نشست شورای امنیت درباره برجام؛ بررسی بازگشت مکانیزم ماشه
۱۴۰۳ آذر ۲۸, چهارشنبه
نشست شورای امنیت سازمان ملل برای بررسی اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ برجام در نیویورک در مقر سازمان ملل متحد برگزار شد. نمایندگان کشورهای اروپایی در آستانه این نشست اعلام کردند غنیسازی اورانیوم ایران هیچ توجیه غیرنظامی ندارد.
تبلیغات
نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد در شامگاه سهشنبه ۲۷ آذر (۱۷ دسامبر) در مقر این سازمان در نیویورک برگزار شد.
رزماری دی کارلو، معاون دبیرکل سازمان ملل در امور سیاسی، ضمن قرائت گزارش آنتونیو گوترش، دبیرکل این سازمان از ایران و قدرتهای جهانی خواست هرچه سریعتر برای بازگرداندن توافق برجام تلاش کنند.
توافق برجام بین ایران با بریتانیا، فرانسه، آلمان، آمریکا، روسیه و چین در سال ۲۰۱۵ امضا شد. آمریکا سه سال بعد در سال ۲۰۱۸ در نخستین دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، از آن خارج شد. جمهوری اسلامی نیز گام به گام با غنیسازی اورانیوم تعهدات برجامی خود را زیر پاگذاشت.
نماینده آلمان در نشست شورای امنیت سازمان ملل هشدار داد عدم پایبندی ایران به توافق هستهای که از سوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی تایید هم شده، وخیمتر میشود. او از جمهوری اسلامی خواست جریان گسترش برنامه هستهای خود را متوقف کند.
نماینده آمریکا در سازمان ملل نیز در جلسه شورای امنیت از ایران خواست با اقدامات جدی و عملی خود اعتماد بینالمللی را تقویت و تنشها را کاهش دهد.
نماینده بریتانیا در نشست شورای امنیت ابراز داشت ایران برنامه هستهای خود را در سطحی گسترش میدهد که هیچ توجیه معتبر غیرنظامی ندارد. نماینده بریتانیا همچنین تاکید کرد هر اقدام دیپلماتیک از جمله فعالسازی مکانیزم ماشه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای انجام خواهد گرفت.
نماینده روسیه در نشست شورای امنیت برخلاف آمریکا و تروئيکای اروپائی گفت "اقدامات برای اجرای مکانیزم ماشه هیچ نتیجهای نخواهد داشت و کشورش هرگونه حمله علیه تاسیسات هستهای ایران را نیز محکوم میکند.
در این نشست، امیرسعید ایروانی سفیر و نماینده جمهوری اسلامی در سازمان ملل در واکنش به اظهارات نمایندگان کشورهای غربی گفت "ایران هرگونه تهدید مربوط به استفاده از سازوکار موسوم به "اسنپبک" توسط تروئیکای اروپایی را قویاً رد میکند".
ایروانی تهدید کرد که فعالسازی سازوکار موسوم به اسنپبک برای "بازاعمال مفاد قطعنامههای لغوشده" بحرانی بزرگ ایجاد خواهد کرد که به نفع هیچ طرفی نخواهد بود.
تبلیغات
تروئیکای اروپا: غنیسازی اورانیوم ایران توجیه غیرنظامی ندارد
آلمان، فرانسه و بریتانیا در آستانه برگزاری نشست شورای امنیت در بیانیهای جمهوری اسلامی را متهم کردند که ذخایر اورانیوم غنیشده خود را بدون هیچ دلیلی بهطور بیسابقهای افزایش داده است.
این کشورها که به گروه تروئیکای اروپایی معروف هستند، روز سهشنبه ۱۷ دسامبر (۲۷ آذر) در مقر سازمان ملل در نیویورک اعلام کردند که ایران با غنای بالای اورانیوم قادر است به سرعت مقادیر کافی مواد شکافتپذیر برای تولید چندین سلاح هستهای تولید کند.
این سه کشور اروپایی از جمهوری اسلامی خواستند که "افزایش تنشهای هستهای را متوقف کند تا راهحلی دیپلماتیک پیدا شود".
آلمان، بریتانیا و فرانسه تاکید کردند که ایران تنها کشوری است که فاقد سلاح هستهای است اما همچنان به غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم ادامه میدهد.
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز دوشنبه ۲۶ آذرماه (۱۶ دسامبر) اعلام کرد: «ایران در حال غنیسازی اورانیوم تا سطح نظامی بوده و بهسرعت در حال تبدیل شدن به یک کشور هستهای است.»
