروردین/۴ آوریل) در کاخ "بش تپه" آنکارا در دومین نشست مربوط به سوریه شرکت کردند.
نشست آنکارا به ویژه پس از "عملیات شاخه زیتون" ترکیه در عفرین و خروج مخالفان بشاراسد از غوطه شرقی در نزدیکی حلب، بیشتر مورد توجه رسانههای جهان قرارگرفته است.
روحانی: بحران سوریه راه حل تحمیل شده از خارج ندارد
حسن روحانی در این نشست نقش ایران، ترکیه و روسیه در حل بحران سوریه را کلیدی و پراهمیت دانست و گفت: «اگر سه کشور هماهنگی لازم را نداشتیم، با وضع پیچیدهتری در سوریه روبه رو بودیم.»
رئیس جمهوری ایران یک پیشنهاد کلی چهار مادهای را هم در سخنرانی خود ارائه کرد. او در قسمتی از صحبتهای خود اظهارداشت: «تعیین چهار منطقه برای کاهش تنش در سوریه توانست پس از شش سال درگیریها را در مناطق مختلف محل سکونت بخش عمده جمعیت سوریه مهار و اراده ترک مخاصمه را در بین طرفهای سوری ایجاد و به مرور تقویت کند.»
روحانی اما تاکید کرد که "هنوز برخی در حال مسلح کردن تروریستهای داعشی هستند".
رئیس جمهور ایران در قسمت دیگری از صحبتهای خود حضور آمریکا در سوریه را غیرقانونی دانست و این حضور را به معنی تلاش برای تجزیه سوریه ارزیابی کرد و پرسید: «آمریکا هزاران کیلومتر دور از سرزمین خود در سوریه چه میکند؟»
روحانی در ادامه صحبتهای خود به موضوع خروج از غوطه شرقی و موضوع عفرین هم پرداخت و آن را "مهمترین تحولات میدانی" دانست که در فاصله دو اجلاس سران آستانه رخ داده است.
او درباره غوطه شرقی گفت که خروج نیروهای مسلح از این شهر به امنیت شهر دمشق کمک میکند و "گامی در مسیر اعاده آرامش و ثبات به سوریه" است.
روحانی درباره عفرین نیز گفت: «تحولات عفرین نیز برنامه برخی قدرتها برای سوءاستفاده از تمایزات قومی و نژادی در مسیر تثبیت تجزیه سوریه و دیگر کشورهای منطقه را تحت الشعاع قرار داد اما تنها در صورتی میتواند به تحقق اهداف مشترک ما در روند آستانه کمک کند که خود منجر به نقض تمامیت ارضی و حاکمیت ملی سوریه نشده و کنترل این مناطق در اختیار ارتش سوریه قرار گیرد که علیرغم رویارویی های جاری، همچنان نماد حاکمیت ملی کشور است.»
در بیانیه مشترک چه آمده است؟
در بیانیه مشترک هر سه کشور بر عزم قاطع خود جهت تداوم همکاری فعال در روند انتقال سیاسی قدرت در سوریه بر اساس قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل و همچنین برقراری صلح پایدار میان گروه های درگیری در این کشور تاکید کردهاند. روسای جمهوری سه کشور بار دیگر پایبندی خود را برای حفظ حاکمیت، استقلال، اتحاد و تمامیت ارضی سوریه و بر ساختار سیاسی این کشور نه بر پایه قومیتی خاص را تکرار کردند.
در بیانیه بر حفظ تمامیت ارضی سوریه تاکید می شود و تلاش برای ایجاد واقعیتهای جدید در صحنه سوریه به بهانه مبارزه با تروریسم مردود شمرده میشود.
خبرگزاری آناتولی ترکیه با اشاره به قسمتی از بیانیه مشترک مینویسد: «رهبران بر قاطعیت خود در حفظ تمامیت ارضی سوریه و مقابله با هر نوع برنامههای جدایی طلبی در این کشور که با هدف تضعیف امنیت ملی کشورها همسایه در جریان است، تاکید کردند.»
در این بیانیه به مبارزه مشترک "برای نابودی گروههای تروریستی داعش، جبهه النصره و القاعده و افراد متعلق به داعش" اشاره شده است. بیانیه همچنین بر "جدا کردن گروههای تروریستی از مخالفان مسلح که در آتشبس شرکت کردهاند" جهت جلوگیری از تلفات غیرنظامیان تاکید کرده استد.
رؤسای جمهوری ترکیه، روسیه و ایران در قسمت پایانی بیانیه خود از روند آزادسازی بازداشتشدگان و ربوده شدگان و همچنین تحویل جنازههای کشته شدگان و شناسایی افراد مفقود شده اظهار رضایت کردهاند.
بر اساس این بیانیه دور بعدی نشست سه جانبه به دعوت حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در تهران برگزار خواهد شد.
در غوطه شرقی، "جهنم روی زمین" چه میگذرد
غوطه شرقی در روزهای گذشته زیر بمباران بیوقفه نیروهای دولتی سوریه بوده است. نزدیک به ۴۰۰ هزار غیرنظامی در محاصره قرار گرفتهاند و در دسترسی به آب و غذا در مضیقه شدید هستند. روسیه گفته آتشبس به اجرا گذاشته میشود.