توسعه برنامه هستهای به منظور ساخت بمب اتمی توسط جمهوری اسلامی آن هم در آستانه بازگشت دونالد ترامپ به قدرت، سبب اعمال تحریمهای حداکثری و کمرشکن خواهد شد و ورشکستگی اقتصادی ایران را به دنبال خواهد داشت.
دونالد ترامپ، رئیسجمهوری منتخب آمریکا، برنامهای جامع برای بازگشت به سیاست فشار حداکثری علیه ایران دارد. هدف این سیاست، کاهش منابع درآمدی ایران از طریق تحریمهای شدیدتر، بهویژه در بخش نفت، است. به گفته منابع آگاه، تیم انتقالی ترامپ قصد دارد تحریمهایی را اعمال کند که صادرات نفت ایران را به چند صد هزار بشکه در روز کاهش دهد.
یک کارشناس امنیت ملی نزدیک به تیم ترامپ اعلام کرده است: «رئیسجمهوری منتخب ایالات متحده مصمم است تا ایران را به ورطه ورشکستگی بکشاند و به میز مذاکره بازگرداند.»
خروج از برجام و معاملاتی که دود میشوند
با امضای دونالد ترامپ، آمریکا از برجام خارج شد. سال گذشته شرکتهای آلمانی ۵/ ۳ میلیارد یورو به ایران و ۱۱۱ میلیارد یورو به آمریکا صادر کردند. معاملاتی که با خروج آمریکا از برجام به خطر افتادهاند در این گزارش تصویری:
عکس: Reuters/J. Ernst
با این امضای دونالد ترامپ، دولت آمریکا نه تنها از توافقنامه اتمی "برجام" خارج شده، بلکه میخواهد تحریمهای اقتصادی علیه جمهوری اسلامی را نیز بار دیگر از سر گیرد. بدین ترتیب هر شرکتی که با آمریکا و با دلار در سطح جهانی معامله میکند در صورتی که با ایران معامله کند، میتواند مشمول جریمه سنگینی بشود.
عکس: Reuters/J. Ernst
بسیاری از شرکتها و بخصوص بانکها معنی نقض تحریمها را بخوبی میدانند. کومرتس بانک آلمان در سال ۲۰۱۴ مجبور به پرداخت یک میلیارد و پانصد میلیون دلار و گروه "بی ان پی پاریبا" فرانسوی حتی ۹ میلیارد دلار جریمه پرداخت کرد.
عکس: picture-alliance/dpa
به گزارش اتاق بازرگانی آلمان، ده هزار شرکت آلمانی با ایران رابطه تجاری دارند و ۱۲۰ شرکت این کشور حتی با نیروی کار خود در ایران حضور دارند. آلمان در سال گذشته ۳ و نیم میلیارد یورو به ایران صادرات داشته درحالیکه ارزش صادرات آن به آمریکا بالغ بر ۱۱۱ میلیارد یورو بوده است.
عکس: picture-alliance/dpa/F. Motahari
ایرباس بزرگترین بازنده خروج آمریکا از برجام است. در ژانویه سال ۲۰۱۷ ایران سفارش خرید یکصد فروند هواپیمای ایرباس را به ارزش ۲۳ میلیارد یورو داد. سه فروند هواپیما به ایران تحویل داده شد و حالا آمریکا اجازه صادرات این هواپیما به ایران را لغو کرده است. کمپانی اروپایی ایرباس بخشی از تولیدات خود را در آمریکا تامین میکند.
عکس: FARS
کمپانی آمریکایی بوئینگ دو قرارداد با شرکتهای ایرانی آسمان برای فروش ۳۰ عدد هواپیما به ارزش ۳ میلیارد دلار و نیز قرارداد فروش ۸۰ فروند هواپیما با شرکت ایران ایر به ارزش ۱۶ میلیارد دلار امضا کرد. این سفارشها هیچگاه در تولید لحاظ نشدند و حالا هم دنیس مویلنبرگ، مدیریت بوئینگ، اعلام کرده است که "ما پیرو سیاست دولت آمریکا هستیم".
عکس: picture-alliance/dpa/Stringer
تاریخ اولین حضور زیمنس در ایران به کشیدن خط تلگراف لندن – بمبئی در ۱۵۰ سال پیش برمیگردد. جو کایزر، مدیر کمپانی زیمنس، از نخستین مدیران آلمانی بود که در آغاز سال ۲۰۱۶ به ایران سفر کرد و قراردادهای میلیاردی فروش توربینهای گازی و مدرنیزه کردن قطارهای ایران را به امضا رساند.