عکس: picture-alliance/dpa/AP/Syrian Civil Defense White Helmets
غوطه شرقی یکی از بزرگترین مناطق سوریه است که همچنان در کنترل نیروهای مخالف دولت مرکزی قرار دارد. حدود ۴۰۰ هزار نفر اینک در محاصره نیروهای دولتی سوریه قرار گرفتهاند و هدف بمباران هوایی هستند. سازمان ملل از غوطه شرقی به عنوان "جهنم روی زمین" یاد میکند. بهرغم توافق شورای امنیت بر سر آتشبس در غوطه شرقی حملات در این منطقه ادامه دارد. تا کنون بیش از ۵۰۰ تن جان باختهاند.
عکس: picture-alliance/dpa/AP/Syrian Civil Defense White Helmets
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل خواستار توقف فوری بمباران و اجرای آتشبس شده است. بیشتر ساکنان غوطه شرقی که در حومه دمشق قرار دارد، موفق به فرار نشدهاند. در قطعنامهای که شورای امنیت به اتفاق آرا آن را تصویب کرده، مدت زمان اجرای آتشبس ۳۰ روز در نظر گرفته شده است.
عکس: Reuters/B. Khabieh
کادر پزشکی یکی از بیمارستانهای غوطه شرقی گفته چندین نفر در جریان حملات نیروهای طرفدار اسد به غوطه شرقی دچار مشکلات تنفسی شدهاند. به گفته آنان علائمی که در این افراد مشاهده شده، شبیه به علائمی است که در نتیجه تماس با گاز کلر بروز میکند. یکی از پزشکان بیمارستان احتمال داده، ارتش سوریه در انفجاری که روز یکشنبه (۲۵ فوریه/ ۶ اسفند) رخ داد، از سلاح شیمیایی و گاز کلر استفاده کرده باشد.
عکس: Reuters/B. Khabieh
دوما بزرگترین شهر غوطه شرقی است. بیشتر ساکنان دوما در روزهای گذشته به دلیل بمباران هوایی بیوقفه نیروهای دولتی از یک سو و کمبود شدید مواد غذایی و بهداشتی در شرایط مرگ و زندگی سپری کردهاند. در تصویری که خبرگزاری رویترز منتشر کرده، بقایای موشکی دیده میشود که بر دوما فرود آمده است.
عکس: Reuters/B. Khabieh
گفته میشود تمام راههای ارتباطی غوطه شرقی با دنیای خارج قطع شده است. از آغاز عملیات بمباران هوایی این منطقه، دوما یکی از شهرهایی بوده که بیشترین میزان خسارت را متحمل شده است. حکومت سوریه بارها استفاده از سلاح شیمیایی را تکذیب کرده است.
عکس: Reuters/B. Khabieh
فعالان حقوق بشر میگویند ساکنان دوما از نظر دسترسی به آب آشامیدنی و مواد غذایی در مضیقه شدید به سر میبرند. به دلیل بمباران مداوم، شهروندان دوما امکان خروج از پناهگاهها و تهیه آذوقه را نداشتهاند.
عکس: Reuters/B. Khabieh
شورای امنیت در قطعنامه خود گروههای تروریستی نظیر القاعده، "دولت اسلامی" (داعش) و جبهه نصرت را مشمول آتشبس ندانسته است. در این قطعنامه تاریخ دقیقی برای اجرای آتشبس معین نشده و تنها از طرفین خواسته شده تا "بدون معطلی" آن را به اجرا بگذارند. به واسطه مخالفتهای روسیه، یکی از اعضای دائم شورای امنیت و دارای حق وتو، رأیگیری بر سر این قطعنامه چندین بار به تأخیر افتاد.
عکس: picture alliance/ZUMAPRESS.com
روسیه اعلام کرده از روز سهشنبه (۲۷ فوریه) از ساعت ۹ صبح تا ۲ بعدازظهر به وقت محلی آتشبس به اجرا گذاشته خواهد شد. به گفته وزیر دفاع این کشور، دستور اجرای آتشبس از سوی پوتین به ارتش ابلاغ شده است. سرگئی شویگو در یک نشست خبری گفت در ساعات یادشده کریدوری امن ایجاد خواهد شد تا غیرنظامیان گرفتار در غوطه شرقی بتوانند از منطقه خارج شوند.
عکس: Getty Images/AFP/A. Eassa
به گفته دیدهبان حقوق بشر سوریه مستقر در لندن تنها در روز دوشنبه (۱۶ فوریه) ۱۷ غیرنظامی جان خود را در غوطه شرقی از دست دادند. نه نفر از اعضای یک خانواده جزو قربانیانی بودهاند که درجا کشته شدند.
عکس: Reuters/B. Khabieh
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته این اتحادیه برای "بهبود وضعیت در منطقه" وارد عمل خواهد شد. وزارت خارجه آلمان از حکومت سوریه به دلیل ممانعت از ورود امدادگران و کمکهای انساندوستانه به غوطه شرقی انتقاد کرده است.
عکس: picture-alliance/AP/Syrian Civil Defense White Helmets