عکس: picture-alliance/dpa/T. Hase
کمپانی هنکل هیچگاه از بازار ایران خارج نشد و به همین دلیل جایگاه قدرتمندی در صنایع تولید شوینده و چسب دارد. "کاسپار رورستد"، مدیر پیشین این کمپانی، در سال ۲۰۱۵ و قبل از "برچیده شده تحریمها" گفته بود: «فروش میلیونی ما در بازار ایران (سه رقم دارد) و به افزایش آن هم خوشبین هستیم.» این کمپانی سال گذشته ۲۰ میلیارد یورو فروش داشته که یک درصد آن از بازار ایران است.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Hitij
کمپانی دایملر، ایران خودرو و ماموت در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ قرارداد طولانی مدت تولید کامیون در ایران را به امضا رساندند. دایملر آلمان در سال ۲۰۱۰ سهم خود را در خودروسازی ایران واگذار کرده بود.
عکس: MEHR
کمپانی خودروسازی فولکس واگن هم تصمیم داشت از اواسط سال ۲۰۱۷ میلادی با کمک ایران خودرو و ماموت با مدلهای تیگوان و پاسات وارد بازار ایران شود. این خودروها در نمایشگاه بینالمللی خودرو تهران در سال گذشته نیز عرضه شدند.
عکس: jamejamonline
بازار خودروی ایران بصورت "سنتی" در دست صنایع خودروسازی فرانسه است. این صنایع از آنجایی که با آمریکا رابطهای ندارند، دستشان برای سرمایهگذاری در ایران بازتر است. کمپانی "PSA" در سال ۲۰۱۶ قرارداد همکاری برای تولید سه مدل پژو را در سال ۲۰۱۶ با ایران خودرو به امضا رساند. این سرمایهگذاری ۴۰۰ میلیون یورویی هنوز به نتیجه و سودی نرسیده و طرف ایرانی هم توان مالی ندارد.
عکس: Tasnim
خودروساز فرانسوی رنو در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد یک سرمایهگذاری بزرگ به همراه خط تولید در ایران خواهد داشت. کارلوس غُصن (یا به فرانسوی گون- Carlos Ghosn) مدیر اجرایی شرکتهای خودروسازی رنو در آن زمان گفته بود که "بازار ایران دارای پتانسیل بینظیری است".
عکس: IRNA
بازار و صنایع نفت و گاز ایران یکی از بازارهای جالب توجه برای شرکتهای بینالمللی است. شرکت ایتالیایی "سایپم" (Saipem) که در عرصه تولید خط لوله و پایانههای نفت و گاز فعال است قرادادی به مبلغ ۳ میلیارد و پانصد میلیون یورو با ایران امضا کرده است.
عکس: Mehr
رئیس کمپانی نفتی اِنی (Eni)، کلادیو دسکالزی هم جزو اولین مدیرانی بود که با پایان تحریمها راهی تهران شد. دو طرف تمایل به همکاری داشتند اما قراردادها در حد "مطالعات برای توسعه میدان کیش و فاز سوم میدان دارخوین" باقی ماند. از سوی دیگر انی از ایران طلبکار است که به دلیل تحریمها امکان پرداخت بدهی برای ایران وجود نداشت.
عکس: picture-alliance/AP Photo/A. Medichini
برخلاف کمپانی ایتالیایی انی، کمپانی بریتانیایی – هلندی "شل" سالها به دلیل تحریمها راهی را پیدا نمیکرد تا بتواند بدهی دو میلیارد دلاری خود به ایران را پرداخت کند. کمپانی نفتی شل سفارش جدید دیگر به ایران نداده و قراردادهای جدید هم در حد "مطالعه برای توسعه میادین آزادگان جنوبی، یادآوران و کیش" است.
عکس: FARS
کمپانی فرانسوی توتال اعلام کرد که پنج میلیارد دلار در میدان پارس جنوبی سرمایهگذاری میکند. دولت آمریکا در مورد این سرمایهگذاری "استثنا" قائل شد و اجازه آن را صادر کرد. حال امکان دارد با تحریمهای جدید این اجازه هم لغو شود. پاتریک پویان، مدیرعامل توتال، در ماه مارس ابراز امیدواری کرد تا اجازه آمریکا بهقوت خود باقی بماند. او گفت در غیر این صورت ما بار دیگر برای دریافت اجازه تلاش خواهیم کرد.